Республикасы
жүктеу/скачать 4,1 Mb.
|
UMK TPOiO kazakh
сыныптан тыс іс-шара Бағила, тест қоршаған орта
- Бұл бет үшін навигация:
- 11 Дәріс . Гидравликалық баспақтарды жасау технологиясы. Цилиндрлер мен тығынжылдарды жасау.
10 Дәріс. Түзілімдерді, механизімдерді және толығымен машинаны құрастыруға қойылатын талаптар. Құрастыру – Материалдарды қысыммен өңдеу технологиясыдың технологиялық үрдісінің соңғы кезені. Бұл кезеннін міндеті машинаның қажетті техникалық және пайдалану сипаттамаларын, өңдіріс жабдықтары мен еңбек шығындарының мүмкіндігінше төмен болуымен белгіленген мерзімде берілген машина санын жасауды қамтамасыз ету. Машина құрастырудың бірізділігі негізінен оның құрылымымен анықталады, бірақта нақты технология мен оны ұйымдастыру түрі шығарылатын машина санына, сондай ақ осы өндірістін техникалық мүмкіндіктеріне де белгілі бір денгейде тәуелді болады. Машинаны жасау кезіндегі құрастыру жұмыстарының еңбек сиымдылығы оларды жасаудың жалпы еңбек сиымдылығынын 25...35 % құрайды. Машина құрастырудың технологиялық үрдістерін жасау кезінде бастапқы берілгендер болып машина сызбалары, оның негізгі сипаттамаларына техникалық талаптар және қолданылу міндетінің суреттемесі; жасалатын машиналардың саны, және де технологиялық үрдісті орындау ұсынылған өндіріс бөлімшесі, цех, зауыт туралы мәліметтер. Машинаны құрастырудың технологиясын жасаудың жалпы принциптік бірізділігі келесідей: машинаның қолданылу міндеті және оның негізгі техника-қолдану сипаттамаларының сараптамасы; машина сызбаларын және оны жасауға қойылатын техникалық талаптарын оқу; машинаны және оның жекелеген құрастыру бірліктерін құрастырудың жалпы бірізділігін жасау; құрастырудың жалпы сұлбасын жасау және құрастыру жұмыстарының еңбексиымдылығын бағалау; машина құрастыруды ұйымдастыру түрін таңдау; машинаның және оның құрастыру бірліктерінің жалпы құрастыруға операциялар бойынша технологиялық үрдісті жобалау. Құрастыру сұлбасы. Бұйым деп жасалатын кезкелген затты айтамыз. Машина, оның құрастыру бірлігі және жекелеген тетіктері бұйым болуы мүмкін. Құрастыру бірлігінің сипаттамалық ерекшелігі болып оның құрастырылуы жеке орындалу мүмкіндігі табылады. Құрастыру бірліктері әртүрлі күрделілікте болуы мүмкін. Қарапайымдары бірнеше тетіктен тұрады, біршама күрделілері – тетіктер және төменгі қатардағы құрастырулардан тұрады. Машинаны құрастыру сұлбасы оны жасауға технологиялық үрдістерді жасау үшін негіз болып табылады. Әдетте машинаның күрделі құрылымы үшін жалпы құрастыру сұлбасын, содан кейін өте ұсақ құрастыру бірліктерінің сұлбасын жасайды. Мұндай жағдайда құрастыру бірліктерінің технологиялық үрдісін құрастыру бірліктері мен механизімдердің жекелеген түрлерімен айналысатын бірнеше технологтар параллель жобалай алады, бұл технологияны жасау сапасын арттырады және өндірісті дайындауға кететін уақытты біршама қысқартады. Құрастырудың ұйымдастыру түрін таңдау кезінде 10.1 сурет, шешуші фактор болып белгіленген уақытта жасалатын машина саны табылады. Құрастыру Ағымды емес Стационарлы Қозғалмалы Ағымды Стационарлы Қозғалмалы Құрастырылатың объектінің үздіксіз қозғалуымен Құрастырылатың объектінің периодты қозғалуымен 10.1 сурет – Құрастырудың ұйымдастыру түрлері Машина немесе машина топтары құрастырудың әрбір нақты технологиялары спецефические ерекшеліктері бар. Ұсталық-баспалау жабдықтарын өндіретін зауыттарда, 10.2 суретте көрсетілген құрастыру тәсілдерін көп қолданады. Габариттері мен массасы оларды құрастыру цехында құрастыруға мүмкіндік беретін машиналар, және зерттеулер мен сынаулар жүргізілетін тәжірибелік үлгілер толық жиналады. Егер құрастырылған күйінде тасымалдау мүмкін болса машиналарды тұтынушыға құрастырылған қалпында, немесе түзілімдерге бөліп бөліктермен тасымалдайды. Соңғы жағдайда оларды құрастыру технологиясын орнату орынында жасайды, сонымен қоса көп жағдайларда оларды қосымша сынау мен арнайы бағдарлама бойынша тексеру қарастырылады. Түзілімдік құрастыруды, жасаушы-зауытта толығымен құрастыру мақсатты емес машиналар үшін қолданады. Түзілімдік құрастырудың технологиялық үрдістерін жобалаған кезде машинаның құрастырылуын тұтұнушыда қамтамасыз ету керек. Бұлүшін әрбір түзілімді тиянақты бақылайды және сынайды, ал орынында құрастыруды кезеулеткіш немесе құймаүлгі арқылы жүргізеді. Құрастырудың мұндай тәсілдерінің бірнеше түрлері бар. 
10.2 сурет – Құрастырудың ұйымдастыру түрлері Жасаушы-зауытта бір машинаны бақылаулы толық құрастырумен түзілімдік құрастыру. Бақылаулы құрастыру нәтижесінде машинаны тұтынушыда құрастырудың барлық ерекшеліктері қарастырылады. Макеттерді қолданумен түзілімдік құрастыру. Макет, жанасатын түзілімдердің беттерін және негізгі өлшемдерді көрсететін арнайы айлабұйым болып табылады. Нақты машинаның тетіктері мен түзілімдеріне қарағанда массасы көптеген есе аз макеттер машинаны толық құрастыру үрдісін тексеруге және соңғы жетілдіруге мүмкіндік береді. Өлшеу карталарын қолдана отырып түзілімдік құрастыру тетіктер мен түзілімдерді жасау кезінде оларды өлшеуді ескере отырып жүргізеді. Бұл тәсіл аса ауыр және үлкенгабаритті машиналарды құрастырған кезде пайдалы. Тізбекті құрастыруды ұзындығы біршама және тетіктері (түзілімдері) бірізділікпен қосылған машиналарды жасау кезінде қолданылады. Тізберті құрастырудың маңызы мынада, алдымен құрастыру басталатын бір тетікке екінші бір тетікті қосады.. Содан кейін бірінші тетікті бөлектеп (демонтируют) алады, ал екіншісімен үшінші тетікті құрастырады және т.с.с. Бұл тәсіл құрастыру үшін өндірістік аудандардың бос болуын қамтамасыз етеді. Құрастыру үрдісінің технологиялық құжаттамасы бұйымның және оның құрама бөліктерінің құрастыру сызбаларынан, бұйымның техникалық талаптары және құрылымдық сипаттамсы, жалпы құрастырудың және жеке құрастыру бірлігінің сұлбаларынан тұрады. Құрастыру маршруттық картада операцияның жалпы жоспары және құрастыру үрдісін жүргізу үшін мәліметтер келтірілген. Операциялық карталарда өтулерге бөлінген операцияның сипаттамасы келтіріледі, құрастыру режимдері мен уақыт нормалары көрсетіліп. Бақылау сұрақтары: Машинаны жасау кезінде құрастыру жұмыстарының еңбексиымдылығы оларды жасаудағы жалпы еңбексиымдылықтан мөлшері қандай? 2. Машина құрастырудың технологиялық үрдісін жобалау үшін бастапқы берілгендер? 3. Машина құрастыру сұлбасы? 4. Құрастырудың ұйымдастырушылық түрі? 5. Жасауы зауыттарда ҰҚЖ құрастырудың қандай тәсілдерін қолданады? Ұсынылған әдебиеттер: Нег.1 [437-490], нег.2 [144-181], қос.4 [212-226]. 11 Дәріс. Гидравликалық баспақтарды жасау технологиясы. Цилиндрлер мен тығынжылдарды жасау. Гидравликалық баспақтардың негізгі тетіктері: құрылымы әртүрлі тұғырлар, маңдайшалар, бағанашықтар мен сомындар, цилиндрлер мен тығынжылдар және т.