Хасанов М. Ғылым теориясы indd



Pdf көрінісі
бет94/107
Дата28.02.2023
өлшемі1,92 Mb.
#170536
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   107
Байланысты:
dokumen.pub 9786010412965

«флук­туация­лар»
(ұсақ, елеу-
сіз қоз ға лыс тар) деп атай ды. Күн де лік ті өмір де біз елеу лі, ақ па-
рат тық оқи ға лар ға мән бе ре міз де, кі ші гі рім, бай қау сыз үде ріс-
тер ді еле мей міз. 
Же ке эле ме нт тер дің кі ші гі рім кө рі ніс бе руі жүйеде ұжым дық 
әре кет те су ме ха низ мі нің, яғ ни 
ке­рі­бай­ла­ныс­тың
бар екен ді гін 
біл ді ре ді. Эле ме нт тер дің ұжым дық, жүйе лік өза ра әре ке ті бір-бі-
рі нің қоз ға лы сы на әсер ет се, он да жүйеде 
те­ріс­ке­рі­бай­ла­ныс
бар. Осын дай те ріс ке рі бай ла ныс тар жүйе эле ме нт те рін тұ рақ ты, 
кон сер ва тив ті түр де бі рік ті ре ді. Осы лай ша, олар біз ді қор ша ған 
әлем ді тұ рақ ты жүйе ре тін де құ ра ды. 
Тұ­рақ­ты­лық
мәң гі өз ге ріс сіз қа ла ал май ды. Бел гі лі бір сырт-
қы жағ дай лар да ұжым дық өза ра әре кет те су дің си па ты өз ге ре ді. 
Бұл кез де 
оң­ды­ке­рі­бай­ла­ныс­тар­
ба сым рөл ой най бас тайды, 
олар бас қа бөл шек тер дің же ке қоз ға лыс та рын кү шейтеді. Оң ке рі 
бай ла ныс прин ци пін қол да на оты рып, си нер ге ти ка ки бер не ти ка-
ның да, бас қа ұқ сас ғы лым дар дың да қо лы нан кел мейт ін нәр се ні 
– 
бей­бе­ре­кет­сіз­дік­тен­тәр­тіп­ті­ор­на­ту
ме ха низ мін аш ты, жа ңа 
тең құ ры лым дар мен жүйе лер ді ту дыр ды. Си нер ге ти ка тұр ғы сы-


119
6.1. Зерт теу дің пә на ра лық бағ дар ла ма ла ры жә не си нер ге ти ка прин цип те рі
нан, зерт те ле тін объек ті лер дің ір ге лі қа сиеті не олар дың күр де лі-
лі гі жа та ды. Мұн да зерт теу объек ті ле рі өзі нің ке ңіс тік тік-уа қыт-
тық құ ры лы мын мик ро дең гейде орын алып жат қан өз ге ріс тер-
дің, яғ ни флук туация лар дың ық па лы мен күр де лен ді ре ді. Бел гия-
лық фи зик жә не фи ло соф, си нер ге ти ка ны не гіз деу ші лер дің бі рі
И. При го жин нің айт уын ша, си нер ге ти ка лық жүйе лер дің күр де-
лі лі гі нің бас ты өл ше мі – зерт те ліп отыр ған жүйеде «бел гі лі бір 
жағ дай лар да өзін-өзі ұйым дас ты ру дың мак рос ко пия лық өз ге ріс-
те рі орын алуы мүм кін». Со ны мен, си нер ге ти ка лық тал дау нә ти-
же ле рі бой ын ша, флук туация лар – кі ші қоз ға лыс тар, ал елеу сіз 
қоз ға лыс тар мак ро дең гейге шы ға ды. Бұл де ге ні міз жа ңа құ ры-
лым ның, жа ңа тәр тіп тің, жа ңа ұйым дас ты ру фор ма сы ның ор на-
ған ды ғын біл ді ре ді. Бас тап қы жүйе нің құ ры лым дық тұ рақ ты лы-
ғын жо ғал тып, са па лық жа ғы нан қайта құ ры луы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   107




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет