Научная библиотек
жүктеу/скачать 14,83 Mb. Pdf көрінісі
|
bsattarov t dkenov m leumettanu
| элеуметтж жуйенщ ем!р
суру! мен дамуынын жалпы занды- льжтарын аныктауга болады. Бул жалпы элеуметтж теориялардын басты мщдеттерще жэне мазмунына жатады. Элеуметтж курылымнын жекеле- ген элементтерщщ ерекшел1ктер1 мен функционалдык рел! элеуметтану лык бшмнщ накты салаларынын шенбершде, атап айтканда, мэдениет элеу меттануы, тулга элеуметтануы, уйымдар элеуметтануы, т.б. аныкталады. Элеуметтж байланыс (эзара байланыс) — белгш бгр максатка жету ушш кес 1 мд 1 мерз 1 мдеп накты кауымдастыктын бфлесё еткен кызметон камтамасыз ететш факторлар жиынтыгы. Элеуметтж байланыс накты тул галардын, адамдардын сипаттамасынан (яиен, тшёпне) теуелаз турде пайда болады. Бул байланыстардын орнауына адамдардын нактылы эм1р оурш, эрекет ететш объективп элеуметпк жагдайлары себешш болады. Элеуметтж байланыстын мэнш адамдардын кимыл-ерекетшщ мазмуны мен сипаты аныктайды. Осы тургыдан алып Караганда элеуметтж байла ныстын мынандай непзп типтерш бэлш карастыруга болады: езара ере кет, катынастар, бакылау, институттык, даму, себеп'п байланыстар, курылымдык байланыстар жене т.б. Элеуметтж езара ерекет — кез келген жеке адамнын баска адамдар немесе елеуметпк кауымдастык ушш манызы бар мшез-кулкы, ерекеп, олардын б1р-б1р!не эсер ету процеа болып саналады. Элеуметпк езара ерекет ер турл1 жуйедеп (немесе жуйешедеп) елеуметпк субъекплер ара сында, жуйе шшде, жуйелер мен оларды коршаган орта арасында, соны мен катар жалпы жуйелер мен олардын элементгер» арасында юке асады. Бул ерекеттер когамда езгерютер тудырады, ез кезепнде сол езгеркггер адамдарга ыкпал етед1, оган жауап ретшде адамнын кер| реакциясы да пайда болады. Элеуметтж езара ерекеттщ объективтж жэне субъективпк жактары бар. Объективтж жагы — нактылы функциянын мазмунынан туындайтын байланыстар. Элеуметпк езара ерекеттщ субъективпк жагы деп отырганымыз— мшез-кульпстардын ынгайына карай непзделген елеу- меттж субъекплердщ б1р-б|р1мен саналы катынастары. Белгш б!р жаг дайда елеуметпк субъекплер арасындагы езара ерекет турактылыгымен жэне кайталануымен салыстырмалы турде сипатталады. Дэл осы жагдайда элеуметпк субъекплер арасында белгш б!р элеуметпк катынастар орнайды. Элеуметок катынастар — жеке адамдар мен элеуметпк топтарда бо латын туракты жэне ез алдына жеке байланыс. Демек, когам кептеп саналатын индивидтерден, олардын арасындагы елеуметок байланыстардан, езара кимыл-эрекеттерден жэне катынастар- дан куралады. Когамга тутас жуйе репнде карап, оган жуйелж тургыдан талдау жасау- лы усынушылар когамды жеке адамдардын, олардын байлакыстарынын, 128 езара ерекетшщ, катынастарынын карапайым жиынтыгы деп караудан сактандыра отырып, когамдык денгейде болатын индивидтердщ ерекет!, байланыстары мен кдтынастары жана сапаны, сапалык тутастык жуйеж курайтынын атап керсетед!. Жуйел 1 к сапа — когамнын, жуйенщ элементтершщ ерекше сапалык куЙ1. Бул жерде элементтерд1 карапайым жиынтык деп карауга болмайды. К,огамдык катынастар мен езара ерекеттер жеке адамдыктан, тулгалык- тан жогары туратын сипатка ие болады, ягни когам — бул индивидтермен карым-катынаста алшактылыксактайтын немесе алдынгы катарда турган ез алдына жеке субстанция. Эрб 1 р адам, жарык дуниеге келген сон бай ланыстар мен карым-катынастардьщ кайсыбхр курылымына к е з т п , елеументтенд(р1лу процеа барысында сол курылымга енед>. Жуйел 1 к са- пага, ягни тутастыкка кептеген байланыстар, езара ерекеттер мен каты настар тен. Солардын арасында коррелятивпк деп аталатын байланыстар, езара ерекеттер мен катынастар аса манызды, себеб! олар элементтердщ уйлеамдшпн жене б|р-бф!не катан багыныштылыгын реттеущ ез мшдепне алган. Vйлесу — кайсыб)р элементтердщ б жүктеу/скачать 14,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|