-сурет . Тура жəне кері азимуттар 26-сурет

56
А
/
 = А + 180
0
 + γ
. (43)
Есептеуге ыңғайлы болуы үшін көп жағдайда бағытты азимут 
емес, румбпен өрнектейді (белгілейді).
Румб
дегеніміз – берілген сызық пен оған ең жақын жатқан 
меридиан бағыты (солтүстік немесе оңтүстік бағыты) арасындағы 
бұрыш. Мысалы, 27-суретте 
ОN
сызығы меридианның оңтүстік 
бағытына қарағанда, солтүстік бағытына жақын жатыр, сондықтан 
бұл жағдайда мериданның солтүстік бағытынан есептелетін 
r
1
бұрышы румб болып саналады. О
М
сызығы меридианның 
оңтүстік бөлігіне жақын, яғни 
r
1
румбы меридианның оңтүстік 
бағыты ұшынан бастап есептеледі. Осындай ретпен румб 0
0
-тан 
90
0
-қа дейін өзгереді. Сызықты бағдарлау үшін румбтың шамасын 
көрсету жеткіліксіз, оған қоса оның қай ширекте жатқанын атау 
керек.
Айталық 
СО
түзуі (27-сурет) 
А
нүктесінің үстінен өтетін 
негізігі меридианның бағыты, ал осы түзуге перпендикуляр 
БШ
– 
батыстан шығысқа қарайғы бағыт. Осы сызықтармен төрт ширек 
пайда болады, атап айтқанда I 
(СШ 
– солтүстік шығыс), II (
ОШ 
– оңтүстік шығыс), III (
ОБ 
– оңтүстік батыс), IV (
СБ 
– солтүстік 
батыс).
Мысал
. 1. 
232
0
 26
/
шамасының румбысын анықтау керек. Румб 
тең болады, 
232
0
 26
/
-180
0
 = 52
0
 26
/
 (ОБ).
2. Берілген бағыттың румбы 
74
0
 35
/
болса, осы бағыттың ази-
мутын анықтау керек. Азимут тең болады, 
180
0
- 74
0
 35
/
 = 105
0
 25
/
.
27-суреттен азимуттар мен румбтардың арасындағы байла-
нысты төмендегідей өрнектеуге болады.
Азимуттар
Румбтар
Ширек аттары
А
1
r
1
I (СШ)
А
2
180
0
 + r
2
II (ОШ)
А
3
180
0
- r
3
III (ОБ)
А
4
360
0
 -r
1
IV(СБ)

жүктеу/скачать 2,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: