Хабиева алмагүл алтайқызы
Фразеологиялық коннотация
жүктеу/скачать 0,52 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «садақ асыну», «егеулі найза» , «көк семсер» , «дулығалы бас»
- «ес едік», «шұнақ хан», «халыққа тентек атану», «Темірқазық жастану», «қу толағай бастану», «аламанға жел беру»
| 2.1.6 Фразеологиялық коннотация. Халық ғасырлар бойы аз сөзбен көп ойды жеткізетін нақты, көркем сөз оралымдарын пайдаланып отырған. Халықтың әдет-ғұрпы, салт-санасы, күнделікті өміріне байланысты туындаған коннотациялық сипаттағы фразеологиялық бірліктер халықтың ассоциативті-образды ойлауы нәтижесінде пайда болып, ұлттық-мәдени ақпарат мазмұнын танытатын нышандар болып есептеледі.
Махамбет өлеңдерінде мәнерлегіш-көркемдік бояуы басым фразеологиялық сөз орамдары көптеп кездеседі: көз көрім жер, мейманасы тасу, ат салу, әзіреттен ант ішу, ата жау, еңселігім екі елі, ер көңілін желдету, маңдайынан күн өтіп, жауырынан жел өту, еңсесі түсу, ат үстінде күн көру, тебінгі теріс тағыну, дініне берік болу, тауын қайтару, қызғыштай болу, шағалалы көлдей шалқу, дем беру, алты құлаш ақ найза, ақылды алпыс жаққа шаптыру және тағы басқалары. Бұлар ақын көзқарасын, ерекшелігін таныту, айтар ойын ерекше әсерлі етіп, белгілі бір бейне сомдау мақсатында ұтымды пайдаланылған. «Махамбетте кездесетін фразеологиялар жайлы сөз еткенде аса бір ерекше ескерілмек нәрсе – бұл фразеологияларда жауынгерлік стиль бояуы анық байқалып тұруы» [13,197]. Мысалы, «садақ асыну», «егеулі найза», «көк семсер», «дулығалы бас», «орма мылтық», «кескекті ердің сойы», «қанды көбе кию», «керегесін қиратып отын ету, туырлығын кесіп тоқым ету», «ұрандап жауға тию», «қамалды бұзу», «қанды көбік жұтқызу» және осы іспеттес тағы да басқа тіркестер «жаумен соғысу», «ұрысқа сай ер-азамат», «жауынгер», «мықты, күшті», «жеңімпаз», «өршіл рух» мағынасындағы бейнелерді сомдау үшін қолданылған тіркестер болып табылады. Сонымен қатар жұмыста «ес едік», «шұнақ хан», «халыққа тентек атану», «Темірқазық жастану», «қу толағай бастану», «аламанға жел беру» деген сияқты тіркестер талданады. Каталог: userdata -> users -> user 21 user 21 -> Егемен Қазақстанның user 21 -> Уәлиханов Шоқан Шыңғысұлы user 21 -> Қай заманда қазақ үшін ән өнердің ұшар басында тұрды. Көшпелілердің сахнасын өлеңмен ашу ата дәстүрі болса, сол рухани азығымыздың өрісі өрлеп, өркендей түсті user 21 -> Төлеген Айбергенов user 21 -> Ұлт ұстаздары Ы. Алтынсарин мен А. Байтұрсынұлы мектеп оқушыларына кезінде Ленинді дәріптегеннен артық ұлықталуы тиіс user 21 -> «Мұражай тәрбие өзегі» Ақселеу Сейдімбековтің user 21 -> Әож 37. 013: 908:[574+008] Қолжазба құқығында Шаушекова Баян Кырыкбаевна user 21 -> 1.Қазақ халқы үшін төрт түліктің осалы жоқ. Дегенмен ілгері заманда жылқы мен түйенің адам үшін атқаратын қызметі өте жоғары бағаланатын user 21 -> Балам, мынаны сындырып көрші? жүктеу/скачать 0,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|