«Экология және тіршілік қауіпсіздігі» пәнінен тәжірибелік сабаққа және білім алушының өздік жұмыстарға арналған



бет17/18
Дата08.02.2022
өлшемі1,02 Mb.
#122394
түріСабақ
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
Байланысты:
Экология и БЖД 2019 му каз Айжан

Жел жылдамдығы, м/с

< 1

2

3

4

5

К4

1,0

1,33

1,67

2,0

2,34


Екінші бұлттылық үшін К7 коэффициентін 8.1 кестеден аламыз.


8.3 – кесте .


Екінші бұлттылық үшін әртүрлі ауа температура кезіндегі К7 коэффициентінің мәні





Зат

Ауа температурасыа

- 40

- 20

0

+ 20

+ 40

Хлор

0,9

1,0

1,0

1,0

1,0

Аммиак

0,9

1,0

1,0

1,0

1,0

Күкіртсутек

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0

Фосген

0,1

0,3

0,7

1,0

1,0

Метиламин

0,3

0,7

1,0

1,0

1,0

Екiншi бұлттылық КӘУЗ эквиваленнтiк санын анықтаймыз.




(тонна), (8.4)

мұндағы K6 – апаттан кейiн өткен N уақытқа тәуелдi коэффициент.


К6 = N 0.8 (8.5)


Метеошарттар 4 сағат көлемінде өзгере қоймайды деп саналатындыктан аталған уақыттан кейін метеоболжамның нақтылануы керектігінен, Тбу>4 сағат жағдайында апаттан кейін өткен уақыт N = 4 сағатқа тең етіліп алынады,


Егерде 1 < Тбу < 4, N = Тбу
Егерде Тбу < 1сағ, N = 1сағ, яғни К6 = 10,8 = 1


Залалдануы мүмкін тереңдікті есептеу
8.4 – кесте бойынша бірінші (Г1) және екінші (Г2) бұлттылық бойынша залалдануы мүмкін терендікгі есептейміз.


8.4 – кесте.


КӘУЗ -бен улану тереңдігін анықтауға қажетті мәліметгер, км.





Жел жылдамдығы м/с

Бұлттылықтағы КӘУЗ эквивалентік көлемі, т.

0,01

0,05

0,1

0,5

1

3

6

10

20

30

50

1 және <
2
3
4
5

0,38
0,25
0,22
0,19
0,17

0,85
0,59
0,48
0,42
0,38

1,25
0,84
0,68
0,59
0,53

3,16
1,92
1,53
1,33
1,19

4,75
2,84
2,17
1,88
1,68

9,18
5,35
3,99
3,28
2,91

12,53
7,20
5,34
4,36
3,75

19,20
10,83
7,96
6,46
5,53

29,56
16,44
11,94
9,62
8,19

38,13
21,02
15,18
12,18
10,33

52,67
28,73
20,59
16,43
13,88

КӘУЗ-бен улану тереңдігін анықтау үшін (8.6) формуласын пайдалануға болады.




(8.6)

мұндағы Qmax және Qmin – бұлттылықтағы КӘУЗ көлемінің шекті мәні, (тонна), ал Гmax және Гmin – оған сәйкес КӘУЗ-бен улану тереңдігі, (км) QЭ –бұлттылықтағы КӘУЗ көлемі, т.


Мысалы, бірінші және екінші бұлттылықтағы КӘУЗ көлемі (8.1) және (8.4) формулаларымен есептелді, соған сәйкес Qэ1 = 0,4 т; Qэ2 = 3,7 т, желдің жылдамдығы 2м/с болғанға сәйкес 22 - кестеде берілген.
0,84 < Г1 < 1,92 км,
а 5,35 < Г2 < 7,2 км,

Яғни, бірінші бұлттылық үшін Qmin = 0,1т, Qmax = 0,5т, демек Гmin = 0,84 км, Гmax = 1,92 км, (3.6) формуласы бойынша


Г1 = км,


Сол сияқты:


Г2 = км,

КӘУЗ -дің бірінші және екінші бұлттылығымен залалдануы мүмкін аумақтың толық тереңдігін келесі формуламен анықтаймыз




(км) (8.7)

мұндағы ГІ – Г1 мен Г2 мәндерiнiң үлкені; ГІІ – Г1 мен Г2 мәндерiнiң кішісі.


