Әдебиет теориясы. Нұсқалық. «Фолиант» баспасы, 2003. 344 бет. «Әдебиет теориясы»
Б.Майтанов Лиризм – стильдік құбылыс
жүктеу/скачать 1,48 Mb.
|
äåáèåò òåîðèÿñû. Íñàëû. «Ôîëèàíò» áàñïàñû, 2003. 344 áåò. « 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Терминдер көрсеткіші
| Б.Майтанов
Лиризм – стильдік құбылыс Көркем әдебиеттің өміршеңдігіне қажет шарттардың бастысы жазушы ізденістері, жаңашыл мазмұнды пішін болып табылатындықтан, әрбір кезеңдегі тұтас ағым немесе жекелеген қаламгерлер стиліндегі сонылықтар әдебиет сыны мен ғылымын қатар толғандырмақ. Әдеби процестегі сан алуан тың сипаттар мен тенденцияларды алдымен аңғарушы сынның өзін-өзі қайталай беретін тұстары, бастаған ісін аяқсыз қалдыруы да таңқаларлық нәрсе емес. Алайда ол бекерге сөз бастамайды және айтқанын кездейсоқ доғара салмайды. Бұл өзгерістердің бәріне басшылық ететін дирижерлік таяқша - әдебиетте. 50-жылдардың соңы мен 70-жылдардың бірінші жартысына шекті көп әңгімеге тиек болғанымен, қазірде уақытша ұмытылған тақырыптардың бірі – прозадағы лиризм. Шындығында, көркемөнердің өзі көңіл-күй, ой-қиял мен тарихи-әлеуметтік, эстетикалық алғышарттардың бірлігінен өрістегенін жадыда ұстасақ, “...ХІҮ ғасырдың аяғы мен ХҮ ғасыр басындағы жазушылардың назарына адамның кейбір психологиялық жағдайлары, сезімдері, сыртқы әлем құбылыстарына орай эмоционалдық үн қосу сәттері түсті. Бірақ бұл сезімдер, адам жанының жекелеген шақтары характер болып тұтаспайды”1, - деген Д.С.Лихачев тұжырымына ден қою дұрыс. Демек, лиризм мен психологизмнің негізгі көзі – авторлық экпрессияның идеялық-көркемдік генезисі тереңде жатыр. Терминдер көрсеткіші Автор – 39,110,124,140,188,190,262,266,276 Автор бейнесі – 39,193 Автопортрет – 39 Адамгершілік-тұрмыстық трагедия - 198 Азаматтық лирика - 208 Айтыс – 17,168,170,171,184,185,225 Акустика – 17,18 Аллегория – 270 Аннотация - 205 Аңыз – 13,140,142,143,158,182,183,233 Арбау - 181 Арнау – 208,267 Архаизм – 260 Архитектоника - 264 Аударма – 187,188 Ауыз әдебиеті – 41,44,168,189,222,262,266 Афоризм – 146 Әдебиеттану – 39,40,41,42,48,49,50,261 Әдеби ағым – 271,273,277 Әдеби әдіс – 205,260,267,268,270 Әдеби бағыт – 193,266,267,269,270,273 Әдеби бейне - 50 Әдеби даму – 241,277 Әдеби дәстүр – 244,270 Әдеби жанр - 194 Әдеби қозғалыс - 237 Әдеби мектеп - 193 Әдеби процесс – 191,205,277 Әдеби сын – 43,49,205,277 Әдебиет тарихы – 40,41 Әдебиет теориясы – 51,189,272 Әдеби тип – 242,243 Әдеби тіл – 262,263,265,266,268,271 Ән өлеңі - 208 Әңгіме – 111,113,123,229,230,233 Әпсана – 108,142,182 Әсірелеу - 199 Әуезе – 102,103,168,169,171 Баллада - 269 Балалар әдебиеті - 172 Бата - 177 Батырлар жыры – 41,183,191,239,223 Батырлық поэма - 183 Бәдік – 181,182 Бейне – 39,110,111,125,126,127,131,132,269 Бейнелілік – 42,126,132 Бейнелеу құралдары – 121,189 Бесік жыры - 171 Беташар - 173 Богема сарын - 98 Болжалдық әдебиет - 178 Болжал өлеңдер - 178 Бунақ - 26 Буын – 114,116,117,136 Гипербола – 199,200 Глосса - 15 Гротеск – 124,199,200 Ғазал - 17 Ғақлия - 270 Ғашықтық әдебиет – 172,173,184 Ғылыми-техникалық шығармашылық - 242 Ғұмырнамалық әдебиет – 181 Дастан - 153 Деталь – 127,130,200,204,273 Диаграмма – 17,18 Диалог – 8,203 Диалект – 265 Дидактика – 270 Дидактикалық шешендік – 196 Дискуссиялық драма - 201 Дифирамб – 5,6,8,17,18 Драма – 6,7,13,17,18,23,124,130,150,160,161,164,165,166,199,200 Драмалық әрекет - 200 Драма кейіпкері – 200,201 Драматургия – 23,196,200 Драмалық поэзия – 160,165,167 Драмалық характер - 162 Дума - 269 Емшілік халық әдебиеті – 181,182 Ертегі – 26,44,105,106,107,108,109,143,168,185,202,266 Жазба әдебиет – 168,229,265,266,268 Жазба дәстүр - 263 Жанр – 41,146,153,193,194,201,202,204,205,206,207,262,267,269,271 Жаңашылдық – 243,244 Жаңылтпаш – 121,185 Жар-жар - 172,202,203 Жауынгерлік поэзия - 190 Жоқтау – 154,174,175,176 Жұмбақ – 17,154,184,185,204 Жыр – 19,121,143,153,154,173,174,185,190,191,202,233,263 Жырау – 99,100,141,190,266 Зар заман жырлары - 180 Идея – 19,20,21,49,50,51,65,110,159,163,166,190,191,194,243,246,261,268, 269,272,273 Инверсия – 260 Инсценировка - 201 Интимдік лирика - 208 Импровизация – 7,8 Ирреализм - 231 Ирония – 124,176 Карикатура – 124,199 Кейіпкер – 165,268,269,272,273 Кейіптеу – 19,146 Кескін - 22 Кифаристика - 5 Классицизм – 258,259,277 Комедия – 5,6,7,8,17,18,167,168,194,198,199 Композиция – 9,107,112,150,194,201,202,203,259, 272,276 Конфликт – 131,147,148,149,150,151,152,197,239,276 Коллизия – 147,148,149,150,151,161,162,166 Көркем аударма – 187 Көркем тіл – 261,264 Көркемдік – 42,45,51,261,263,269,276 Көркемдік әдіс – 203,206,244,272 Көркемдік жүйе – 261 Көркемдік қиял – 21,42 Көркемдік құрал – 201,205,206 Көркемдік таным - 42 Көркемдік ойлау – 148 Көркемдік шындық - 277 Көркемөнер – 189,253,257,262 Көрісу жырлары – 174 Көңіл-күй лирикасы – 208 Қайым айтыс - 204 Қайым өлең – 154 Қара өлең – 154,204 Қаһарман – 166,167 Қаһармандық драма - 201 Қиял – 42,52,132,140 Құбылыс – 126,127 Лингвистика - 195 Лира - 160 Лирика – 37,38,93,124,160,161,164,165,166,175,205,207,208,267,269 Лиризм – 161,270,277,278 Лирикалық дастан – 41 Лирикалық драма - 201 Лирикалық жанрлар - 207 Лирикалық кейіпкер – 48,124,207 Лирикалық комедия - 200 Лирикалық поэзия – 159,160,164,165 Лирикалық субъект - 161 Лирикалық шығарма - 208 Лирикалық шығарма – 161,164 Мадақ өлең - 71 Мазмұн – 20,21,39,46,49,50,51,101,102,146,189,190,255,266,267,270,271,272, 273,275,277 Мақал – 41,146,185,204 Мәнер – 247,259 Мәтел – 41,146,185,204 Мәтін – 136,137 Метафора – 15,144,146,231 Метаморфоза - 144 Метонимия - 231 Метрика - 10 Миф – 8,105,109,163 Мифология - 44 Монография - 206 Мотив – 104,106,108,109,121 Мінез – 9,274 Мысал – 44,269,270 Нақыл сөз - 204 Насихат поэзия – 179 Неологизм - 260 Новелла – 111 Образ – 37,38,39,42,50,120,121,160,164,264,265,267,268,269,270,272,273,275 Образдау - 269 Ода – 165,176,208 Очерк - 206 Өлең – 5,6,7,10,11,19,43,48,112,113,115,116,117,118,135,136,154,155,157,158, 159,170,174,177,178,183,263,264,269 Өмірбаяндық әдебиет - 181 Өнер – 15,19,20,21,22,24,25,26,37,38,42,43,48,49,50,51,125,130,134,135,139, 154,158,187,188,203,253,264 Рапсодия – 153,157 Реализм – 195,228,229,230,231,240,243,258,266,267,268,269,270,277 Рецензия – 205,206 Римфа - 26 Риторика – 17,18,264 Роман – 35,50,109,110,114,122,123,129,132,161,163,164,230,271 Романтизм – 78,195,240,241,258,259,269,277 Рыцарьлық роман - 239 Памфлет - 206 Пародия – 205,206 Пафос – 65,66,129,197,258 Пейзаж – 134,269,271 Перифраз - 265 Персонаж - 193 Перілік хикаялар – 182 Пластикалық образ - 159 Пластикалық өнер – 20 Психологиялық драма - 201 Повесть – 112,164 Портрет – 146,206,269,271 Постсиллогизм - 17 Поэзия - 5,7,8,10,11,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,37,38,46,47,48,94,112,113, 114,115,120,126,130,141,154,155,158,159,161,162,166,167,175,176,181,186,189,190,195,196,205,208,261,266,268,269,271 Поэма – 7,14,15,18,26,154,155,163,183,262 Поэмата - 17 Поэтика – 15,16,17,38,136,146,147,261,262,264,265 Поэтикалық өнер – 20 Поэтикалық қиял - 20 Проза – 6,10,21,112,126,162,205,258,261,271 Пролог - 12 Прототип – 130 Публицистика – 205,206,269,270,271 Пішін – 51,111,131,272,273 Пьеса – 229,230 Пэон - 17 Сал – 97,98 Сарказм – 124 Сарын - 273 Сатира – 8,17,18,19,122,123,124,176,177,206,241,258,269 Сатиралық комедия – 200 Сатиралық лирика - 208 Саяси-әлеуметтік драма - 201 Сәлемдеме жырлары - 174 Сері – 97,98 Сентиментализм – 76,231,258,271 Силлабика – 156 Силлогизм - 16 Символ – 38,241,269 Символизм – 38,77,158,195,237 Синоним - 264 Ситуация – 147,148,149,151 Сонет - 208 Софистика – 15,16 Сөз өнері – 20,25,37,43,44,204 Стасим - 12 Стилистика – 146,147,192,256,257,258,260,261 Стиль – 247,248,256,257,258,259,260,261,265,266,268,269,271,272,273,274,275, 276,277 Суреткер – 51,52,132,188,270,271,274 Сын жанры – 204,205 Сюжет - 104,105,106,108,109,111,112,121,122,143,149,150,200,201,202,203, 204,239,270,271,273 Табиғат лирикасы - 208 Тақырып – 101,189,190,193,194,246,268,272,273,275 Тарихи-ғұмырнамалық драма - 201 Тарихи поэмалар - 183 Тарихи роман – 164 Тарихи трагедия - 198 Тармақ - 154 Тартыс – 138,152,166,199,259 Творчестволық фантазия – 24,277 Теңеу – 19,144,145,146 Тетраметр - 8 Тип – 109,111,129,163,271 Типтендіру – 130,269 Типтік - 271 Түр – 131,205 Түпнұсқа - 188 Тойбастар – 173 Толғау – 168,169,170,171,180,196,263 Тотем - 96 Трагедия – 5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,17,28,35,124, 166,167,196,197,199 Трагедиялық конфликт – 197 Трагедиялық тартыс – 197 Трагедиялық тұлға - 197 Трансформация – 146 Триметр - 5 Троп - 146 Тұрмыстық жырлар - 183 Ұйқас – 113,115,179 Ұлт әдебиеті - 188 Үгітшіл әдебиет - 180 Үрдіс - 136 Ырғақ – 5,7,26,113,114,115,117,118,135,136,171,261 Ырым – 185,186 Фабула – 5,9,10,11,12,13,17,109,111,112,204 Фельетон – 123,206,258 Фольклор – 41,44,115,202,203,204,262,265 Фоника - 264 Форма – 20,39,49,50,51,65,110,113,115,116,117,118,119,120,154,156,158,167, 189,194,269,272 Формализм - 42 Фразеологизм - 264 Футуризм - 238 Халық әдебиеті – 171,173,176,177,178,180,181,183,184,186,187 Халық поэзиясы - 187 Характер – 6,9,10,119,122,131,148,149,150,162,163,166,204,260,261,276,278 Хикая - 140 Хикаят – 47,202,203 Хор - 203 Шарж – 124,199 Шежіре - 183 Шешен – 178 Шешендік сөз – 41,263 Шолу – 205,206 Шумақ – 114,117,154,156,177 Шығармашылық тәсіл – 274 Шығармашылық портрет - 205 Элегия – 5,165,208 Эллипсис - 260 Эпика – 5,8,9,17,161 Эпиграмма – 123,125,154,176,177,205,206 Эпиграф – 137 Эпизм – 269,270 Эпизод – 203,204 Эпикалық жыр – 191 Эпикалық мұра - 191 Эпикалық объективтік – 161 Эпикалық оқиға - 163 Эпикалық поэзия – 15,158,159,160,161,162 Эпикалық трагедия - 198 Эпикалық характер - 162 Эпикалық шығарма - 162 Эписодий - 12 Эпитет – 144,255,256,265 Эпопея – 9,14,15,131,161,163,164,202 Эпос – 8,9,17,18,124,131,160,162,164,185,191,265,266,270,271 Эссе – 205,206 Эстетика – 43,125 Эстетикалық сезім - 37 Юмор – 122,168,258 Ямб – 7,8,17,18,114 Әзірлеген филология ғылымдарының кандидаты, доцент Е.Е.Тілешев жүктеу/скачать 1,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|