Дәріс 1 Жалпы фармакалогияға кіріспе. Фармакокинетика
жүктеу/скачать 273,91 Kb.
|
фарм лек
Ауыр металдардың тұздарыАзот –қышқылды негізгі висмут. Bismutum subnitricum (Bismutum nitricum basicum). Бұл сауда және спиртке ерімейтін, бірақ әлсіз қышқылдарда еритін, ұсақ ақ ұнтақ. Сыртқа сеппе және паста формасында (1:2) жараға, оюлы жараға, фистулаға (тесілген жараға), ылғалды экзема т.б. жағу үшін қолданылады. Ол ішке оюлы жара түскенде және қарын мен ішектегі инфекциялық процестерге қарсы тағайындалады. Висмут аздап бүйректер арқылы, ал көбінесе ішек арқылы өзгерместен немесе қара сұлы формасында (күкіртті су тегімен қосылып) шығады. Висмуттың үлкен дозасы токсикалық нефритке (бүйректің уланып қабынуы) әкеліп соғады. Висмуттың негізгі галлаты (дерматол)- Bismutum subgallicum (Dermatolum). Азотты қышқыл висмут пен танниннан алынады. Бұл суда, спиртте және эфирде ерімейтін, түсі сары лимон сыяқты, дәмсіз және иіссіз, ауыр ұнтақ; тканьдерді тітіркендірмейді; таннин сыяқты әсер етеді. Дерматол ішекте ажырамайды. Дерматит қабынуға қарсы дәрі ретінде күйік, үсік, күске және дерматиттерді (терінің қабынған жерлерін) емдеу үшін 5-20 % сеппе және сүртпе май формасында қолданылады. Висмуттың негізгі үшбромфеноляты (ксероформ) – Bismutum tribromphenolicum (Xeroformium). Бұлсуда, спирттежәнеэфирдеерімейтін, дәмсізжәнеиіссіз, өтежіңішке, сарыұнтақ. Ксероформныңқабынуғақарсытигізетінжәнедезинфекциялайтынәсеріболады, тканьдердісәлғанатітіркендіреді. Ол per se cenne 5-10 % сүртпе май формасында көбінесе сыртқа қолданылады. Оның антигельминттік әсері де болады. Ашудас – Alumen. Бұл ашудас сланцларынан алынатын калий мен алюмений сульфатының қос қосылысы. Ашудас түссіз, мөлдір кристалл немесе кристалды ұнтақ болып саналады. Ол суда ерімейді, ал спиртте де ерімейді деуге болады; оның дәмі өте тұтқыр келеді. 150°-қа дейін қыздырғанда кристализациялық суын жойып күйдірілгнен ашудас - Alumen ustum деп аталатын ақ ұнтаққа айналады. Ашудас ертінділерінің тұтқырлық және бактерицидтық, ал таза ашудастың – күйдіргіш әсері болады. Буров сұйығы – Liquor Burovi (Liquor Aluminii acetici). Буровсұйығыныңқұрамы 50 бөлеккүкірттікүкірттіалюмин тұздарынана, 23 бөлек көмірлі кальций тұздарынан, 60 бөлек сұйылтқан сірке қышқылынан және 165 бөлек судан тұрады. Бұл мөлдір, иісі аздап сіркеге ұқсас, тұтқыр дәмді, бактерицидтік әсері бар сұйық зат. Буров сұйығы: жараны, оюлы жараны, күсті, іріңденіп қабынған кілегей қабықтарды (қынапты) емдеу үшін және жатырдан қан ағуды тоқтату үшін 2-8 % ерітінді формасында қолданылады, ал ішке – ішектер қансырағанда тағайындалады. Алюминий сульфаты – Aluminium sulfuricum. Бұлсудажақсыеритінкристалданғанақкесектернемесекристалдар. Олтазакүйінденемесеүлкенконцентрациядақолданылса, күйдіргіш, алтөменконцентрациядақолданылсатұтқырәсертигізеді. Алюминийсульфатыдаашудасқолданылатынжағдайлардатағайындалады. Қорғасынацетаты (сіркеқышқылдықорғасын) – Plumbum aceticum. Бұлтүссіз, ұшқыш, өзіарқылыжарықөткізеалатын, судаеритінкристалдарнемесеиісісіркеқышқылыныңиісінеұқсас, дәмібастапқыдатәттілеу, алсоңынантұтқырболыпкелетінақкристалданғанкесектер. Олкүштіконцентрациядакүйдіргіш, аләлсізконцентрацияда – тұтқырәсертигізеді, мысалы, олішекперистальтикасынәлсіретеді; үлкендозадаішектідірілдетіпоныңжыйырылуыншапшаңдатады. Қорғасынацетатына, әсіресекүйісмалдарысезімдікеледі; оларды 50,0 беріп, алжылқыеы 500,0-750,0 беріпөлтіругеболады. Мүйіздімалқорғасынменуланғандаөте-мөтеқозып, эпилептикалықеліругеұшырапжығылады, - бұлбелгілерорталықнервсистемасыныңқозуынәтижесіндетуады; қорғасынменулануәдеттегастроэнтеритауруынаәкеліпсоғадыжәнескелетбұлшықеттерінпараличкеұшыратады. Цинктотығы (цинктіңақбояуы) – Zincum oxydatum. Бұлсудаерімейтін, біраққышқылдажақсыеритін, нәзік, ақұнтақ. Цинктотығыкөбінесеылғалданғанэкземаларды, оюлыжараларды, қабынғантерініт.б. емдеуүшінкрахмалнемесетальккеқосылыпсеппеформасындажәнесүртпемайтүріндесыртқақолданылады. Цинксүртпемайын (Unguentum Zinci) 10 бөлекцинктотығымен 90 бөлекақвазелинненжасайды. Цинктотығыішкехроникалықтышқақтигендеболюсжәнепилюляформасындатағайындалады. Цинксульфаты (күкіртқышқылдыцинк). Zincum sulfuricum. Ауадаұшқышжәнесудың 0,8-0,6 бөлегіндееритінтүссіз, өткірдәмдікристалдар. Көземдеупрактикасындацинктотығының 0,2-2 % ертіндісітамшыформасындатұтқырдәріретінде; катарғаұшырағанжынысқынабынжуыпшаюүшінжәнеэндометриттіемдеуүшін 1-5 % ертіндіретіндеқолданылады. Олішке 0,5-1,0 деншошқамениттіқұстыруүшіндетағайындалады; құстыруәсерінқарындағыадасқақнервсезгіштітіркенуісалдарынантуадыдептүсіндіругеболады. Хлорлытемір – Ferrum chloratum. Бұлқызғылтсарытүстікристалдар; оныңқұрамында 10% темірібарертіндісі Liquor Ferri sesquichlorati s. Ferrum trichloratum solutum қолданылады; бұлертіндісарғыштауқызылқоңыртүстісұйықзатболады. Хлорлытеміраздапкүйдіргішәсеретеді, мұныерітіпқолданса, тканьдердеальбуминаттарпайдаболып, тұтқырлық, бактерицидтық, қантоқтатқышәсертуады. Темірсульфаты (күкіртқышқылдытемір) – Ferrum sulfuricum. Тазартылғантеміршалатотығысульфатының: 1) жасылдаукристалдыұнтақнемесесудажақсыжақсыеритінкөкшілжасылтүстімөлдіркристаллболыпкелген Ferrum sulfuricum oxydulatum purum депаталатынжәне 2) судаеритінақшылнемесежасылдауұнтағы - Ferrum sulfuricum oxydulatum purum siccum (құрғақ) депаталатынекіпрепаратыбар. Темірсульфатыныңтазартылмағаншалатотығы (Ferrum sulfuricum crudum) – қоңырдақтартүскенжасылкристалдарболады. Темірсульфатыныңконцентрацияланғанертінділерікүйдіргіш, алсұйылтқанертінділері – тұтқырәсеретеді. Олсондай-ақаздапантисептикалықәсердетигізеді. Мыссульфаты (күкіртқышқылдымыс, мыскөкдәрісі) – Cuprum sulfuricum. Бұлауағаақырынғанаұшатын, металлдәмдікөкұнтақнемесекристалдыкөкұнтақ. Көк дәрі су мен глицеринде жақсы, ал спиртте нашар ериді. Оның концентрацияланған ертінділері жараларға және кілегей қабықтарға күйдіргіш, ал әлсіз ертінділері – тұтқырлық және тітіркендіргіш әсер тигізеді, сондықтан да ішке қабылдағанда малды құстырады. Мыстың қызыл қан түйіршіктерінің пайда болуын күшейтетіні, организмнің темірді сіңіруін жеңілдететіні және гемоглобиннің құралуына көмектесетіні анықталған. Тотыянмен (peros) улану белгілеріне: құсу, қанаралас тышқақ, тамыр әлсіз соғу, әлсіз тыныс алу, коллапс, дірілдеп жалпы параличке ұшырау белгілері жатады. МЕТОДИКАЛЫҚ НҰСҚАУ № 4. жүктеу/скачать 273,91 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|