Биологияны окытуәдісіне косымша

- шешімнің бір ғана монінің баска да жолдары болуы мүмкін.
Сондықтан сабак барысында әртүрлі шығармашылык мосс- 
лелерді пайдалану үлкен комск көрсетеді.
7.4. Мүғалімніц сөйлеу мәдениеті
Кез келген интеллектуалды түлға сөйлеу модениетіне барлык 
жағдайда көңіл аударып отырады. Сөз сөйлеу мәдениетін жак- 
сы мсңгеру, сол түлға үшін коғамның алдындағы үлкен ролін. бо- 
лашағын, әсірссе жүмыс бойынша дорежссінін көтерілуіне жол 
ашады. Ал мүғалім міндетті түрде осы касиеттерге ис болуы тиіс.
Мүғалімнің аудитория алдындағы сөзі тек материалдан акпа- 
раттар беріп қоймай. дидактикалык бағытта тәрбиелік мәселелер- 
ді шешуге де багытталуы тиіс. Окытушының сөзі окушыға үлгі ре- 
тінде жетуі керек. Осыған карай окушы да сөз сөйлеу мәдениетін 
үйреиеді.
Сөз сойлеуге дайындалу кезеіиері. 
Сөз сөйлеуді табысты 
іске асыру үшін мүғалім оны бірнеше кезеидерге бөліп дайын- 
далады.
1- 
кезең. Берілген материалдар мсн оныи такырыбын қалып- 
тастыру. Қандай проблемалар кездесетінін анықтап, акпараттар- 
ды саралап, тереңдетіп карастыру.
2- 
кезсң. Баяндауға тиісті мақсат-міндетті дайындап. кейбір 
тиісті материалдарды рет-ретімен калыптастыру. Баяндаудың не- 
месе мазмүндаудың логикалык ережелерін дамыта отырып, тал- 
қылау сызба күрып, тезис-дәлелдеме тапсыру немесе корытын- 
дылау.
3- 
кезсң. Мазмүндау барысында жана создер мсн терминдер- 
дегі арнайы сөздіктерді аныктай отырып, оныи логикалык мәнін 
түсіндіру.
4- 
кезец. Матсриалдыи мазмүнын тексере отырып, еске сак- 
тауга тырысу.
5- ксзец. Психологиялык дайындык.
Материалды дайындап болғаннан кейін ретімен жасай оты- 
рыи, кеткен уакытгы өлшеп, тиісті коррекциялар жасап, интона- 
цияны тандап алу ксрек.
156 ♦ 7-тарау. Казіргі ксздсгі биология сабагының срскшелігі

7.4. М үгалімнің соіілеу модешіеті 
♦ 157
Мүғалімнін сөйлеу мәдениеті оқушылармен қарым-қатына- 
сынлағы басты фактор.
Әрбір адамның сөйлсу модениеті - оның білімдарлығының, 
зияткерлігінің, парасаттылығының, ойлау дәрежесінің, дүниста- 
нымдылык кабілстінің. даму деңгейіиің көрінісі.
Сейлеу модениетін менгеру аркылы адам коғамда. үжым ара- 
сында беделді болады. өзінің мансабының көтерілуіие, болмысы- 
на сипаттама береді.
Мүғалімнің басты қызметі жеке түлғаны қалыптастыруға ба- 
ғытталған. Сондыктан мүғалімнің сөзі педагогикалык түрғыдан 
оқушыға осер етуші басты қүрал болып табылады.
Сойлеу мәдениеті дегеніміз нс? Ол туралы Л.И. Скварцов: 
«Жазбаша жоне ауызша әдеби тілді меңгерудің нормасы», - дейді.
Соз мэдениеттілігінін бірдсн-бір күралы - оқушынын дауыс 
сапасы. Дауыс - сөйлеу техникасының басты бөлігі. Окушының 
дауысына да койылатын бірнеше талаптар бар.
Дауыс тыңдаушыларға ыңғайсыз сезім туғызбау ксрск, ксрі- 
сінше, жағымды ссзім туғызуы керск.
Қарым-қатыныс жағдайына байланысты мүғалім өзінің дауыс 
сезімін, дауыс ырғағып озгертіп отыруы керек.
Мүғалім өзінің дауысын еркін босата білуі керек.
Дауыс жоғарыда айтылғандай, окытушының педагогикалык 
эсер етуші күралы болғандыктан, оиын комегімен аудиторияға 
ыкпал жасай білу керск.
Окытушыларға барлық уакытта дыбыс аппаратыиа үлкен 
жүктеме түсіп отырады. Сондыктан оның дауысы жоғары төзім- 
ділікте болуы тиіс.
Бакы.іау сүрактары:
1. Заманауи сабак өткізу технолотиясы жайлы түсіндіріңіз.
2. Биология сабагынын аткаратын кызметіне жататын факторлар.
3. Сабактыи логикалык мазмүнына карай боліну типтсрі.
4. ГІроблеманы мазмүндау әдісіне қойылатын талаптар.
5. Окушылардын білімін багалаудын нысандары.
6. Мүғалімнің сөз сөйлеу модениеггілігінің маиызы каидай'.’

жүктеу/скачать 9,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: