Ген кәнігі эпитеттің үстіне жапырағы қуарған
тын/-тін жұрнағы Абай прозасының тілінде түгелімен -тұғын
жүктеу/скачать 6,92 Mb. Pdf көрінісі
|
Кітаптар 25-36
| тын/-тін
жұрнағы Абай прозасының тілінде түгелімен -тұғын түрінде келеді 111 : «Жұрттың бәрі біледі өлетұғынын және өлім үнемі қартайтып келмейтұғынын, бір 110 Жеке жазушының тілі мәселесіне келгенде, «ерекшелік» деген терминнің шартты екендігін, басқа зерттеушілер сияқты біз де мойындаймыз. 111 Абай шығармаларының кітап болып басылуларында текстология жағынан, әсіресе грамматикалық тұлға-тәсілдерді дұрыс беру жөнінен, әлі де ағаттықтар жоқ емес. Абай шығармаларының 1954 және 1957 жылдарда шыққан кітаптары мен Абай мұраларын жазып қалдырған Мүрсейіттің 1905, 1910 жылдардағы көшірме қолжазбаларын мұқият салыстырып өткенімізде, соңғыларда есімше жұрнағының ықшамдалған тың түрінің мүлде кездеспейтінін байқадық. Ал кітап болып ең соңғы басылуының (1957) өзінде оның бірнеше бетінен - тұғын -ның орнына -тын жұрнағымен берілген есімшені оқимыз. 489 алғанды қайта жібермейтұғынын » (Абай Құнанбаев Шығар- маларының толық жинағы. - Алматы, 1957. - II том. - 173- бет) 112 . «Ұрыны тыю да оңай болар еді, бірақ осы бұзақының тіліне еретұғын, азатұғын байларды кім тыяды?» (II, 169). Сондай-ақ қазірде жалғаулық шылау мен көмектес септік көрсеткіші деп аталып жүрген -мен форманты Абай проза- сында көбінесе менен түрінде келеді: «Ол болыс болғандар өзі қулық арамдықпенен болыстыққа жеткен соң момынды қадірлемейді»(ІІ, 160). Жоқ, мен үнемі уайым-қайғыменен бол демеймін (II, 162). Қазіргі әдеби тілімізде да (~ де, та, те) варианттарында ак- тив қолданылатын энклитика Абай «Қара сөздерінің» текстінде дағы түрінде де кездеседі: «Адам ата-анадан туғанда есті бол- майды, естіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы- жаманды таниды дағы , сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады» (II, 175). Осы күнгі прозамызда, әсіресе қоғамдық-саяси, ғылыми- публицистикалық стильдерімізде жүктеу/скачать 6,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|