E harfi, Latin alfabesi ile
YE; Ж-ZH; Ш-SH; Ч-CH, Ц-TS olarak aktarılmaktadır:
Е ржан (5 harf) -
Y er
zh an (7 harf);
Ж анат
(5 harf)–
Zh anat (6 harf)
Ш олпан (6 harf)-
Sh olpan (7harf) ...Yeni Kazak alfabesinde
YE, YO: YA, YU, ZH, SH, TS gibi digraflardan da kaçınmak gerektiğini düşünmekteyiz.
L.R.Zinder’e göre, dil tasarrufu açısından digraf (ikili harf) veya trigraf (üçlü harf) kullanımı
tercih edilmemelidir (Zinder,1987). Bu konuda Rus alfabesinde
Ё, Ю, Я harfleri çok başa-
rılı, çünkü iki fonem tek harf ile aktarılabiliyor.
Я (ya) harfi muhafaza edilebilir. Bu harf Latin
alfabesine pek yabancı sayılmaz. Latin alfabesindeki R harfi Kiril alfabesinde dönük harf”
Я olarak yerini almış. Harf duruşunun değişimi farklı bir ses aktarımı ile ilişkilendirilebilir.
Ю harfi iki harfin birleşiminden oluşmuştur. Demek, çok tercih edilmezse de, harflerin kısmî
birleşimi de göz önünde bulundurulabilir. Bir harf arayışında dünya alfabeleri mirasına
başvurulabilir. İyi bir alfabe dilin sadece ses sistemini kolaylaştırılmış işaretleri bir sistemli
bütünlük ihtiva etmelidir. Bununla ilgili Rus alfabesindeki
Ё (yo) harfinin oluşumu ile
ilgili örneği hatırlayalım. Bu harf, büyük tartışmalara yol açmıştı. Hatta
io digrafı teklif
edilmişti. N.M.Karamzin buna karşı çıkmıştı; Digraflara karşı olduğundan değil, Rus
alfabesi içiniharfinin “batılı, yabancı” olduğu için…