б. Гидравликалық баспақтардың мынадай тұғыры болады: бір тіреуішті, екітіреуішті, одностоечные, двухстоечные, бағаналы (екі бағаналы, үш бағаналы, төрт бағаналы, көп бағаналы). Әрбір тұғыр тұтас немесе ажырамалы, құйылған (35Л болат) немесе пісірілген (Ст3) болуы мүмкін. Бағаналар. Баспақтардың бағаналары 11.1 сурет, құрылымдықжағынан сатылы білікке ұқсайды. Бағаналардың диаметрі D = 1000 мм жетеді, ұзындығы L = 25…30 м, ал массасы 70…80 тн асады. Дайындамалар болып азлегірленген көміртекті болаттардан алынған баспақ соғылмалары табылады. Өңдеу алдында бағана дайындамалары бойлық осі бойынша иілуге тексеру мен түзетуді қажет етеді. Сонымен қатар дайындама материалының құрылымын да тексереді, ол үшін оның ұштарында үлгілерді кесіп алу үшін қосымша ауданды қарастырады. 
11.1 сурет – Баспақ бағаналары Диаметрі 500...700 мм дейінгі бағаналарды тұтас, ал диаметрі үлкен бағаналарды остік жылғасы 150...300 мм орындайды. Әртүрлі бағаналарды жасау маршруттары ұқсас болып келеді. Терең центрлік тесігі бар бағаналарды өңдеу технологиясында ғана белгілі ерекшеліктер бар. Жауапты алдын ала операция болып, әрбір сатыда механикалық өңдеу үшін әдіптердің жеткілікті санын тексерумен байланысқан, бағаналарды белгілеу болып табылады, 11.2 сурет. 
11.2 сурет – Бағаналарды белгілеу сұлбасы Белгілеу кезінде дайындаманы реттелетін төсемдерге П бойлық орналастырады. әр тексерілетін қимаға дайындама мен жанасқанға дейін екі жағынан бұрыштықтарды У қояды және олардан бастап осы қимада дайын тетіктін диаметірінің жартысына D/2 тен өлшемдерді қояды. Дайындамада әр өлшемнің орналасуын нүктенің (накернивания) көмегімен белгілейді (1-6 нүктелер). Келтірілген операцияны I-I осьбойымен барлық тексерілетін қималар үшін және көлденең жазықтықтағы бірнеше қималар үшін, мысалға II-II мен III-III жазықтықтары, дайындаманы бойлық осі бойымен айналдыра отырып, қайталанады. Содан кейін дайындама бойымен әрбір бойлық қимаға ішекті С тартады, ол мүмкіндігінше әрбір қимада бірдей атаулы нүктелердің арасынан өтуі керек. Егер әр қимада ішек нүктелердің арасында болса, онда дайындаманың әрбір жағында өңдеуге әдіп бар. Егер нүктелер ішектін бір жағында ораналасса немесе z мәні бізді қанағаттандырмаса дайындаманың иілуін түзету қажет. Белгілеу центрлік сызықіздерді бүйіріне шығарумен және центрлік тесіктердің орналасу орынын кертумен (накерниванием) аяқталады. Бағананы өңдеу маршруты келесідей бірізділіктен тұрады. Дайындаманы орнатып горизонтальдыққа дұрыстайды және кеңейжону білдегінде центрлік тесіктерді өңдейді. Бірнеше құралкүймешіктерді қолданып бағананың центрін токарлы білдекте алдын ала жонады. Бағана – қатаң тетік болмағандықтан өңдеу кезінде қажетті көмекші сүйеуіштер санын орнатады (әдетте ұзындығы бойынша 5...6 м сайын). Дайындама материалын тексеру үшін бағананың ұштарынан үлгілер кесіп алады. Бұл жону кезінде орындалатын кертік бойынша дискілі аралармен жүргізіледі. Бағананың диаметрі үлкен болса бұл операцияны тетікті бірнеше рет бұра отырып орындауға тура келеді. Ішкі тесіктерді терен бұрғылау білдектерінді немесе бағананы қысқы не сүйеуіштерге орнатып токарлы білдектерде өңдейді. Терен бұрғылау операциясының өнімділігі және еңбексиымдылығы үлкен. Ол құралдың ауыр жұмыс шартымен және жоңқаны тесіктен алудың қиындықтарына байланысты. Жоңқа жону аймағына қысымның көмегімен берілетін салқындатқыш сұйықтықтың көмегімен алынады. Терен бұрғылаудың өнімділігін арттыру үшін құралға қарама қарсы айналатын қосымша жетек қолданады. Алдын ала өңдеу кезеңі аяқталғаннан кейін бағананы бірнеше күнге дейін еркін қояды, ішкі кернеулерінің тұрақтануы үшін. Баспақтың қозғалмалы мандайшасы жылжитын бағаналардың бет кедір-бұдырлығы Ra 1,25 болуы қажет, ол кен кескіштердің немесе бетті аунақшаламен бүрлеудің көмегімен қамтамасыз етіледі. Бағананың ұштарына тірек бұрандаларын салады. Ауыр токарлық білдектерде көпжағдайларда жүріс бұрамалары болмайды, бұранданы бұранда салғыш құралкүймешікпен салады. Оларды бұранданың қажетті қадамына ауыспалы тісті доңғалақтардың жиыны көмегімен реттейді. Бұранда қию үрдісі өте ұзақ және жоғары білікті жұмысшы қажет, өйткені бұранданы қиылыстыру қимаүлгінің көмегімен жүргізіледі. Бақылау. Цилиндрлер. Қолданылуына қарай цилиндрлер жұмыстық (ортанғы және шеткі) және қосалқы (теңгергіш, кері жүрісті, қысатын, үстел және итеріп шығарғыштардың қозғалуымен және т.б.) болып бөлінеді. Цилиндрлерді жасау технологиялық ерекшеліктеріне байланысты былай топталады, поршн мен тығынжылды, және де өтпелі және тұйық. Цилиндрлер, әсіресе жұмыстық, баспақтың жауапты құрылымдық элементі болып табылады, өйткені олардың сенімді жұмыс жұмыс жасауы жабдықтың пайдалану сипаттамаларын анықтайды. Цилиндрлердің дайындамалары тұтас соғылған, пісіріліп-соғылған және құйылған болуы мүмкін. Цилиндрлерге қойылатын негізгі техникалық талаптар: сыртқы және ішкі айналыс беттерінің центрлестігі (0,1 мм); қондырылатың цилиндрлік бет және тірек түбінің перпендикуляр еместігі (0,1 мм артық емес); цилиндрдің жұмыстық бетіндегі бойлық және көлденең қимасындағы пішін дәлдігі (1/2 әдіп диаметрлік өлшеміне); поршен типтес цилиндрдің жұмыстықбетінің кедір-бұдырлығы — Rа 1,25 мкм, ал тығынжылды Rz80 мкм. Цилиндрлердің құрылымдық әртүрлілігі өте үлкен, бірақ оларды жасау маршруты ұқсас болып келеді, өйткені геометриялық көзқараспен барлық цилиндрлер – төлке: қысқа не ұзын, өтпелі не тұйық. Технологиялық жабдықты қолданудың ең көп кездесетін сұлбалары: тұтассоғылған цилиндрлер үшін - токарлық білдекте сыртжағын жону, терең бұрғылайтын білдектерде ішкі тесіктерін кеулейжону; дайындамада ішкі тесік қобыланған ірітұтассоғылған цилиндрлер үшін – айналма үстелді білдекте толық өңдеу; токарлық білдекте сыртжағын жону, тесік қобыланған тұтассоғылған цилиндрлер үшін – кеулейжону білдегінде ішжағынан кеулейжону; сыртқы беті өңделмейтін цилиндрлер үшін - ішкі бетті кеулейжону және шетжағын қию айналма үстелді немесе кеулейжону білдегінде; сыржағынан жазық беттермен пішінделген құйылған цилиндрлер үшін сыртжағын сүргілеу немесе жоңғылау білдегінде және ішкі қуысын айналма үстелді немесе кеулейжону білдегінде өңдеу; 6) цилиндр элементтерін айналма үстелді білдекте алдын ала өңдеу, ірі пісіріп-соғылған цилиндрлер үшін – пісірілгеннен кейін 1,2 немесе 3 сұлбалар бойынша соңғы өңдеу. Сонымен қатар цилиндрдің нақты бір құрылымдық ерекшеліктеріне байланысты радиалды-бұрғылау, сүргілеу, қашау және жоңғылау білдектері қажет болуы мүмкін. Екінші дәрежелі беттерді өңдеу цилиндр жасаудың жалпы бірізділігін өзгертпейді және циклдың ұзақтығына әсер етпейді. Жұмыстық цилиндрды жасау маршрутының мысалы 11.3 сурет. 1. Бүйіріне центірлік тығын үшін бунау центірін белгілеу және өңделетін беттерде қажетті әдіптер санын тексеру. 2. Жоңғылау-кеңейжону білдегінде L өлшеммен бүйірлерін өңдеу, тығындарға d1 және d7 бунауларын кеулейжону. Цилиндрлерді жұдырықшалы патронға орнату мүмкіндігін қамтамасызету үшін бүйірлерін жонады. Бунауларда центрлік тығындарды орнату. Тығындар мен сүйеуіш үшін белдеме кертік жасай отырып, дайындаманың 3 центрін контур 2 бойынша жону. Тығындарды алып, дискылы арамен кертіктер бойынша ұштарын қию. Бұл операцияны токарлы білдекте орындауға болады. Дискылы аралардың максималды диаметрі 1600 мм тен, қию терендігі -400 мм аспайтын болса. Бұл қиылатын бөлікті алып тастау үшін цилиндрды бірнеше рет бұрауға әкеледі. 
11.3 сурет – Жұмыстық цилиндр 5. Терен бұрғылау білдегінде d4 және d6 өңдеу. Терең бұрғылау білдектерінде тесікті өңдеу L/D>5 болған кезде үнемділік жағынан тиімді. Инструмент для обработки отверстий в цилиндрах состоит из комплекта борштанг, головок и набора режущих пластин или резцов. Стружка отводится через кольцевой зазор между отверстием и борштангой. Подрезку дна в глухих, цилиндрах производят теми же борштангами или головками, в которые устанавливают специальные пластины, перекрывающие все дно цилиндра. Реттелетін тығындарды d4 және d6 бойынша орнату және цилиндрдің сыртқы контурын токарлы білдекте соңғы өңдеу, екі бүйірін қию. Тығындарды алып және осы токарлы білдекте грундбукса d3 және тығыздама d2 үшін тесікті кеулейжону. Түбіне d5 тесікті кеулейжону, ернемек жағынан бұрғылау және бұранда салу. 9. Тетікті слесарлы тазартуды және оны соңғы бақылауды орындау. Цилиндр құраушысына перпендикуляр орналасқан тесікті өңдеу (ауа шығаратын және сұйықтық келетін тесіктерді, құбыр жүйесінің ернемегі бекітілетін бұрандалы тесіктерді және т.с.с.) радиалды –бұрғылау білдегінде орындайды. Бүйіржаққа бұрышпен орналасқан немесе бас оске параллель орналасқан ұсақ тесіктерді кеулейжону білдегінде өңдейді. Цилиндрлерді айналма үстелді білдектерде өңдеген кезде қолайлы факторлар болып сыртқы және ішкі беттердің және де цилиндрдың бас өсіне бүйіржақтың перпендикулярлығының жоғары өстестігін қамтамасыз ету мүмкіндігі табылады, өйткені өңдеу дайындаманы бір орнатумен жүргізіледі. Бірақ өңдеудің мұндай сұлбасында кемшіліктер бар. Айналма үстелі бар білдектерде қобыланған тұйық цилиндрлерді өңдеу мүмкіндігі болмайды, ол ішкі қуыстан жоңқаны алып тастау үрдісінің қиындығына байланысты. Тығынжылдар. Тығынжылдарды екі негізгі топқа классификациялайды: I, II жұмыстық цилиндрлер, III, IV қосымша цилиндрлер, 11.4 сурет. Құрылымы бойынша тығынжылдар әртүрлі. Көбнекей сұйықтық келетін бұранда сағасы мен центрлік тесігі бар бір немесе екі сатылы тығынжылдаркездеседі. Тығынжылдар үшін негізгі техникалық талаптар болып цилиндрлік беттердің жұмыстық бетінің өстестігі, кедір-бұдырлығы Ra1,25 мкм және қаттылығы HRCэ 40 табылады. Жұмыстық цилиндрлердің тығынжылдары, массивті үлкен қатаңдықты, ал көмекші цилиндрлардың тығынжылдары керісінше қатты емес, бұл өңдеу кезінде қосымша қиындықтарды тудырады. Әдетте тығынжыл дайындамасы болып көміртекті немесе легірленген болат соғылмалар табылады, соныменқатар ағартылған жұмыстық беті бар құйылған шойын дайындамалар қолданылады. 
