Зияткерлік прагмемалар. Бұл прагмемалардың рационалдықжағы басым, баға субьектісі психикалық немесе физикалық рецептор ретінде танылады. Баға көңіл, ерік, интуиция, қиял сияқты сезім қабілеттерінен өзге рационалдық таным қабілеті тұрғысынан беріледі: жаман ақыл, оқымысты, қатты залал, ақылды патша қаным, есті адамдар, қатты қымбат, мұқату, ақымақ адамдар т.б.
Эмоционалды прагмемалар. Баға бейнеленіп жатқан заттар мен оқиғалардың мәнін тікелей бастан кешіру, тура сезіну әсерінен туындайды: келемеж қылу, бишара халық бишара қатын, айран (қайран
автор) болу, күлкі қылу, нашар халық сұмдықтары шығып жату, көңілі қарайып кетті, көңілі менен қуанып, өкініп жылап жүр, қаңғырып жүр, жарықтықтар, масқара қылып, көңіліне тымақжақты, сабаз т.б.).
ә) Екінші топқа этика-эстетикалық прагмемалар енеді. Эстетикалық баға әсемдік сезім қажеттерінен туындайды. Этикалық баға белгілі этикалықнормалардың,адамгершілікзаңдарыныңсақталуынабағытталса, эстетикалық бағаның моральдық жағы болмағанымен, ол да әсемдіктің белгілі критерийлерін басшылыққа ала отырып беріледі. Олар:
|
