"Физика және математика" кафедрасы «Оптика» пәнінің оқу-әдістемелік кешені
жүктеу/скачать 4,72 Mb.
|
Астрономия силабус
5 дәріс, блок (1), блок (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Астрономиялық бірлікті анықтау (Күн параллаксы)
| Ғасырлық Параллакс – Күн жүйесінің Галактикадағы қозғалысына байланысты ғарыш денесінің бір жыл ішіндегі бұрыштық ығысуы. Ғарыш денелерінің өз қозғалыстары болғандықтан олардың орташа статистикалық ығысуын ғана ғасырлық Параллакс деп санайды. Ғарыш денелерінің Параллаксын өлшеу арқылы оларға дейінгі қашықтықты анықтауға болады.
Астрономиялық бірлікті анықтау (Күн параллаксы) Егер Жердің R радиусы және Күннің ρ0 горизонтальдық параллаксы белгілі болса, онда (3.2) теңдеуі бойынша Жердің Күннен орташа қашықтығын есептеуге болады, астрономиялық бірліктің өлшем бірлігі киллометр. Астрономиялық бірлікті дәл анықтау Күннің ρ0 горизонталдық параллаксының дәлдігіне тәуелді. Алайда Күн параллаксы тікелей анықтау әдісі, өте дөрекі нәтижелерді және бақылау кездерінде де өте үлкен қатені береді. Сондықтан Күннің горизонталдық паралаксының дәл мәнін екі жолмен анықтаймыз, 1-сі мұқият бақылау, 2-сі Күнмен Жердің қашықтығынан аз болатын қашықтықта Жерге жақындайтын планетаның горизонтальдық параллаксын есептеу. ХХ ғасырға дейін осы мақсатта Марсты бақылауға алды, ол Жерден 55млн км қашықтықта болатын, яғни Ұлы қарсы келу кезі Марстың (Планеталар өз осьтерінің перигелиіне өте жақын кезін- Ұлы қарсы келу кезі деп аталады. Марстың соңғы Ұлы қарсы келу кезі 1971 жылы бақылауда болды) 43-сурет Күн параллаксын анықтау. Есепті жеңілдету үшін Марстың Ұлы қарсы келу кезі жағдайын аламыз(43-сурет). Күн С, Жер Т және Марс М барлығы бір түзудің бойында болса, Жер Күннің орташа қашықтығына а0 =1a.б., ал Марс-перигелии, қашықтығы q>a(1-e) мұндағы: а-үлкен жарты ось е-Марс орбитасының эксцентриситенті ρ0 - Күннің горизонтальды экваторлық параллаксы; ал ρ- Марстың горизонтальды экваторлық параллаксы; ∆- геоцентрлік қашықтық (Жердің қашықтығы); ал R0 –Жердің экваторлық радиусы. Онда R0=а0 sinρ0 және R=∆sinρ=(g-a0)sinρ=[a(1-e)-а0]/sinρ Оң жағын теңестіріп және синустарды кіші бұрыштармен алмастырсақ, онда а0ρ 0=[a(1-e)-а0]· ρ бұдан: ρ 0=[a/ а0 (1-e)-1]· ρ a/ а0 қатынасы Кеплердің 3-ші заңы бойынша планеталардың қозғалыс теориясын жоғары дәлдікпен есептеледі, ал Марстың параллаксы ρ және е эксцентриситенті мұқият бақылаудан анықталады.
ρ0=8",794148 және 1 а.б=149597870км жүктеу/скачать 4,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|