Ғылыми жоба тақырыбы: «Адам ағзасына химиялық элементтердің тигізетін әсері» Жобаны орындаған
жүктеу/скачать 181,54 Kb.
|
Ғылыми жоба тақырыбы «Адам ағзасына химиялық элементтердің тигізетін әсері»
| Қ
Р фосфор ара нан 100-200 мг Сүт сірне (сыр) 400-600 мг Жұмыртқа Қырыққабат 31 мг Ет 150-200 мг Ірімшік 217-224 мг Балық Лобия 541 мг Асқабақ Латын Америкасынан шыққан, бірақ ол біздің жерімізде де орнықты. Қызғылт, сары, дәмді балдырынан басқа оның емдік қасиетті тұқымы да бар. Оны жапон диетологы Дж. Осава пайдалы өнімдер кестесінің ішінде бірінші орынға қояды. Әсіресе қауын тәрізді емес, дөңгелек асқабақтың тұқымы бағалы. Тұқым несімен пайдалы дейсіз ғой. Онда 36 – 52 пайыз майлар (холестеролсыз), шайыр, органикалық заттар, Е, А дәрумендері, аздаған Д, К дәрумендері бар және микро мен макроэлементтер мол. Әсіресе ондағы мырыш пен темір бағалы және магний, кальций, фосфор, ақуыздар да көп. Құрамындағы мырыш бойынша асқабақ пен күнбағыс ерекше даңққа ие болады, өйткені осы өнімдердегі мырыш мөлшері устрицалардан соң екінші орынды иеленеді. Ал мырыш әйелдерге қарағанда ер адамдарға 5 – 8 есе артық қажет. Нәруыздың құрамына көміртек 51-55%, оттек 22-24%, азот 15-20%, сутек 6,5-7%, күкірт 0,3-2,5%, фосфор шамамен 0,5%-ды құрайды. Калий бананда, өрік-мейізде, картопта мол болады. Темір жұмыртқаның сарысында, қарақұмықта, грек жаңғағында, күнжіт, фасоль, өрікте, мейізде көп болады. Мырыш цитрус жемістерінде, қарақатта, сұлыда, қызанақта, қызылшада, асқабақ дәні мен шемішкіде, сарымсақта, сүтте, тазартылған күріште болады. Қазақта «Тамақ дәмін тұз келтірер, тұз болмаса не келтірер» деген сөз бар. Ас тұзы адам ағзасындағы заттар тұрақты болу үшін және биосұйықтықтың осмос қысымын тұрақты ұстау үшін үлкен роль атқарады. Ол ағзаға толық тарай отырып, қан сарысуында, арқа-жұлын сұйықтығында, көз сұйығында, ас қорыту сөлінде, өтте, бүйректе, теріде, сүйек ұлпасында, өкпеде, мида хлоридтер, фосфаттар, гидрокарбонаттар түрінде кездеседі. Сондықтан қазақ халқы тұзды нанмен бірдей қадірлеген, мақал-мәтелге қолданған және тұзға байланысты ырымдар мен тиым сөздер де бар.Мысалы: «Ас иманы-тұз», «Доссыз өмір-тұзсыз ас», «Тұзды шашпа, аяқпен баспа»т.б. Әрине көп мөлшерде пайдалану ол да зиян, ал мүлде тұзды пайдаланбау ол да зиян екенін ұмытпайық. Тағам құрамында молибденнің мөлшері көбейсе, темірі бар ферменттердің белсенділігі төмендейді. Ал өте аз мөлшерде тіршілікке маңызды болып табылатын минералды компоненттердің концентрациясы сәл ғана көбейсе, улы болып табылады. Сурьма, висмут микроэлементтерінің артық мөлшері ағзада эндемиялық зоб ауруын тудыратыны анықталған. Тағамдағы заттардың концентрациясына ағза реакциясының тәуелділігін анықтағанда егер қажетті элементтер ағзада төмен болса ағзада дефицит яғни жетіспеушілік болады да ағзада өзгеріс болады, ал оптималды болса қалыпты денсаулық сақталады, егер қажеттіліктен жоғары болса ағзаға улы тіпті өлім қаупін туғызады. жүктеу/скачать 181,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|