Г.М.ҚырғызбаеваЖоғарғы геодезия 52
Амалдар арасында лимбті келесідей бұрышқа ауыстырады:
,
/
180
0
i m
(26)
мұнда
m - амалдар саны,
i - теодолит лимбінің бӛліктері.
Дәлдікті бағалау үшін берілген бағыт мәнінің әрбір амалда
v орта
арифметикалықтан ауытқуын есептейді, олардан квадраттар сомасын
құрайды және бір амалдан шығарылған бағыттың орташа квадраттың
қателігін есептейді – салмақ бірлігінің қателігі:
,
k n v
(27)
мұндағы
n -пункттегі бағыттар саны;
m - амалдар саны;
1
/
25
.
1
m m k .
Бағыттардың m саны теңестірілген орта квадраттық қателігі.
m M /
. (28)
Тәсілдің артықшылықтары:
-ӛлшеулер
процесін
жылдамдататын
бақылаулар
жүргізудің
қарапайымдылығы;
-арнайы бағдарламаны құрастыруды талап етпейтін дӛңгелектің орын
ауыстыруларынының аз саны;
- тікелей ӛлшеген бұрыштардың кӛп қатары.
Тәсілдің кемшіліктері:
-
барлық бағытта бірдей кӛріністің қажеттілігі;
-
бастапқы және басқа бағыттардың теңсіздігі. Бірінші бағытқа екі есе
кӛп бағытталады соның нәтижесінде олармен жасаған бұрыштардың
қателіктері аз.
-
ӛлшеулердің салыстырмалы ұзақ уақыты.
Бұрыштарды барлық комбинацияларда өлшеу тәсілін Гаусс ұсынған,
неміс геодезисті Шрейбер жетілдірген, ол оны 1868-1874 жылы Пруссия
триангуляциясында қолданған. Бұл тәсілі ӛзара әртүрлі комбинациялар
құрайтын екі бағыт арасындағы жеке бұрыштар ӛлшенеді.
n бағыттағы
мұндай бұрыштардың саны:
2
)
1
(
n n . (29)