Қолданылғын әдебиеттер: 1. С. Ж. Стамбеков, В. Л. Петухов. Молекулалық биология. Новосибирск-2003г.
2. А. Ж. Сейтембетова, С. С. Лиходий. Биологиялық химия. Алматы «Білім»-1994ж.
3.Н. Кенесарина. Өсімдіктер физиологиясы және биохимия негіздері. Алматы «Мектеп»-1988ж.
4. К. Вилли. Биология. Москва «Мир»-1966г.
5. Э. Де Робертис, В. Новинский, Ф. Саес. Биология клетки. Москва «Мир»-1973г.
6. Под редакцией Д. И. Трайтака. Биология. Москва «Просвещение»-1988г.
7. А. В. Костантинов. Общая цитология. Минск «Вышэйшая школа»-1968г.
П И Р И Д И Н
Пиридинді үш валентті тобы СН азот атомына айырбасталған бензол есебінде қарастыруға болады:
Пиридиндік ядродағы қалыптар әдетте цифрлармен немесе грек әріптерімен белгіленеді. Құрылым теориясына сәйкес үш моноорыналмасқан және орынбасарлардың бірдей немесе әр түрлі болуына байланысты алты немесе он екі екі орыналмасқан өнімдер болуы тиіс.
Монометилпиридиндер — пиколиндер, диметилпиридиндер, үшметилпиридиндер коллидиндер деп аталады.
Алу тәсілдері.
Пиридин алғаш рет сүйек майынан (1851 ж.), содан кейін тас көмір күйесінен (1854 ж.) бөлініп алынған. 1980 жылға дейін тас көмір смоласы пиридин алудың жалғыз ғана өндірістік көзі болды, бірақ смоладағы оның мөлшері 0,7-тен аз болатын.
Қазіргі уақытта тас көмір смоласынан бөлінетін пиридин мен оның гомологтары өндірістің мұқтажын қамтамасыз етуге жеткіліксіз.
Пиридин мен оның гомологтарын синтездеу үшін бірқатар реакциялар ұсынылды; олардың ең маңыздылары карбонилдік қосылыстар мен аммиакты конденсациялауға негізделген.
1. Акролеин мен аммиакты конденсациялағанда β-пиколин түзіледі;
Бұл реакция глицерин мен азотты қосылыстардьщ пиролизі арқылы түзілетін А. Байердің акролеин мен аммиактан пиридиндік негіздердің сүйек майында пайда болуы туралы гипотезасының негізін қалады.
2. Пиридиңдік негіздер қаныкқан альдегидтер мен альдегидаммиактардан түзіледі (Д.Е. Чичибабиң, 1937 ж.)