11.4 сурет – Тығынжылдар құрылымы Көмекші цилиндрдың тығынжылын өңдеу маршыруты, 11.4, IV – сурет келесі операциялардан тұрады: 1. Дайындаманың бүйіржағына центрлердің орналасуын белгілейді және әрбір өңделетін бетте әдіптін жеткіліктілігін тексереді. Қажет болған кезде дайындаманы түзетеді, содан кейін белгілеуді тексереді. Кеулейжону білдегінде екі орнатумен центірлік тесікті бұрғылайды және кеулейжонады.бойлық жазықтықта дайындаманы дұрыстауға мүмкіндік беретін, реттелетін призмаларда дайындаманы орнатады. Токарлық білдекте дайындама центрінде алдын ала жонуды жүргізеді және оның ұштарын қиюға кертеді. Тығынжылдың иілуін азайту үшін сүйеуіштерді қолданады, олар үшін осы білдекте алдын ала тірек мойындарын дайындайды. Дискілі арамен дайындаманың екі ұшын ан кенермелер қияды. Тығынжылды термиялық өңдейді. Тығынжылдың материалы мен габаритіне байланысты: көлемді шынықтыруды (НВ 200…280) – тығынжыл диаметрі D 500; беттік шынықтыру (HRCэ 40) қыздырған кезде ТВЧ - D250 мм, L200 мм; ТВЧ - D1500 мм, L6000 мм; газды шілтерлерді (горелками) – тығынжылдың өлшемдері шектелмеген; (НВ 270…320) - D = 800…1400 мм немесе қалыптандыруды (НВ 180…230) соңынан аунақшалармен бүрлеу арқылы беріктендіру (НВ 230…290) - D750 мм. Термиялық өңдеуден кейін центрлерінің орналасуын белгілейді және тығынжылдың шкалысын (коробление) тексереді, содан кейін екі орнатумен кеулейжону білдегінде центрлерін кеулейжонады. Токарлы білдекте центрін қайта жонады. Ішкі кернеулерді түсіру үшін термиялық өңдеу, содан кейін центірлік тесіктерді түзеумен (қажет болған кезде). Дайындаманы ажарлауға және бекіту бұрандасын қиюға әдіппен соңғы өңдейді. Тығынжылдың жұмыстық бетін ажарлағыш білдектерде (Rа1,15 мкм), ал тығынжылдардың өлшемдері біршама болса (D>800, L>4500 мм) арнайы ажарлағыш құрылғымен жабдықталған токарлы білдекте ажарлайды. Ойындарды (галтели) токарлы білдекте бүрлейді, өткір жиектерін домаландырады және бұранда кірмесін егейді. Тығынжылды соңғы тексеру. Бақылау сұрақтары: Бағаналар үшін дайындаманы белгілеу тәсілдері? 2. Бағаналар үшін дайындамаларды алудың материалдары мен тәсілдері? 3. Цилиндрлер үшін дайындамаларды алудың материалдары мен тәсілдері? 4. Айналма үстелді білдекте цилиндрлерді өңдеудің ерекшеліктері неде? 5. Жұмыстық цилиндрлер тығынжылдарының көмекші цилиндрлер тығынжылдарынан айырмашылығы неде? Ұсынылған әдебиеттер: Нег.2 [113-123]. жүктеу/скачать 4,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|