Отбасы және балалық институтын қолдау, инклюзивті қоғам құру

Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары жөніндегу уәкіл қоғамдық бастамада қызмет етеді (ҚР Президентінің 10.02.16 ж. №192 Жарлығы).

Уәкілдің мақсаттары балалардың құқықтары мен заңды мүдделерінің кепілдіктерін қамтамасыз ету, сондай-ақ олардың бұзылған құқықтары мен бостандықтарын мемлекеттік және қоғамдық институттармен өзара іс-қимылда қалпына келтіру.

Заңнамалық деңгейде Уәкілдің тәуелсіздігі мен балалар үшін қолжетімдігі принциптері айқындалған.

Уәкіл мемлекеттік органдар мен ұйымдарға, сондай-ақ балалардың құқықтарымен айналысатын мемлекеттік және қоғамдық институттардың құжаттарына кедергісіз қол жеткізе алады.

Уәкіл елдегі балалардың жағдайын риясыз бағалауға және ұлттық үкімет пен жергілікті билік органдары балалардың құқықтарына қатысты қабылдайтын заңдар мен шешімдерді әділ талдауға құқылы.

Бала құқықтары жөніндегі уәкіл қызметін қаржыландыру гранттық қаржыландыру есебінен жүзеге асырылады.

Балалар мен жастарға арналған Қоғамдық қабылдау бөлмесі жұмыс істейді.

БҚУ қызметін ақпараттық сүйемелдеу, мақалаларын, БҚУ қатысуымен өткен кездесулер, іс-шаралар материалдарын БАҚ-қа орналастыру жүргізіледі.

Бала құқықтары жөніндегі уәкілдің интернет-ресурсы жұмыс істейді - www.balaombudsman.kz., balaombudsman.gmail.com.

БҚУ-дің жұртшылықпен байланысын қолдау үшін Фейсьук әлеуметтік желісінде жеке аккаунты құрылған.

Сондай-ақ Уәкілдің қызметін ақпараттық сүйемелдеу Бірыңғай республикалық медиа-жоспар шеңберінде жүргізіледі.

2019 жылы бала құқықтары мәселелері бойынша 11136 материал жарияланды, соның ішінде 2276 республикалық, 2752 өңірлік, 6108 – интернет-ресурстардағы жарияланымдар.

2016 жылғы қарашадан бастап балалар мен жастарға арналған сенім телефоны жұмыс істейді (111 шұғыл қызметі).

БҚУ-дің жабық мекемелерге бару жөніндегі арнайы мониторинг топтары құрылған және жұмысын жалғастыруда. Ұлыбританиядан келген халықаралық сарапшылардың қатысуымен үш оқу тренингі өткізілді.

Өзекті мәселелерді талқылау бойынша төрт (2 халықаралық ) конференция, балалармен, ҮЕҰ, мемлекеттік органдар өкілдерімен 20-дан астам кездесулер, мамандандырылған балар мекемелеріне (53 ұйым) сапарлар өткізілді.

Бас прокуратурамен, ЮНИСЕФ, Орталық Азиядағы Халықаралық түрме реформасы, ҚР-дағы Еуропалық одақ өкілдерімен, БҰҰ елдік агенттерімен меморандумдар жасалынып, сындарлы ынтымақтастық жолға қойылды.

2018 жылдан бастап Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің мемлекеттік әлеуметтік тапсырысы шеңберінде Бала құқықтары жөніндегі уәкіл офисінің қызметін қамтамасыз етуге жыл сайын 20 млн. теңге бөлінеді.

Елімізде жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған 109 ұйым бар. Сондай-ақ, 4974 бала бар ТЖС-да орналасқан 15 балаларды қолдау орталығы бар. Жыл сайын балалар үйлері жабылады (2016 жылы – 140, 2019 жылы – 109), сондай-ақ ТШО-да орналасқан балаларды қолдау орталықтарын жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдардың ПДО-ға оңтайландыру және трансформациялау жүргізіледі.

Республикада девиантты мінез-құлықты балаларға арналған 8 ұйым жұмыс істейді, контингенті 165 бала, оның ішінде:

150 бала контингенті бар 7 арнайы білім беру ұйымы және 15 бала контингенті бар ерекше режимде ұстайтын 1 білім беру ұйымы жұмыс істейді.

Бүгінде бірқатар проблемалар бар. Бұл-екінші рет жетімдіктің өсуі: асырап алынған немесе басқа отбасы түріне қабылданған баланы балалар үйіне қайтару (2016-195, 2017-125, 2018-199), асырап алушы ата-аналардың дайын болмауы (өзара түсіністіктің болмауы, қамқорлықтағы адамның денсаулығы және т.б.). Ол үшін тәуліктің кез келген уақытында ТЖС-дағы баланы қабылдауға дайын болатын кәсіби фостерлік отбасылар енгізіліп, дамитын болады. Сондай-ақ отбасылық орналастырудың баламалы нысандарын дамыту мүмкіндігі қаралатын болады.

Сонымен қатар, республиканың барлық өңірлерінде девиантты мінез-құлықты балалармен және олардың ата-аналарымен жұмыс істеуге арналған ұйымдар жұмыс істемейді. Сондай-ақ девиантты мінез-құлықты балалармен жұмыс істеу және олардың біліктілігін арттыру үшін арнайы кадрлар даярлау жоқ. Осы мақсатта ТТЖ-дағы балаларды қолдау орталықтары қызметкерлерінің штат саны және халықаралық тәжірибені ескере отырып, қамқоршылық және қорғаншылық органдары мамандарының Сан нормативі бекітілетін болады.

Девиантты мінез-құлықты балаларға және олардың ата-аналарына өмірлік қиын жағдайда жүрген балалар үшін құрылатын қолдау орталықтары базасында олардың тұрғылықты жері бойынша қызмет көрсету қамтамасыз етілетін болады. Девиантты мінез-құлықты балалармен жұмыс істеу үшін бағдарламалар (стандарттар) әзірленеді, Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы педагогтар мен мамандардың біліктілігін үнемі арттыру қамтамасыз етіледі.

Сондай-ақ заңнамаға өзгерістер енгізу жоспарлануда:

- девиантты мінез-құлықты балаларды ТЖС балаларға арналған орталықтарға жіберу, бұл болашақта арнайы білім беру ұйымдарын ТЖС орталықтарына ауыстыруға мүмкіндік береді;

-эмоциялық-мінез-құлықтық бұзылулары бар балаларды ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға жатқызу.

ЮНИСЕФ зерттеулерінің мәліметтері бойынша, қазақстандық балалардың 62% - ға жуығы зорлық-зомбылық пен кемсітушілікке ұшыраған. 15 мың бала тұрмысы нашар отбасыларда, 214 мың бала аз қамтылған отбасыларда тұрады. 5 мыңнан астам бала отбасында тұрмайды.

Жыл сайын ұлғаюда:

– кәмелетке толмағандар арасында суицид аяқталған жағдайлардың саны 6% (2017 ж. - 167, 2018 ж. - 178).

– кәмелетке толмағандардың жыныстық қол сұғылмаушылығына қарсы қылмыстар 8,8% (2017 ж. - 679, 2018 ж. - 739).

Ағымдағы жылдың 6 айында кәмелетке толмағандарға қатысты қылмыстың 3,6% - ға (1175 қарсы 1217) өсуі тіркелді, тіркелген суицид жағдайларының саны 6,6% - ға артты (167).

Қазіргі уақытта кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау бойынша 225 комиссия жұмыс істейді: 14 облыстық, 39 қалалық және 172 аудандық.

2012 жылдан бастап 2018 жылға дейін өңірлік комиссиялар 32 мыңнан астам отырыс өткізді (32151).

Кәмелетке толмағандарға көмек көрсету бойынша 67 мыңнан астам мәселе (67784) қаралды. Нақты көмек алған балалар саны 60144 кәмелетке толмағандар.

Сонымен қатар бірқатар шешілмеген мәселелер бар. Бұл-мектеп психологиялық қызметінің жұмыс жүйесінің болмауы, мектептен тыс мекемелерде, үйірмелер мен қызығушылықтары бойынша секцияларда тәуекел тобындағы балалардың бос болмауы.

Комиссия хатшысының функцияларын Білім және ішкі саясат басқармалары мен бөлімдерінің мамандарына жүктеуге және Комиссия хатшыларының біліктілік деңгейінің жеткіліксіздігіне байланысты кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссия қызметінің тиімсіздігі.

БҒМ жоғарыда көрсетілген проблемаларды ескере отырып, мынадай шараларды іске асыру жоспарланған.

1. Балалардың құқықтарын қорғауды күшейту және тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл, жасөспірімдер арасында суицидтік мәселелерін шешу бойынша Жол картасын әзірлеу және қабылдау (суицидтің алдын алу бойынша өңірлік бағдарламалар, 2019-2021 жылдарға арналған балаларға қатысты зорлық-зомбылық пен қатыгездік профилактикасы бойынша бірлескен іс-қимылдардың Ведомствоаралық жоспарын іске асыру, өмірде қиын жағдайға тап болған балаларға арналған қолдау орталықтарының желісін дамыту және т. б.).

2. ҚР-да балалардың әл-ауқаты индексін апробациялау және енгізу.

3. Білім беру ұйымдарында психологиялық қызметтің жұмысын жүйелеу бойынша шаралар кешенін әзірлеу (Жол картасын әзірлеу, психологтардың, кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссия хатшыларының, білім беру ұйымдарының және балалардың құқықтары мәселелерімен айналысатын білім бөлімдерінің мамандарының біліктілігін арттыру және т.б.).

4. ҚББ бар балалар үшін жағдай жасау, оның ішінде мемлекеттік тапсырыс бойынша түзету қолдауын қамтамасыз ету.
Әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардағы балаларға кепілдендірілген әлеуметтік пакеткеқатысты

Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы басым бағыт жалпыға міндетті білім беру қорынан жекелеген санаттағы балаларға материалдық және қаржылық көмек көрсету болып табылады.

Қордың орташа көрсеткіші-мектептерді ұстауға жұмсалатын шығыстардың жалпы сомасының 2,5%.

Қаражат сомасы 22,8% - ға өсті және 20 млрд.767 млн. теңгені құрады (2018 ж.-16 млрд. 26 млн.).

Жергілікті атқарушы органдармен жекелеген санаттағы 285 784 балаға материалдық көмек көрсетуге жалпы оқу қорынан 20 млрд.767 млн. теңге қарастырылды. (Мектеп бюджетінен 2,5%).

10 жылдан астам уақыт бойы «Мектепке жол» қайырымдылық акциясы өткізіледі, осы жылдар ішінде 20 млрд.теңгеден астам сомаға 3 млн. балаға көмек көрсетілді.

Қайырымдылық көмекті бөлуді орталықтандырылған есепке алу мақсатында «Ата мекенім» ҚБ қолдауымен «Мектепке жол» электрондық платформасы құрылды, ол арқылы демеушілер мен меценаттардан түскен қаражатқа кеңсе тауарлары мен мектеп киім-кешектері сатып алынады.

Проблемалық мәселелер арасында: материалдық көмектің біркелкі бөлінбеуі; сатып алынатын киімнің, аяқ киімнің, оқулықтардың, оқу құралдарының, мектеп-жазу керек-жарақтарының төмен сапасы; білім беру ұйымының алқалық басқару органы айқындайтын білім алушылар мен тәрбиеленушілердің өзге де санаттарына жататын тұлғаларды айқын анықтаудың болмауы, бұл өз кезегінде әртүрлі түсіндіруге әкеп соғады; отбасы мәртебесін растайтын құжаттарды жинау кезінде әуре-сарсаң; қаражатты бөлу мәселелері, көмек алуға өтініш беру тәртібі бойынша мектеп әкімшілігі тарапынан

Қабылданатын шаралар:

Енгізілетін өзгерістер ҚР үкіметінің 25.01.2008 жылғы №64 көздейтін:

- бөлінетін қаржы және материалдық қаражаттың жұмсалуына бақылау жасау және көмек алушылардың өзге санаттарын анықтау білім беру ұйымының қамқоршылық Кеңесіне жүктеу;

- жалпы білім беретін мектептерді ағымдағы ұстауға бөлінген контингентке пропорционалды бөлу;

- кіріспе басымдық түрінде материалдық көмек көрсету, бұл ретте, қаржылық көмек көрсету ғана көзделеді балалар үшін шұғыл көмекті қажет ететін төтенше жағдайлар нәтижесінде;

- көмек алу үшін құжаттарды жинау рәсімін оңайлату.

ҚР БҒМ 2012 жылғы 1 тамыздағы № 350 «Мемлекеттік білім беру тапсырысына байланысты қызметтердің тізбесін бекіту туралы» бұйрығына Мемлекеттік сатып алу туралы шартты тікелей жасасу жолымен бір көзден алу толықтыру енгізіледі (шара сатып алынатын тауарлардың сапасын арттыруға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде халықтың әлеуметтік осал топтарынан балаларды қолдау бойынша мемлекет қабылдайтын шараларға оң әсерін тигізеді)

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 6-бабына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 25 қаңтардағы № 64 Қаулысына сәйкес жергілікті атқарушы орган білім алушыларды тамақтандыруды ұйымдастырады және білім алушылардың жекелеген санаттарын (оның ішінде жетім балалар, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, төтенше жағдайлардың салдарынан шұғыл жәрдемді талап ететін аз қамтамасыз етілген отбасылардан шыққан балалар және т.б.) тегін тамақпен қамтамасыз етеді.

Ыстық тамақты жаңа оқу жылында 6 047 мектепте немесе 87,5% мектепте (2018-2019 оқу ж. - 88%) 2 951 650 немесе 94% (2018-2019 оқу ж. - 94,7%) ұйымдастыру жоспарлануда.

Білім алушылардың жекелеген санаттарының 320 674 немесе 96,9% тегін ыстық тамақпен қамтамасыз етіледі.

Республиканың 3 өңірінде әкімдердің бастамасы бойынша бастауыш сыныптардың барлық оқушылары үшін тегін ыстық тамақ ұйымдастырылды (Нұр-сұлтан қ., Атырау, Батыс Қазақстан облыстары).

Осылайша, жергілікті бюджет және демеушілік қаражат есебінен тегін ыстық тамақпен оқушылар 548 628 немесе 18,6% (2018-2019 оқу ж. - 508 530 немесе 17,5%) қамтылатын болады.

19 485-тегін буфеттік тамақтану (аз қамтылған, көп балалы отбасылардың балалары, бастауыш сынып оқушылары және т. б.).

359 мектепте мектептегі тамақтанудың болмауы немесе 103 297 бала оқитын мектептердің жалпы санының 5,2% - ы (тамақтануды ұйымдастыру үшін жағдайдың болмауы), оның ішінде 4200 білім алушылардың жекелеген санаттары проблема болып қалып отыр.

Тамақтану ұйымдастырылмаған мектептердің ең көп саны Алматы (92 мектеп), Түркістан (87), Қарағанды (55), Шығыс Қазақстан (49), Жамбыл (30) облыстарында байқалады.

Шымкент қаласындағы 10 391 бала тегін тамақпен қамтылмайды. Өңірдермен жұмыс жүргізілуде.

Тамақтану сапасын жақсарту бойынша қабылданатын шаралар арасында - бұл мемлекеттік сатып алу веб-порталын пайдалана отырып, конкурстық рәсімдерді электрондық форматқа көшіру. Бұл міндетті біз Қаржы министрлігімен бірлесе отырып шешеміз.

Республиканың 359 мектебінде мектептік тамақтандыру ұйымдастырылмаған, бұл жалпы білім беретін мектептердің жалпы санының

Тамақтану ұйымдастырылмаған мектептердің ең көп саны Алматы (92 мектеп), Түркістан (87), Қарағанды (55), Шығыс Қазақстан (49), Жамбыл (30) облыстарында байқалады.

Бүгінгі таңда Шымкент қаласында білім алушылардың жекелеген санаттарының 10 391 (3,1%) тегін тамақпен қамтылмаған.

Ел бойынша тамақтанудың орташа құны 481 (баға мониторингіне сәйкес) орнына 333 теңге, бұл балалардың тамақтану рационының қысқаруына әкеп соғады (тамақтану нормалары бойынша 2012 жылғы 12 наурыздағы №320 ҚР ПП-ның бұзылуы).

Білім алушылардың мектеп тамақтануына қол жеткізуін қамтамасыз ету үшін ЖАО-ға қажетті жағдайлар жасау.

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес білім алушылардың жекелеген санаттарын тамақпен қамтамасыз ету.

2019 жылдың жазғы кезеңінде 2,9 млн. немесе 96,6% (2018 ж. 2,8 млн. тг., 90,9%) оқушы жазғы уақытта демалыспен және жұмыспен қамтылған.

Республикада 13 153 сауықтыру лагерлері мен алаңдары, 236 қала сыртындағы лагерь (143 мемлекеттік, 93 жеке меншік) жұмыс істеді.

Дарынды балалар мен халықтың әлеуметтік осал топтарынан шыққан балалардың жазғы демалысын және сауықтырылуын ұйымдастыруға жергілікті бюджеттен 4 млрд.333 млн. 563 мың теңге бөлінді.

Әлеуметтік жағынан осал санаттағы балалар-313 084 (99,2%) (2018 ж. - 260 127 немесе 95,5%); ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар - 63 572 (85%) (2018 ж. - 49 441 немесе 78%); жетістіктері бар балалар - 769 949 (91,5%) (2018 ж. - 655 845 немесе 86,2%), девиантты мінез - құлықты балалар - 23 716 (96,4%) (2018 ж. - 29 792 немесе 91,6%).

2019 жылдан бастап:

ҰБМБ ақпараттық жүйесіне аталған деректерді енгізу жолымен балаларды жазғы демалыспен қамту мониторингі.

Балалардың демалысын, сауықтырылуын және бос уақытын ұйымдастыруға құқықтарын іске асыру мәселелерін бақылау (2018 жылғы 24 мамырдағы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кәсіпкерлік қызметті реттеуді жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚРЗ, «Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы» ҚРЗ).

2020-2023 жылдарға арналған санаторийлер, турбазалар, ұлттық парктер, жоғары оқу орындары жанынан лагерьлер ашу, әрекетсіз лагерьлерді қалпына келтіру жолымен балалар лагерьлерінің желісін кеңейтудің жол картасы бекітілді (2019 жылғы 9 тамыздағы № 356 бұйрық).

Әлеуметтік салада халықтың рейтингтік сұрауын ұйымдастыру. қала сыртындағы балалар лагерлері қызметінің сапасын анықтау үшін.

Интернет сервис аналогы бойынша қала сыртындағы балалар лагерьлерінің электрондық каталогын әзірлеу «Booking.com» ескерту.
Отбасы институтын нығайту және дамытуҚазақстан Республикасындағы отбасы және гендерлік саясаттың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасында баяндалған қағидаттар мен тәсілдер негізінде жүзеге асырылады (Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 6 желтоқсандағы № 384 Жарлығы).

Ағымдағы жылы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі ҮЕҰ-мен бірлесіп гранттық қаржыландыру шеңберінде ажырасудың алдын алуға, балаларға кеңес беру қызметін көрсетуге, бірінші кезекте, қиын өмірлік жағдайда, балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға бағытталған 20 жобаны іске асыруда.

Ресми статистика деректері бойынша, 2018 жылы республикада тіркелген ажырасулар саны 54 797 бірлікті, 2017 жылы – 54 626, 2016 жылы – 51 993 бірлікті құрады.

Ең көп саны Алматы, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарында, Алматы, Нұр-сұлтан қалаларында тіркелген. Ең аз саны батыс өңірлерде, СҚО және Қызылорда облысында байқалады.

Ағымдағы жылдың 6 айында 29 025 ажырасу тіркелді, бұл 2018 жылдың сәйкес кезеңіне қарағанда 1571 бірлікке артық – 27 454. 2019 жылдың бірінші жартыжылдығында неке саны 59 555 құрады. 2018 жылдың бірінші жартыжылдығында-58 408.

АҚДМ осы мақсатта Дағдарыстық орталықтар одағымен бірлесіп, ағымдағы жылы 8 өңірде пилоттық кешенді жоба шеңберінде "Бақытты отбасы" отбасылық соттар жанынан отбасын ресурстық қолдау бойынша 11 орталық ашылды (Жоғарғы Сотпен, Нұр-сұлтан, Алматы, Өскемен, Тараз, Қарағанды, Атырау және Қостанай қалаларында).

Бұл орталықтарда ажырасуға бастамашы жұптар психолог, заңгер, әлеуметтік қызметкер кеңестерін тегін алады.

Мысалы, өткен жылы Астана қаласының Алматы аудандық сотына мыңнан астам отбасылық іс келіп түсті. Бес жүзден астам өтініш некені бұзуға берілді.Олардың ішінде 150-ге жуық жағдайларда судьялар, психологтар мен медиаторлар ерлі-зайыптыларды татуластыра алды.

Ағымдағы жылдың қаңтар-ақпан айларында отбасылық соттар 2018 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 418 отбасы жұптарын татуластыра алды.

Халықаралық сарапшылардың, жаттықтырушылардың, отбасылық медиацияда мамандардың қатысуымен мамандарды оқытудың ауқымды бағдарламасы әзірленді. Отбасын құруды жоспарлап отырған жас жұптармен жұмыс жүргізілуде.

Гранттық қаржыландыру шеңберінде еліміздің 9 өңірінде балалары бар отбасыларына, ең алдымен, өмірлік қиын жағдайда әр түрлі қызметтер көрсету үшін әлеуметтік қызметтердің қызметі ұйымдастырылды.

«ÓNEGE» жобасы аясында «Отбасы академиясы» отбасын кешенді қолдау орталығы оқыту семинар-тренингтерін, әлеуметтік қызмет мамандарына арналған вебинарлар өткізеді, әдістемелік материалдар, бейнероликтер, «Жанұя» мобильдік қосымшасы әзірленуде.

Отбасы жағдайын зерттеу үшін әлеуметтік зерттеулер жүргізіледі, оның қорытындысы бойынша "Қазақстандық отбасылар – 2019" атты ұлттық баяндама ұсынылады.

Бұдан басқа, жүйелі негізде балалар мен жастардың құқықтары мен мүдделерін қорғау жөніндегі іс-шаралар кешені іске асырылуда (бала мен денсаулық, мүмкіндігі шектеулі балалар, балалар мен кәсіпкерлік, бала мен заң, құқық қорғаушы және басқалар).

Қарт адамдарды қолдау бойынша тұжырымдамалық тәсілдер әзірленуде.
3. Бұқаралық спортты дамыту

Қазіргі уақытта республика бойынша дене шынықтыру мен спорт саласында 40-тан астам жоба іске асырылуда. Мысалға, көпфункционалды спорт алаңшаларын, спорт ғимараттарын салу, жұмыс істеп тұрған спорт сарайларына ағымдағы жөндеу, сондай-ақ жаңа спорт нысандарын салу жоспарлануда.

Бұқаралық спортты дамытудың негізгі көрсеткіштерінің бірі ретінде дене шынықтыру мен спортпен айналысатын халық қамтуын 2025 жылға таман 35% дейін жеткізуді қамтамасыз ету болып табылады.

2018 жылдың нәтижесі бойынша дене шынықтыру мен спортпен жүйелі түрде айналысатындардың саны 5,4 млн. адамнан жоғары немесе ел халқының 29,8% (2017 жылы - 5 млн. адамм (28,7%), 2016 жылы - 4,8 млн. адам(27,4%).

Дене шынықтырумен және спортпен айналысатын халықтың ең белсенді үлесі жалпы білім беретін мектептердің оқушыларына тиесілі. Оқушылар арасынан мектеп жасындағы 1,8 млн. бала дене шынықтырумен және спортпен шұғылданады. Бұл ретте, ауылда мектептерде секциялық сабақтармен 816 мыңнан астам бала қамтылған немесе мектептердегі оқушылардың 26,3% үлесі.

Республиканың жалпы білім беретін ұйымдарында 42 мыңнан астам спорт секциялары,оның ішінде 4689-ы спорттың ұлттық түрлері бойынша.

