Г. М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия 3
Г.М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия
жүктеу/скачать 1,82 Mb. Pdf көрінісі
|
Жограы геодезия оку куралы
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сҧрақтары
| Г.М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия
17 «Жердің пішіні қандай?» екен деген сұрақ кӛптеген ойшылдардың кӛңілін аударған. Жер пішіні шар тәрізді, кейінірек шар пішініне жақын эллипсоид тәрізді деген ой бірден пайда болған жоқ. Жер шары радиусын анықтау үшін Жер бетіндегі ӛлшеулер ерте заманнан бері градустық ӛлшеулер деп аталады. Жердің ӛлшемін бірінші анықтаған - Эратосфен ( 3 ғ. б э. д.). ХІІІ- ғасырда Ұлықбек салғызған Самарқанттағы обсерваторияда аспап денелерін астрономиялық бақылау арқылы меридиандық доғаның ұзындығы анықталған. Ұлықбектің сол кезде жүргізген зерттеулерінің нәтижелері Шығыс пен Батыс, оның ішінде Қытай мен Индияда жоғарғы геодезия ғылымының дамуына зор ықпалын тигізген. Голландияда және Францияда бірінші градустық ӛлшеулер XVII ғ триангуляция әдісін қолдану арқылы жүргізілген. Жер радиусын анықтау негізгі жай геометриялық байланыстардан орындалған: 0 1 2 1 1 0 S S , (4) мұнда 0 1 S - 1 доға ұзындығы. Жер пішінін зерттеудегі негізгі әдістерге мыналар жатады: 1. Астрономиялық-геодезиялық әдіс, геодезиялық және гравиметриялық ӛлшеулерді жер бетінде қолданылады. 2. Гравиметриялық әдіс, жер шарының әртүрлі нүктесінде ауырлық күшінің үдеуін ӛлшеуде қолданылады. 3. Ғарыштық геодезиялық әдіс, Жердің жасанды және табиғи серіктерін, алыс ғарыштық объектілерін бақылауға негізделген. Бақылау сҧрақтары: 1. Жоғарғы геодезиядағы негізгі ғылыми есептерді ата. 2. Жер пішінін және оның гравитациялық алқабын зерттеудегі негізгі әдістері қандай? 3. Референц-эллипсоидқа және жалпы Жер эллипсоидына анықтама беріңіз. 4. Жоғарғы геодезияда қолданылатын биіктік жүйелерін атаңыз. 5. Жоғарғы геодезияда қолданылатын координаттар жүйесін атаңыз. |