Философия пәні қалыптасуы мен дамуы жоспар



Дата04.02.2023
өлшемі8,06 Mb.
#167419
Байланысты:
filosofiya

Философия пәні қалыптасуы мен дамуы

ЖОСПАР

  • КІРІСПЕ
  • ДҮНИЕТАНЫМ
  • 2.1. МИФ

    2.2. ДІН

    2.3. ФИЛОСОФИЯ ПӘНІ

    3. ҚОРЫТЫНДЫ

КІРІСПЕ

ФИЛОСОФИЯ ертедегі грек сөзінен аударғанда (phileo – сүйіспеншілік, sоріа – данышпандық деген сөздер) данышпандыққа құштарлық деген ұғымда, ең алғаш ертедегі грек философы Пифагор (б.з.д. 580-500 жж.) еңбектерінде философия термині кездеседі. Бұл сөздің рухани мәдениетке, ғылыми білімге енуі Платонның (б.з.д. 428-347 жж.) есімімен байланысты.

Философия болмысты рухани игерудің жаңа түрі есебінде ежелгі мәдениеттің үш түрлі ошағында Үнді, Қытай, Грецияда (б.з.д. VIII-VI ғғ.) бір уақытта пайда болды (Ясперс К. «Смысл и назначение истории». Бұл кее зңді Карл Ясперс «тарихтың осьтік уақыты» деп атады. Яғни К.Ясперстің сөзімен айтсақ, философиялық пайымдау дегеніміз философия тарихына үңілу.

ДҮНИЕТАНЫМ

Дүниетаным дегеніміз – айнала қоршаған орта, бүкіл әлем, тұтас дүние туралы, ондағы адамның орны, тіршіліктің мән-мағынасы туралы көзқарастардың, пікірлер мен түсініктердің жүйеленген жиынтығы.

МИФ

Ежелгі дәуір дүниетанымының көзқарасы – миф. Миф – алғашқы қауым адамына тән ойлаудың бірінші бөлінбеген формасы. Ежелгі миф аңыздар – адамдардың біршілігінің маңызды белгісіндей болып саналды. Тайлор ұсынған миф түрлері:

  • Философиялық н/е түсіндірмелік;
  • Нақтылы, бірақ бұрмаланған дерекке сүйенген;
  • Тарихи н/е аңыздық тұлғалар туралы
  • Фантастикалық немесе метафоралық
  • Саяси әлеуметтік және тұрмыстық мифтер

ДІН

Құдай адамдарға қасиетті кітапты сыйлаған соң мифологиялық дүниетанымды дін мен философия ығыстырды. Діни негіздегі дүние көзқарасы мифологиялық сананың табиғи жалғасы. Діни дүниетаным табиғаттан ты құдыретті күшке адамның мүлтіксіз бағынуын уағыздайды.

Діннің пайда болуы ертедегі қауымдық адамдардың дүниетаным қабілеттерінің өте төмен болып, табиғат құбылыстарының сырын түсіне алмай түрлі жағдайлардың себептерін рухани күш құдіретке бағалағанын көрсетеді.

БУДДА


Буддизм— дүниежүзіне кеңінен таралған негізгі 3 діннің бірі. Б.з.б. V-VI Үндістанның бүгінгі Бихар штатында пайда болды. Буддизмнің негізін салушы Сиддхарта Гаутама деп есептеледі. Буддизм басқа ілім-танымдарды бойына оңай сіңірді және оның негізгі қағидасы жан иесіне жамандық жасамау болғандықтан, жер жүзіне соғыссыз тарады. Буддалық діни ілім көзқарастардың күрделі жүйесі б. т.
  • Негізін қалаған: Сидхардха Гаутама
  • Қасиетті кітабы: Трипитака
  • Діндегі адам саны: 469миллион
  • Қалыптаса бастады: б.з.д. 450 – б.з. 1300
  • Сыйынады: мүсінге

ХРИСТИАН


Христиан діні (гр. Χριστός, Khristos, cөзбе-сөз аудармасы мәсіхтелгендер)— Христостың өмірі мен Жаңа Өсиет іліміне негізделген монотеистік дін.
Христиандардың басым бөлігі Исаның Құдайдың ұлы және Көне өсиетте айтылған адамзатты құтқарушы екеніне сенеді. Сондықтан христиандар Исаны Христ немесе Мессия көреді.
  • Негізін қалаған: Исус Христос
  • Қасиетті кітабы: Библия(Інжіл)
  • Діндегі адам саны: 2 млрд. 355миллион

ИСЛАМ


Ислам (араб.: إسلام‎) — әлемдік монотеисттік-ибраһимдік дін. Христиандықтан кейін дүниедегі ең көп таралған дін болып табылады. «Ислам» сөзі «бейбітшілік», (Аллаһтың заңдарына) «мойынсыну, бағыну» болып табылады. Ал шариғат терминологиясында «ислам» — толық мойынсыну, Аллаһтың алдында парыздарды орындау, одан басқа құдайларға табынбау болып есептеледі. Ислам дінін ұстанушы жан мұсылман деп аталады
  • Негізін қалаған: Мұхаммед пайғамбар
  • Қасиетті кітабы: Құран Кәрім
  • Діндегі адам саны: 1 млрд. 177 миллион

ФИЛОСОФИЯ

Дүние жайлы көзқарастарыдың ең жоғарғы сатысы – философия болып табылады. Философиялық дүниетаным – сенімге емес, ақыл мен ғылымға сүйеніп, табиғаттың, қоғамның, адам санасының және танымның дамуының жалпы заңдарын зерттейді, яғни ол әлеуметтік-теориялық білім және дүниеге көзқарас ретінде пайда болады.

Философия пәні. Адам мен ғаламның арақатынасы – адамның ондағы алатын орны философияның қарастыратын әмбебап мәселесі. Жалпы философия таным, табиғатты бастама ретінде, адам мен қоғам мәселелерін зерттейтін ғылым.

Философиялық негізгі категориялар (ұғымдар): материя (бізді қоршаған барлық материалды (жасанды) және табиғи заттар мен объектілер), сана, болмыс.

ТАРИХЫ


Шығыс философиясы
Үнді философиясы
Қытай философиясы
Классикалық неміс
философиясы
19ғ Маркстік
Философияның пайда болуы
18-19ғғ орыс
Философиясы
20 ғ қазақ философиясы
Антик
философиясы
Орта ғасыр
философиясы
Қайта өрлеу дәуірі
философиясы
Жаңа дәуір
философиясы
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ!

Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет