PICO(Т) сұрақтарын қолдану арқылы есептер шығару

PICO (patient or population – пациент немесе популяция, intervention-араласу, comparison – салыстыру, outcomes – НӘТИЖЕЛЕР) - нақты клиникалық практикаға қатысты сұрақтар қоятын мәселені тұжырымдау әдісі.

Іздеуді бастамас бұрын, көрсетілген PICO сұрақтарына жауаптарды таңдау керек, олар онлайн іздеу кезінде негізгі терминдер болады (

1.Науқас немесе халық-Науқастың сипаттамаларын сипаттау (Жасы, жынысы, нәсілі, тарихы және т. б.)

2.Араласу немесе араласу факторлары- емдеу, диагностикалық зерттеулер, әсер ету факторлары

3.Салыстыру- салыстыру дегеніміз не? Әсердің болмауы, плацебо, араласудың басқа түрі

4.Нәтижелер- араласудың әсері қандай? Өлім, сауығу, ауруханаға жатқызу саны және т. б.

Анықтау үшін іздеу стратегиясы қажет дәл анықтап, қызықтыратын мәселелер бойынша. Бұл емдеу, диагностика, алдын-алу, болжау мәселелері болуы мүмкін

Емдеу: науқасқа қандай ем тағайындау керек және емдеудің әртүрлі нұсқаларының нәтижелері қандай болуы мүмкін деген сұрақтарды қамтиды.

Диагностика: белгілі бір диагностикалық тесттің клиникалық құндылығының сенімділік дәрежесі туралы сұрақтарды қамтиды. Бұл жағдайда, әдетте, диагностикалық мақалалардың көпшілігінде зерттелетін диагностикалық тест нәтижелері "алтын стандарт"болып саналатын басқа тест нәтижелерімен салыстырылады.

Болжам-емделушінің болашақ денсаулығына, емделудің қандай да бір тәсілін таңдаған жағдайда оның өмір сүру ұзақтығы мен сапасына қатысты мәселелер.

Дұрыс құрастырылған клиникалық сұрақтың анатомиясы немесе құрылымы

(PICO - ПКСА)

1. Patient – Пациент немесе жағдай (осы науқастар тобын немесе жағ- дайды біз қалай сипаттар едік)

2. Intervention –Көмек, іс-әрекет, болжау (қандай іс-әрекет немесе шара, көмек мен қарастырамын):

-жүргізу бағыты, диагностикалық сынақ,

- дәрінің тиімділік көлемі,

-хирургиялық шаралар, дәрінің мөлшері

3. Comparison - Салыстыру (қандай шарамен салыстыру қажет)

Бақылау немесе салыстыру тобы, әдіс, дәрінің мөлшері

4. Outcome - Ақыры (қандай қорытынды мен күтемін?)

-біз межелеген тиімділікке сәйкес (жазылу, өлім қаупын төмендету, үлкен жне кіші асқынуларды даму қаупын төмендету, дерттің қайта даму жиілігі, мүгедектік, тіршілік сапасын жақсарту, белгілер қарқындылығын азайту және т.б.).

Клиникалық сұраққа қойылатын талап

• Жағдайды анық айыру (айқындау)

• Көмек шаралар жобалары (басқамен салыстыру – бақылау шарасы - «плацебо» немесе белгілі, кеңінен тараған, күнделікті қолданудағы шара)

• Біз болжап отырған немесе межелеген нәтиже, ақыры

Клиникалық мысал

А., атты 58 жастағы науқас. Анамнезінде АГ (5жыл), ал соңғы 2 жылда нитроглицеринге тоқтайтын стенокардия ұстамасы мазалайды. Науқас ұзартылған нитраттар мен ß – тежеушілерін қабылдайды. АҚ деңгейі с.б.б. 130/70 мм. Ауруханаға түсетін күні төс мағындағы ауру сезімі жиілеп ұзақ ұстады. Жедел жәрдем көмегі шақырылып науқас миокард инфарктысы диагнозымен ауруханаға түсті. 3 жетілік сәйкесті емнен (антикоагулянттар, нитраттары, ß – тежеушілер) кейін науқастың жағдайы тұрақталып, ол шығарылуға дайындалды. Емдеуші дәрігерде сұрақ пайда болды: АҚ деңгейі с.б.б.125/85 мм. және ß – тежеушілерді жақсы көтеретін науқасқа сол қарынша қызметі сақталған жағдайда (ШК – 45%) АПФ ингибиторларын қосымша тағайындау қажет пе?

ЖТД/ЖД шешуге міндетті сұрағы:

Миокард инфарктысын өткізген науқасты қалай емдеу керек?

Клиникалық сұраққа қойылатын талап

• Жағдайды анық айыру (айқындау)

• Көмек шаралар жобалары (басқамен салыстыру – бақылау шарасы - «плацебо» немесе белгілі, кеңінен тараған, күнделікті қолданудағы шара)

• Біз болжап отырған немесе межелеген нәтиже, ақыры

Сұрақты құрастыру мысалы – 1 жобасы

Миокард инфарктысын өткізген барлық науқастарға

АПФ ингибиторларын тағайындау қажет пе?

PIСO (ПКСА)

P - Миокард инфарктысын өткізген науқастар

I - АПФ ингибиторларын миокард инфарктысынан кейінгі кезеңде тағайындау

С- Салыстырмалы тобы жоқ. Осы іс-әрекеттің тиімділігі

қалай бағаланады?

O- Іс-әрекет қандай мақсатпен жасалады?

Cұрақ құрастырудағы кемшіліктері:

• Осы іс-әрекетті бағалайтын анықтаушылар жоқ

• Көрсетілетін көмектің мақсаты қойылмаған

Сұрақ құрастырудың мысалы – 2 жобасы

Миокард инфарктіні өткізген науқастарға сол қарынша қызметі

сақталған жағдайда АПФ ингибиторларын тағайындау өлім

қаупы мен МИ қайталау жиілігін төмендете ме?

PIСO (ПКСА)

P - Миокард инфарктіні өткізген науқастар, бірақ сол қарынша қызметі сақталған

I - АПФ ингибиторларын инфарктан кейінгі кезеңде тағайындау

С - салыстырмалы топ – кәдімгі АПФ ингибиторлары қолданылмайтын ем тағайындалған науқастар

O - өлім қаупы және МИ қайталау жиілігі көрсеткіштері