Дуа. Ќазаќта бір сµз бар: оњѓан, ілгері басќан біреуді «Дуа тиген ѓой!» – дейді. Біреу оњбаѓан т±ќымды: «Дуа тимеген ѓой!» – дейді. «Дуаменен ер кµгереді, жањбырмен жер кµгереді». «Дуалы ќ±л арымас, дуасыз ќ±л жарымас», – деген сµз таѓы бар (М-Ж., 28); Дуа діни–наным сенімнің ежелден келе жатқан дәстүрі. М. Қашқари ЕМ. ЕМ: ем. Дауа. Дауалаушы адамды еmшi – емші дейтін атау [230, б.67]. Дуакер-волшебникъ, волшебница, заколдовалъ (Будагов, 1871: 401). В.В. Радлов ду’а 1) дневная молитва; 2) наговоръ, колдовство; ду’агуілуk-благословеніе – дейді [205, б.1782]. Дуа а. [дѓао доа. 1. зов. 2. мольба; просьба: 3. молитвы; 4. проклятие; амулет – молитва, написанная на теле] – 1. рел. Молитва, благословение (КРТСАИЗС, 97). Дауа а. дәва: лекарство, снадобье, лекарство, средство (Рүстемов, 87); Б±л арада кµњіл аударатын Р‰стемов дµдеге (ду: два + тєг: низ) – деп, талдаѓан екен. Демек, «ду» екі маѓынасында ќолданылатыны аныќ. «Дам», «да, та» деген де сµздер бар біраќ, ол (дамата, тағара) єйгілі, үлкен деген маѓынасында пайдаланылады. Дамолла – ‰лкен молда деген ±ѓым береді. «Да» ќытайша «‰лкен» деген ±ѓымды береді (Халид, 279). И. Исмаилов қытай және дұнған тілінде да `үлкен`, дае `үлкен мырза`, давэй `үлкен лейтенант` орыс тіліндегі да Москва `үлкен Москва` т.б. да мен та `үлкен, зор` – деген мағынаны көрсететінін жазды (ПЭТЯ, 93). Л. Гумилев «ху» деген сµз балгер, сыйќыр, дуаќант – дейді [262, б.73]. М.Хамраев «ду» -два, «екі» дегенді білдіреді дейді [263, б.29]. Ду: два (96); Дуа а. доа 1. зов; 2. мольба; просьба: 3. молитва; 4. проклятие; амулет-молитва, написанная на теле. -1. рел. Молитва, благославение (КРТСАИЗС, 96). Иран тілінде ду-екі, шамбе–к‰н дегенді білдіреді (Д. Ж‰нісов, 1991: 62). Ду – «жан» жєне «рух» – деген ±ѓымды беретін сияќты. Л. Гумилевтіњ мына: «Яду» – жады сµзініњ µзі парсыныњ дуаќант, сиќыршы дегеннен алынѓан. Фирдауси т‰рік дуаќантын «баќсы» деген сµз Иранда белгілі болса да, тап єлгіше (жады-автор) атайды екен [262, б.83].
Достарыңызбен бөлісу: |