Филология кафедрасы
жүктеу/скачать 2,25 Mb.
|
| кезең. Дайындық кезеңі. Оқушылар сынып санына қарай топқа бөлінеді. Мүғалім тапсырмалармен таныстырады, көмек-нұсқау жазылған үлестірме қағаз таратады. Шешілетін проблемаға назарларын аударады. Топ спикері түсінік береді.
II кезең. Жұптағы, топтағы жұмыстардың жүруі. Оқушылар тапсырманы жеке-жеке орындайды. Кезектесе отырып, бір-бірінің жұмысын тыңдайды; ортаға салады, бір-біріне сүрақ қояды, қорытындылайды. Бағалайды, коррекциялык жүмыстар жүргізеді, бір-бірін оқытады, бір-бірінен үйренеді, бір-біріне түсіндіреді. III кезең. Жұмыстарын, қорытындыларын, жасаған жобаларын спикер хабарламасы аркылы мұғалім тыңдап, танысады. Жауаптардың дұрыс-бұрысын сараптайды, саралайды. IV кезең. Мұғалім ұжымды жұмыстың орындалу сапасымен таныстырады. Ұжым тыңдайды, талқылайды, пікірлеседі (дауласады, пікір таласы, келісу-келіспеушілік болды). V кезең. Бақылау жұмысы. Жұмыс оқушылардың алған білімін,ұғымын тексеру мақсатында жүреді. Бақылаудың турі көп, тиімді дегенін мұғалім таңдап алады. Осы жұмыстардан соң мұгалім бақылау жұмысының қорытындысын хабарлайды. Коррекциялың жумыстар жургізеді. Кемшіліктерді тузету үшін жаңа мақсаттар белгілейді. Топтың спикері болады, ол "координатор" деп те аталады. Мұғалім оны да дайындайды, координаторлар да ауысып отырады. Координаторлар ен алдымен мүғалімнің де, достарының да көмекшісі кызметін атқарады. Олардың ез кызметін толық түсінуі әрі үжымды жемісті еңбекке жұмылдыруы үшін төмендегідей көмек-нүскау берудің тиімділігі бар. Көмек-нүскау тапсырманың максатка жету, жетпеуі, сәтгілігі өзішіін де ұйымдастырушы-лык кабілетіне байланысты. топтын әр мүшесімен достых карым-катынаста бол. Ескертулерінді байышіен, орныкгы етіп жаса. әділетті бол, іс-әрекетін кыска, тұжырымды, түсінікті, дәлелді болсьш. езімпгіл болма. "Менікі" ғана дұрыс деген корытынды жасама. көмекші, акылшы бола біл. Достарыннын жауабьш көніл койьш тында, керекті жерінде гана дікір кос._ Жұп мүшелеріне де осындай нүсқау үсынып, калай жүмыс істеу керектігі туралы бағыт-бағдар беріледі. Ұжымдық оқытудың бір түрі - топтық жумыс. Дәстүрлі оқытудағы топтык жұмыстар түрақты болып келеді, өздеріне берілген тапсырмаларды топ болып орындайды. Үжымдық оқытуда тұрақты топ болмайды, олар үнемі ауысып отырады. Топтағы оқушылардын әркайсысы баска топқа барып, жүмыстарын ортаға сала алады, үнемі қозғалыс, ауысып отыру бүл оқытудағы топ жүмыстарының өзіндік ерекшелігін даралайды. Топқа окушылар өз еркімен де, мүғалім нұсқауымен де кіре алады. Мүғалім окушылардың қабілеті, іскерлігі, білім дәрежесіне қарай топтастырады. Топтық жүмыстың басты тиімділігі: берілген шектеулі уақытта пікір алмаса алады, ойларын ортаға салып үлгереді. - пікір алмасуға, ортаға салуға, ынтымақтастыкпен бірігіп, жүмыс істеуге, қорытынды жасауға қатыса алады. - зерттеу, іздену іс-әрекетіне икемделеді. Топтык жүмыста мұғалім тарапынан накты нүсқау беріледі. Топ спикері белгіленеді. Топ жүмысы жемісті болу үшін мүғалім оқушылар арасындағы бірлікке ерекше көңіл бөледі. Сынып неше топка белінсе де, олар бір ғана проблема шешу айналасында ізденеді. Мысалы, "Қараш-караш окиғасындағы етістіктердін орны" деген проблема - барлык топтын шешетін тапсырмасы. Эр топка әңгімені тарау-тарауға бөліп беру-мақсатка жетудің тиімді тәсілі. Эр топ өздеріне үсынған оқиғалардан сын есімді іздейді, мақсатқа жету айналасында енбектенеді. Топтык жұмыстан соң спикерлер өз тобымен микро-сабақтар (шағын сабактар) өтеді. Оған барлық топ катысып, мәселені талқылауға, сұрақ қоюға араласады. Бір-бірінің жүмысын саралау, бағалауда ауысып отыру топ арасында жүріп отырады. Ал топ ішіндегі окушылар ез-өзіне, бір-біріне баға қоя алады, оған еркіндік беріледі. Олардың жұмысына, жауабына, тапсырманы орындауына спикер сараптама жүргізеді, талдау береді. Топ мүшелерін ^ ауыстырып отыру, керегінде оны өзгертпеу тапсырмалар ауқымына, күрделілігі мен жеңіліне байланысты болады. Кейде тапсырма топтағы оқушылар