Алынған ГТ мәнін төменде берілген формула бойьшша анықталатын ауа массаларының көшу тереңдігінің шекті -мүмкін мәнімен салыстырамыз:


, (км) (8.8)

мұндағы U – ауаның залалдану бұлтының алдыңғы фронтының ауысу жылдамдығы, км/сағ, 23 - кесте бойынша анықталады; N – апаттан кейiнгi өткен уақыт.




8.5 – кесте.

Ауаның залалдану бұлтының алдыңғы фронтының ауысу жылдамдығы, км/сағ





Жел жылдамдығы м/с

1

2

3

4

5

И Н В Е Р С И Я

КӘУЗ бұлттылығының ауысу жылдамдығы, км/сағ

5

10

16

21

--

И З О Т Е Р М И Я


6

12

18

24

29

К О Н В Е К Ц И Я


7

14

21

28

--

Мүмкін болар залалдану аумағының соңғы - есептік тереңдігі орнына (Гсо), (ГТ мен Гк) мәннің кішісі алынады.


N қаладағы халық шығынын есептеу


КӘУЗ-ден залалданған мүмкін болар аумағының ауданын анықтаймыз:
(км2) (8.9)

мұндағы, Sзал – КӘУЗ-ден залалданған мүмкін болар аумақ ауданы, км2; Гсо – заладану аумағының соңғы -есептік тереңдігі, км;  – залалдануы мүмкін аумақтың бұрыштық көлемдерi (град) 8.6 - кесте көмегiмен анықталады.




8.6 – кесте.


Желдің жылдамдығына байланысты КӘУЗ-бен залалдануы мүмкін аумақтың бұрыштық көлемі





V, м/с

< 0,5

0,6 – 1

1,1 – 2

> 2

, град

360

180

90

45

Қаланың КӘУЗ-бен залалдану аумағына түсу мүмкіндігін анықтаймыз. Ол үшін жарылыс ортасынан қалаға дейінгі қашықтықты анықтап, КӘУЗ таралған аумақты карта-схемаға түсіреміз (8.1 - сурет).





8.1 – сурет. V = 1 м/с ( =180о) КӘУЗ-бен залалданған аумақ


Егерде қала КӘУЗ-бен залалдану аумағына түспеген жағдайда, онда ары қарай есеп шығарылмайды және қорытынды жасалады. Яғни, қаладағы халыққа КӘУЗ бұлттылықтары қауіптілік төңдірмейді.


Егер де қала КӘУЗ-бен залалдану аумағына түскен жағдайда, онда ары қарай халық шығынын есептейміз.
5.3 Халық шығыны КӘУЗ бұлттылығының әсер ету дәрежесіне байланысты. КӘУЗ бұлттылығының халыққа әсер ету дәрежесін С коэффициентін 8.9 формуласы мен 8.7 - кестесі бойынша анықтайды:


(8.9)


мұндағы, X – жарылыс ортасынан қалаға дейінгі ара қашықтық, км; Гсо – заладану аумағының соңғы - есептік тереңдігі, км.


8.7 – кесте.




С коэффициентінің залалдану аумағына тәуелді мәні





Залалдану аумағы

Өлімге әкелетін

Орташа

Жеңіл

Бастапқы

Хлор, фосген

0 – 0,4

0,4 – 0,5

0,5 – 0,7

0,7 - 1

Аммиак, күкіртсутек метиламин

0 – 0,3

0,3 – 0,5

0,5 – 0,7

0,7 - 1

Залалданған бұлттың қалаға жақындау уақыты:


сағ (8.10)


5.5 Противогазбен қамтамас етілгенін есептей отырып, адамдардың жалпы уланған санын анықтаймыз:


Nп = Р·(1-П/100) (адам) (8.11)


мұндағы П - халықтың противогазбен қамтамас етілуі, %; Р – қаладағы халық саны, адам;


5.6 Халақтың улануын анықтаймыз. Халық залалданудың өлімге әкелетін аумағына түскен жағдайда, қаза болғандар Кқ=0,1Nп, орташа дәрежелі уланғандар Кор=0,15Nп, жеңіл – Кж=0,2Nп, бастапқы Кбас=0,55Nп адам. Халық орташа залалдану аумағына түскен жағдайда, орташа дәрежелі уланғандар – Кор=0,1Nп, жеңіл – Кж=0,15Nп, бастапқы Кбас = 0,2Nп адам. Халық жеңіл залалдану аумағына түскен жағдайда, жеңіл дәрежелі уланғандар – Кж=0,1Nп, бастапқы Кбас = 0,15Nп адам. Халық бастапқы залалдану аумағына түскен жағдайда, бастапқы дәрежелі уланғандар – Кбас=0,1Nп, адам.
6. N қаласындағы КӘУЗ бұлттылығынан халықты қорғау іс-шараларын ұйымдастыру және қорытынды жасау.
Өздік жұмыстар үшін тапсырма

1. 8.8-кестеде берілген мәліметтерге күшті әсерлі улы заттардың ашық жерде төгілуі кезіндегі химиялық жағдайды болжау үшін:


а) бірінші және екінші бұлттылықтың КӘУЗ санын есептеу;
б) бірінші және екінші бұлттылықтың КӘУЗ залалдану тереңдігін анықтау;
в) КӘУЗ-ден залалданған аумақтын халық шығынын есептеу;
г) химиялық жағдайға баға беру және халықты қорғау туралы ісшаралар ұйымдастыру.
2. 8.9-кестеде берілген мәліметтерге күшті әсерлі улы заттардың қала ортасында төгілуі кезіндегі химиялық жағдайды болжау үшін:
а) халықты өлімге, орташа, жеңіл және бастапқы залалдануға әкеп соғатын жердің залалдану тереңдігін анықтау;
б) КӘУЗ-бен залалданған жерге түскен адамдардың санын анықтау;
в)қаладағы халық шығынын есептеу;
г) химиялық жағдайға баға беру және халықты қорғау туралы іс-шаралар ұйымдастыру.


8.8 – кесте.




Күшті әсерлі улы заттардың ашық жерде төгілуі кезіндегі химиялық жағдайды есептеу үшін берілген алғашқы мәліметтер





Нұсқа

КӘУЗ

Ыдыстағы КӘУЗ саны, т Q0, т

Жел жылдамдығы,
V, м/с

Ауа температурасы, Та, оС



Топырақ температурасы, Тт, оС

Үйінді биіктігі, Н, м

Қалаға дейінгі қашықтық, Х км

Қаладағы халық саны, мың адам

Халықты противогазбен қамтамас ету, %

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

хлор

30

4

30

20

-

1,0

315

75

2

метиламин

40

1

20

20

-

1,0

316

58

3

хлор

70

2

10

15

3,0

2,0

318

54

4

аммиак

70

3

10

5

2,0

0,5

320

59

5

хлор

60

2

10

7

1,5

1,1

425

71

6

метиламин

47

5

15

5

-

1,0

527

63

7

сероводород

60

1

13

9

-

0,7

560

85

8

фосген

95

0,5

10

10

2,2

1,5

570

80

9

хлор

45

3

6

6

1,7

2,0

590

70

10

метиламин

90

0,5

12

17

-

0,9

630

80

11

хлор

35

5

33

33

2,5

2,0

690

75

12

аммиак

95

5

24

24

-

0,9

790

67

13

хлор

42

3

23

27

-

1,0

780

70

14

сероводород

77

1

37

30

-

1,0

800

63

15

фосген

79

1

19

19

1,1

1,2

720

71

16

метиламин

70

0,5

10

15

-

1,0

700

82

17

фосген

75

1

3

8

-

0,5

650

55

18

аммиак

80

1

16

13

-

0,6

710

60

19

сероводород

81

2

18

16

-

0,7

400

65

20

аммиак

94

1

25

23

2,0

0,8

870

73

21

хлор

26

4

26

21

2,0

0,9

450

68

22

сероводород

29

1

16

26

1,0

1,1

330

70

23

хлор

45

2

23

30

2,0

2,0

400

75

24

аммиак

60

3

35

29

2,0

1,5

250

80

25

метиламин

60

1

34

34

3,0

1,0

470

84

26

аммиак

90

1

1

5

2,5

0,5

280

60

27

хлор

73

2

0

5

-

1,0

382

67



8.9 – кесте.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет