I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың



Pdf көрінісі
бет199/226
Дата09.08.2024
өлшемі2,71 Mb.
#203696
1   ...   195   196   197   198   199   200   201   202   ...   226
Байланысты:
ОКУ САУАТТЫЛЫК база (1)

8-нұсқа 
1-мәтін 
Осы күнгі құстардың ең ірісі және ең жүйрігі - түйеқұс. Оның биіктігі екі 
жарым метр, салмағы отыз алты килограмға дейін жетеді. Мойны мен басы 
мамықсыз болады. Аяғы екі саусақты, қанаты нашар жетілген. Қоразының түсі 
қара, оның қанат, қүйрық қауырсындары ақшыл. Мекиенінің түсі қоңыр болып 
келеді. 
Түйсқұстар топтанып жүреді, олар қүмды даланы мекендейді. Түйеқұстар 
өсімдіктің ұрығын, жемісін, ұсақ жәндіктерді жейді. 
Түйеқүстың жүйріктігі сонша, ол ит, түлкі, қояндардан озып кетеді. Оның 
бір айлық балапанының өзі сағатына елу километр жылдамдықпен жүгіреді. 
Түйеқұстың етін жейді. Ал қанат, қауырсындары әсемдікке 
пайдаланылады. 
1.Түйеқұс қандай жерді мекендейді? 
A.
Егінді даланы 
B.
Өзен жағасын 
C.
Құмды даланы 
D.
Орманды алқапты 
E.
Тоғай ішін 
 
2.Түйеқұстың басқа құстардан ерекшелігі 
A.
Мамығы пайдалы 
B.
Ең жүйрігі 
C.
Еті пайдалы 
D.
Түсі қара 
E.
Қауырсындары ақшыл 
2-мәтін 
Құмай жүгіртіп. кұс салу – ата бабамыздан аманат болып қалған асыл өнер. 
Аңшы құстарды баулитын қазақ құсбегілері оған қасиетті жабдықтарды да 
өздері дайындап алған. Дана бабаларымыз ұрпағына құс баптаудың қыр-
сырымен бірге оған қажетті кұрал-жабдықтарды жасауды да үйретіп отырған. 
Ырғақ - түзден үсталған кұсты икемге келтіруге арналған әткеншек 
тәрізді орнықсыз, ұдайы «ырғақтап» .қозғалып тұратын, құсты шәлкес мінезден 
204


арылтатын құрал. Оның екі түрі бар: Қарапайымы - арасы үш-төрт құлаштай. 
биіктігі кісі бойындай екі калаға керіліп байланған арқан, екіншісі - бүркіт 
шеңгелі толарлықтай, ұзындығы бір құлаш келген жұмыр таяқшаның еқі 
басына жіп байлап аспақтатқан, алтыбақан тәрізді қимылдап тұратындай етіп 
керген әткеншек. Томаға кигізіп, ырғаққа отырғызған құсты ұдайы тербеп 
қозғап отырса, оңды-солды бұлтылдап ойнақшыған кезде құламас үшін құс 
қарманып әрекеттеніп әбігерге түседі, ақыры қалжырап болдырады. Сол кезде 
жуасып, құсбегінің ырқына көне бастайды. Ондайда кешкісін тамақтанар кезде 
саптыаяқты көрсе дегбірсізденіп, бас салатындай халге жетеді. 
3.Ырғақ 
A.
Барлық құстарға арналған құрал 
B.
Құсты қолға үйретуге арналған кұрал 
C.
Аңшы құсқа арналған саптыаяқ 
D.
Асау құсқа арналған әуен 
E.
Асау құстың бір ырғақта тұруы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   195   196   197   198   199   200   201   202   ...   226




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет