Тапсырма үлгілері және балл қою кестеcі
«География» пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-суретте Еуразия құрлығының кескін картасы берілген.
1-сурет Еуразия құрлығыны кескін картасы
а. Кескін картаға Оңтүстік Шығыс Азия елдерін түсіріңіз.
[1]
b. Елдердің физикалық-географиялық орналасуының ерекшеліктерін сипаттаңыз
[1]
2.Кестедегі елдердің жалпы ішкі өнімнің жан басына шаққандағы көрсеткішін есептеңіз.
Елдің атауы
|
ЖІӨ көлемі.$ млрд
(2018 ж)
|
Халық саны
(2018 ж)
млн.адам
|
ЖІӨ жан басына шаққандағы көрсеткіш.$
|
Үндістан
|
2264
|
1.324.344.631
|
|
Сингапур
|
294,8
|
5.567.301
|
|
[1]
3. Жоғарыдағы мәліметті қолданыңыз.
а. Үндістан мен Сингапур мемлекеттерінің жан басына шаққандағы ЖІӨ көрсеткіштерінің әр түрлі болуының себептерін түсіндіріңіз
[1]
b. Елдердің жан басына шаққандағы ЖІӨ төмен болуы халықтың әлеуметтік жағдайына қалай әсер ететінін талдаңыз.
[1]
4. Шайды және кофені алдыңғы қатарлы тұтынушы елдердің тізімін қолданып, нүктелі график құрыңыз.
№
|
Шайды алдыңғы қатарлы тұтынушы елдер
|
Кофені алдыңғы қатарлы тұтынушы елдер
|
елдер
|
көлемі(кг)
|
елдер
|
көлемі (кг)
|
1
|
Түркия
|
6,87
|
Финляндия
|
12
|
2
|
Марокко
|
4,34
|
Норвегия
|
9,9
|
3
|
Ирландия
|
3,22
|
Исландия
|
9
|
4
|
Мавритания
|
3,22
|
Дания
|
8,7
|
5
|
Великобритания
|
2,74
|
Нидерланд
|
8
|
Дерек көзі: https://best-top10.ru/top-10-stran-po-potrebleniyu-kofe.html © Best-Top10.ru
[2]
5.Кестеде дүниежүзі елдерінің әр түрлі көрсеткіштер бойынша рейтингтері берілген.
Елдер
|
Экономика
|
Кәсіпкерлік және инновация
|
Өмір ұзақтығы
|
Әлеуметтік капитал
|
Норвегия
|
2
|
4
|
4
|
1
|
Швеция
|
5
|
2
|
14
|
9
|
Австралия
|
10
|
8
|
17
|
3
|
Канада
|
8
|
16
|
15
|
8
|
Мексика
|
34
|
69
|
52
|
63
|
Ямайка
|
116
|
57
|
65
|
48
|
Индонезия
|
43
|
85
|
95
|
27
|
Кестедегі экономикасы және халықтың кәсіпкерлік және инновация көрсеткіштері бойынша төмен және жоғары елдерді сипаттаңыз.
[2]
6. 2-суреттегі картада дүниежүзі елдерінің жан басына шаққандағы ЖІӨ берілген.
2-сурет Дүниежүзі елдерінің жан басына шаққандағы ЖІӨ картасы
а. Картадағы сандарды пайдаланып, ЖІӨ көрсеткіші жоғары және төмен елдердің рейтингтерін графикалық түрде сызыңыз.
[3]
b. ЖІӨ көрсеткіштерінің әр түрлі болу себебін түсіндіріңіз.
[1]
7.Адамзаттың дамуындағы жаһандық мәселелерді анықтап, мысал келтіріңіз.
Соғыс және бейбітшілік мәселелері
|
Демографиялық мәселе
|
Экономикалық
|
Шикізаттық және
энергетикалық
|
|
|
|
|
[4]
8. Ғаламдық проблемалардың пайда болу себептерін мен салдарын анықтаңыз.
а. Экологиялық мәселелер
[2]
b. Дамушы елдердің экономикалық артта қалу мәселесі
[2]
c. Дүниежүзілік мұхит мәселесі
[2]
d. Мәселелерді шешудің кем дегенде 2 жолын ұсыныңыз
[2]
Балл қою кестесі
№
|
Жауап
|
Балл
|
Қосымша ақпарат
|
1
|
а. Вьетнам, Камбоджа, Лаос, Мьянма, Тайланд, аралды бөлігінде - Бруней, Шығыс Тимор, Индонезия, Сингапур, Филиппин, Малайзия.
|
1
|
|
b. Елдердің физикалық-географиялық орналасуы Қытай, Үндістан және Австралияның орталарында орналасқан континеналды аралдар тобы. Үндіқытай түбегі де кіреді.
Малай түбегінде Малайзия.
|
1
|
2
|
Үндістан 1690
Сингапур 52950
|
1
|
1 балл есептеу әдісін қоданғаны үшін беріледі
|
3
|
a. Халық саны көрсеткіштеріне байланысты ЖІӨ әртүрлі болады
Сингапурдың ЖІӨ Үндістанға қарағанда көп.
Үндістанның халық саны көп және ЖІӨ аз
|
1
|
Мысалдар қабылданады
|
b. Білім беру, денсаулық сақтау, тұрғын үй мәселелерлі көптеп кездеседі
ЖІӨ төмен елдерде салыстырмалы түрде экономика төмен болады.
Ел экономикасы өңдеуші, өндіруші, қызмет көрсету салаларының төмен болуы.
|
1
|
4
|
Кестедегі ақпаратты дұрыс қолданса
Нүктелі график сызса
|
1
1
|
|
5
|
Норвегия мемлекетінде экономикасы және халықтың кәсіпкерлік және инновация көрсеткіштері бойынша және өмір сүру сапасы алдыңғы қатарларда. Бұл мемлекеттің даму деңгейінің жоғары екендігін көрсетеді.
Ямайка экономикасы бойынша 116 орында, экономикасының үлкен сауда тапшылығы, жұмыссыздық, сыртқы қарызы елдің ЖІӨ көрсеткішінен бір жарым есе артық.
|
1
1
|
Кестедегі мемлекеттердің екі көрсеткіштерін нақты сипаттаса 2 балл беріледі.
|
6
|
а. Картадағы сандарды пайдаланып, ЖІӨ көрсеткіші бойынша елдердің рейтингтерін графикалық түрде сыза алса
Мысалы, елдердің көрсеткіштерін дұрыс пайдаланса
64000 жоғары елдер; Норвегия, Щвейцария
500 төмен елдер; Африка елдері
|
1
1
1
|
|
b. Экономикасының деңгейінің әр түрлі болуы;
Мемлекет ретінде қалыптасу уақыты;
Экспорт пен импорт сальдосының айырмашылығы;
Елдегі өнеркәсіптің даму деңгейі;
|
1
|
Кез келген дұрыс жауап қабылданады.
|
7
|
Соғыс және бейбітшілік мәселелері:
Азаматтық соғыстар, террористік, экстремистік ұйымдардың иррационалдық қыры саясатқа еш қатысы жоқ қарапайым халықты қыруы көрініс табуда. Нәтижесінде зорлық-зомбылық жер шарының әрбір еліне қауіп төндіруде
Демографиялық мәселе:
1975-1990жж 2,2 миллиард халық өсімі шамамен 90%, яғни 2 миллиардтан астамы дамушы елдердің үлесіне. Халық саны көп елдерде тұрғын үй мәселесі, аштық, қарапайым медициналық көмек, білім алу төмен деңгейде
Дамыған елдердегі проблема бала санының аз, ал қарттар санының көбеюінен туындайды (процесс депопуляция);
Дамушы елдерде керісінше бала санының тез өсуі, азық-түлік пен медициналық көмектің жетіспеуі.
Экономикалық:
Елдер арасындағы санкциялар
Қаржылық санкциялар
Банкаралық әрекетке тыйым салу
Халықаралық саудада шектеулер мен тыйым салу
Саяси өзгерістерге немесе көмек көрсетуде оң нәтиже алынып тасталады
Шикізаттық және энергетикалық:
Барланған мұнай, газ, көмір қоры шектеулі
Тау-кен химиясы өнімдерінің мөлшері төмендеуде
Өндіру және тұтыну аймақтарының арасындағы айырманың артуы.
|
1
1
1
1
|
Мысалдар қабылданады
|
8
|
a. Экологиялық мәселелер қоғам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас нәтижесінде табиғатты қорғау мәселесі.
XX ғасырдың ортасында қоршаған ортаға түскен аса көп «күштен» барып туындап отыр.
Себебі: адамзаттың өсуі, табиғатқа деген сұраныстың көбеюі, индустрияландыру т.б.
Салдары: биосфераның ритмі бұзылып, адамзаттың денсаулығына, қоршаған ортаға, геосфераға қауіп төнуде.
|
1
1
|
Әр мәселе бойынша мысалдар келтіріп, ашып жазса 2 балл
1 мәселеге қатысты 2 шешу жолын ұсынса 2 балл
|
b. Дамушы елдердің экономикалық артта қалуын жеңу мәселесі
Африка мемлекеттері халық саны дамыған елдермен салыстырғанда 3 есе көп бірақ өнім өндіруі төмен
ЖІӨ адам басына шаққанда 15-16 есе аз.
Электроэнергетика адам басына шаққанда 1000 есеге аз.
Адам жанына шаққанда келетін түсімді дамушы елдер мен дамыған елдерде сәйкестендіру
15 жас және одан жоғары жастағы адамдар арасында сауатсыздық жоғары болуы
Орташа өмір сүру ұзақтығы шамамен 40 жас
|
1
1
|
c. Әлемдік мұхитты бейбіт игеру және ластану мәселелері
Мұхит түбінен минералды ресурстар өндірілуде, көлік жолы көбеюде, биологиялық ресурстары алынуда
Негізгі проблемасы жылына 1 млн. тоннадан артық мұнай, ауыр металл қалдықтары, қалалардың лас сулары құйылып, жағалаулары қатты ластануда.
Салдары: биоалуантүрліліктің азаюы, мұхит суының ластануы
|
1
1
|
d. БҰҰ дүниежүзінде азық-түлік дағдарысы мен аштықтан зардап шегушілердің санын қысқарту үшін дамыған мемлекеттер ауыл шаруашылық саласына бөлінетін инвестиция көлемін арттыру;
Халықаралық банк, Дүниежүзілік қор, ауыл шаруашылығы саласына арнайы қаржы бөлу;
Экологиялық ластаушы елдерге қойылатын талаптарды күшейту;
Жаңа технологияларды тиімді пайдалану;
Жасыл экономикаға өту;
Дамыған елдер артта қалған елдердің білім және медицина саласын дамытуға үлес қосу;
Геосфераға тасталатын улы газдарды әр ел қадағалау және шаралар қолдану;
Әлемдік мұхитты қорғауға арналған құжаттардағы ережелерді жүзеге асыру;
Тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды қайта өңдеу, кәдеге жарату.
|
2
|
Жалпы балл
|
25
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