2018-2019 оқу жылында оқушыларды спорт секцияларымен қамту 36,7% құрады, оның ішінде спорттың ұлттық түрлері бойынша – 105 мың оқушы.

Мектептерде мектеп ішіндегі және аудандық (қалалық) деңгейлерде бұқаралық спорт түрлері (футбол, волейбол, баскетбол) бойынша мектеп спорт лигасы іске асырылады, онда мектеп жасындағы 1 млн.-нан астам бала қатысады.

Мектеп оқушылары мен колледждер шәкірттерінің 53 жазғы және 10 қысқы спорт түрлері бойынша жазғы (қысқы) Спартакиадалары өтіп тұрады, 1,5 млн.-нан астам оқушы қамтылады.

Бұқаралық, ойын, қимылды спорт түрлерін дамыту мақсатында оқу бағдарламаларындағы сағаттар қайта қаралатын болады.

Спорттың ұлттық түрлері (тоғызқұмалақ, қазақша күрес, асық ату және т.б.) барлық деңгейлердегі спорт жарыстарында кеңінен орын алатын болады. Сондай-ақ волейбол, баскетбол және футбол бойынша мектеп спорт лигаларының желісін одан әрі кеңейту жұмысы жалғасатаын болады.


84,5% – спортзалдар
6 203 – спорт алаңдар
59 – бассейндер

мектептерде қамтамасыз етілген

Мектеп жасындағы балалар

1 млн. 834 мың оқушылар

63% барлық оқушылардың үлесі

Тұрғылықты жері бойынша дене шынықтыру-сауықтыру жұмыстарын қамтамасыз ету мақсатында мектеп жасындағы балалар арасында қосымша білім беру мекемелері жұмыс істейді, олардың ішінде 570 балалар-жасөспірімдер клубы, 172 мыңнан астам балалар мен жасөспірімдерді қамти отырып, дене шынықтыру даярлығының 87 бірлігі балалар-жасөспірімдер клубы жұмыс істейді.

Салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығымен бірлесіп, 2019 жылғы I жартыжылдығында республика бойынша 2,5 млн.астам адамды қамтитын 25 мыңнан астам спорттық-бұқаралық іс-шаралар өткізілді, оның ішінде ауылдық жерлерде 1,1 млн. астам адамды қамтитын 16 мыңнан астам спорттық-бұқаралық іс-шаралар өткізілді.

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасының жазғы және қысқы спорт түрлері бойынша тестілерді тапсыру халық арасында қызмет дәрежесіне қарамастан еңбек ұжымдары, банк қызметкерлері, ардагерлер, мемлекеттік және мекемке қызметшілері, сонымен қатар, жоғары оқу орындарында және жалпы білім беру мектептерінде тұрғылықты мекен-жайына байланысты спорт түрлерінен спартакиадалар өткізу тұрақты негізде қамтамасыз етілген. 2019 жылғы бірінші жартыжылдығында тест тапсыруға 3,4 млн.адам қатысты, оның ішінде 49 мыңнан астамы Президенттік деңгей нормативтерін орындады, оның ішінде ауылда 19 мыңнан астам адам, 145 мың адам ұлттық деңгей нормативтерін орындады, оның ішінде ауылда 67 мың адам.

Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес барлық жастық топтар арасында дене шынықтыру мен бұқаралық спорты дамыту және балаларға арналған инфрақұрылымдарджың қол жетімдігін арттыру жөнінде шаралар қабылдау бойынша заңнаманы жетілдіру жоспарланған.

Балалар мен жасөспірімдердің денелік дайындалғандық клубтарының және сабақтан тыс уақытта балаларды шұғылдандыруға арналған балалар мен жеткіншек клубтарының санын көбейтуге бағытталған шаралар жоспарланған Бұқаралық спортты дамыту бойынша кешендік жоспар қабылданатын болады.

Спорт мекемелері мен жалпы білім беру ұйымдарын қосымша спорт жабдықтарымен қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылданатын болады.

Одан тыс спорт саласындағы кадрлердің біліктілігін арттыру және дайындау, сонымен қатар оқу орындарында спорт секцияларын ашу жобалануда.