санына карай жеке-жеке бөлініп беріледі. Әрқайсысы өз жұмыстарын аяқтаған соң, ортаға салады. Жүмысын аяқтаған бала кай топка барып өз нәтижесін ортаға салады, оған еркіндік беріледі. Уакытты үнемдеу, кайталаулар аркылы еске үстау, тынғылыкты білім алу үрдісі жүреді. Ең бастысы, оқушылар ез беттерімен бір нәтижеге кол жеткізеді, барлығы ізденеді, оку еңбегіне бірдей қатысады. (Топтық жұмыстың моделін 2 суреттен көруге болады.) Жұптық жұмыстардың тағы бір түрі - еркін жауптар арасындағы, яғни өзгеріп, ауысып келіп отыратын жұптар жүмысы, онын технологиясы төмендегідей: тапсырма бәріне ортақ беріледі. Әрқайсысы оны жеке-жеке орындайды да, езі қалаған баламен жүптасып, тапсырмасын ортаға салады. Ары қарай басқа баламен жұптасып, жұмысын жалғастырады. Жұптағы екінші бала да осы тәсілмен бірнеше баламен жұмыс істейді. Эр бала өз жүмыстарын ғана ортаға салмайды, екінші баланын да жүмысын тыңдайды, танысады. Осы жұптасқан балалар енді баска балалармен де жұптасып жұмыс істейді. Бұл жұмыстың ұтымдылығы: бір баланың жұмысына бірнеше бала шкір айтады, бағалайды, жетістігі, кемшілігі туралы талдау жасайды Қайталап сөйлесу, пікірлесу, ойларын еркін жеткізуге, тілдерін жаттықтыруға, білімін жан-жакты толыктыруға ықпал етеді. Ұжымдық оқытуға негізделген жұптық жұмыстың бір түрі - вариациялық (ерекше) жуптар жүмысы.Оның технологиясы-топтағы балалардың әрқайсысы берілген тапсырманы жеке-жеке орындайды. Орындап болған соң, оқушылар жеке-жеке өз жүмыстарын кезектесе отырып ортаға салады. Біреуі айтып жатқанда, қалғандары тыңдайды, жазба жүмыс болса, жазғандарын оқиды. Бір-біріне сүрақ қояды, ол сүрақка жауап бере алмаса, топтағы басқа балалар жауап береді. Бұл жұмыс әсіресе оқушының ауызекі сөйлеу тілі мен жазба тілін бірлікте қарастыра отырып тіл дамытуда тиімді болып келеді. Жұптық жүмыстың бүл түрінде дербестік сакталады. Ең жаксы деген жүмысты топ спикері басқа топқа үсына алады. Ол бала енді өз жұмысын баска топтын ортасына салады. Қорытынды кезенде мұғалім көмегімен 2-3 жұмысты бүкіл ұжым тыңдайды, пікірлеседі, ойларын ортаға салады. Вариациялык жұптар жүмысы көбінде окушылардың өз сезімі, кабыддауы, әсерін тәжірибеде пайдалана білу максатына бағытталады. Балалардың жеке бас ерекшелігі, ынтасы, окуға деген қарым-қатынасына байланысты ұжымдық окыту технологиясын дамытып, өзгертіп жүргізуге болады. Ұжымдык окыту технологиясы туралы ғалымдар зерттеулері баршылық. Бірақ бірде- бірі оны пәнаралык байланысқа негізделген шығармашылық жүмыстар аркылы тіл дамыту үрдісіне пайдалану жолдарын сез етпейді, теориясын ғана ортаға салады. Оның теориясын меңгере отырып, тәжірибеге пайдаланудын өзіне шығармашылық іскерлік керек. Қазақ тілін әдебиетпен байланыстыра оқытуда шығармашылық жұмыстар аркылы тіл дамыту үрдісіндегі ұжымдык, окытудың тиімділігін былай саралауға болады: - топтык, жүптык жұмыстарда балалар үнемі сөйлеу, пікір алмасу, пікірталас қатынасында болады; - бірінші кезеңде эр бала тапсырманы жеке орындайды; - екінші кезенде бір-біріне түсіндіреді; - үшінші кезеңде бірлесе келіп, бір-бірінің жұмысына пікір айтады, түзетеді, ортақ қорытындыға келеді; -төртінші кезеңде бүкіл үжым болып талқылайды, корытынды жасайды. Қай кезенде болмасын баланың тілі, ойын еркін жеткізу дағдылары дамиды. Ұжымдык окытуда балаға толық еркіндік беріледі, олар өз-өзін және бір-бірін окытады. Жұмыстың барлык кезені мақсатка жетуде окушылардын ауызекі сөйлеу тілі белсенділікте болады. Бүның өзі үжымдык оқытудағы тілдің орнын ешбір түсініксіз дәлелдейді. Пәнаралық байланысқа негізделген шығармашылык жүмыстар аркылы тіл дамыту үрдісінде оқушылардың ауызекі сөйлеу дағдысын жетілдірудін орны ерекше. Инновациялык технология оның жаңа, өнімді технологиясынан ізденуді алдыға алып келді. Жұптык жұмыстар - окушылардын ауызекі сөйлеу тілдерін дамытудың өнімді жолы. Осы мақсаттағы жұптық жұмыстың бір моделі төмендегідей болып келеді: жүктеу/скачать 2,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|