Инклюзивті қолдау арқылы ерекше білім алуды қажет ететін балаларды кедергісіз ортаға кіріктірудің мазмұндық сипаты


Жоғарғы психикалық функцияларды дамыту мен түзету қағидасы



бет14/148
Дата07.02.2022
өлшемі16,35 Mb.
#93729
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   148
Байланысты:
Әдістемелік құрал 2019 (1)

Жоғарғы психикалық функцияларды дамыту мен түзету қағидасы:
Әр сабақ барысында әр түрлі психикалық функциялар (көру зейіні, есте сақтауы, естіп қабылдауы, логикалық ойлау, зейіннің көлемі мен шоғырлануы т.б) мен процестер жаттықтырылып, дамытылуы керек.
Оқытуға уәждау (мотивациялау) қағидасы:
Сабақ барысында баланың қызығушылығын арттыру жағдайында зейіні белсенді түрде жұмыс істейді, сол кезде функцияаралық қатынастар дамып, ерекше баланың дамытатын айналмалы жол қалыптасады.
Логопедтің түзету- әдістемелік жұмысының жылдық жоспары
(Логопед маман Тортбаева Шакарбану Айдарбековна)
Жұмыстың бағыттары.
Диагностикаклық бағыты
Қалалық педогогикалық дәрігерлік психологиялық қортынды негізінде анықтамалармен оқушылардың тізімін жасақтау.
Оқушылардың танымдық және оқу әрекетінің ерекшеліктерін анықтау.
Оқушыларды оқу үрдісінде және түзете дамыту сабақтарында дамуын бақылау.
Оқушылармен өткізген түзете дамыту жұмысының бағдарламадағы білімін, икем және дағдыларды меңгеру нәтижесін қарастыру.
Бастауыш түзету сынып мұғалімдерінің сабақтарына қатысу.
Сынып жетекшілерімен байланыс орнату

р/с

Диагнозы

Айы,күні

6-8

9-10

11-13

2

ЖТК- жалпы сөйлеу тілінің дамымауы.
ФФЖ,-Қабылдау түйсігі мен дыбыстарды айтуындағы ақаулықтардың салдарынан болған, сөйлеу тілінің әр түрлі кемістіктері.
ЗПР-Психикалық дамуының тежелуі.

Қыркүйек

Диагностика
лық зерттеу.
Дыбыстардың артикуляция
сына байлансты сөйлеу мүшелерінің қимыл – қозғалыстарын жетілдіру

Диагностика
лық зерттеу.
Артикуляциялық жаттығуларды еліктеу арқылы және толық, нақты көлемде, саналы түрде орындауға үйрету.



Диагностика
лық зерттеу.
Сөйлеу тілінің түсінуін, фонематика
лық естуін және қабылдауын дамыту







Қазан

Дыбыстарды үйрету барысында дыбыстардың артикуляция
сын еліктеу арқылы жасатып үйрету

Дыбыстарды қоюға дайындық жұмыстары

Дыбыстарды жеке буында , сөзде, сөйлемде қою және машықтандыру







Қараша

Дыбыстарды ажыратуға арналған жаттығулар жасату

Дидактикалық ойындар арқылы дыбыстарды ажыратуға үйрету

Кез –келген дыбыстар тіркесінің айтылуында еліктегіштік қабілетін белсенділігін дамыту







Желтоқсан

Дем алу жаттығуларын жасауға үйрету. Кеңістікте бағдарлауын қалыптастыру: оң жақ, сол жақ ұғымдарымен таныстыру. Саусақ жаттығулары

Саусақтардың динамикалық қозғалыстарын ұйымдастыры
луын дамыту: «Саусақтар амандасады», «Қақпашық», «Төбелескіш саусақтар»



Екі ойыншықтың әрекеті негізінде сөздер мен сөйлем құрастыруға үйрету. Ұсақ қол моторика жаттығулары







Қаңтар

Артикуляция
лық жаттығулар жасауға үйрету. Айналамен таныстыру арқылы сөздік қорын дамыту. Үй жануарлары

Былдырлы буындар мен сөздерді айтуға үйрету.
Төлін тап

Әртүрлі дыбыстық әуендер айту арқылы үй жануарлары
мен , жабайы жануарлар
дың дауысын ажырата білу







Ақпан

Дыбыстардың артикуляция
сына байланысты сөйлеу мүшелерінің қимыл – қозғалыстарын жетілдіру.

Тілге арналған жаттығулар жасату арқылы суретке қарап, қыс мезгілін сипаттау

Суреттен кейіпкердің әрекеттерін анықтай алуға және оны әңгімелеп беруге үйрету







Наурыз

Көктем тіршілігенде естілетін дыбыстарды ойын арқылы қайталау.
(Құстардың дауысы, жаңбырдың тарсылы, судың сыңғыры)

Ана, көктем, наурыз мерекесі туралы өлең, тақпақтар жаттау арқылы тілдік қорларын дамыту

Лексикалық тақырыптар арқылы баланың белсенді және енжар сөздік қорын жақсарту



Сәуір

Дыбыстарды ажыратуға арналған жаттығулар жасауға үйрету
«С-Ш», «Р-Л»

Дыбыстарды дұрыс қоюға, қолдануға арналған дайындық жұмыстары

Жұрнақтар мен жалғауларды дұрыс қолдану және сөздерді құруға үйрету

Мамыр

«Р-Л» дыбысын жеке буында немесе сөйлемде дұрыс қоюға машықтандыру.
«Дыбыстың орынын тап» ойыны арқылы өткен сабақты еске түсіру
(То...ғай) «Р-Л»
(...акета) «Р-Л»
Т.б

Сөйлеу тілінің грамматикалық жағын дамыту.
Қайталау сұрақтары мен диктант арқылы дыбыстарды орынды қолдану
(А...ық ) «С-Ш»
(Та...ақ) «Р-Л»
Т.б.

Артикуляция мен кинестикалық бейнелерді нақтылау негізінде сөздер, сөз тіркестері мен сөйлемдер
дегі дыбыстарды танып білу жөніндегі жаттығулар



7

Аутизм
Бала дамуындағы ауытқушылықтың ауыр түрі. Ол әлеуметтік ортамен қарым-қатынастың жоқтығын білдіреді. Адамның сыртқы оқшауланып, өзімен-өзі болып, іштей сары уайымға салынған кездегі көңіл күйі.

Қыркүйек

Диагностика
лық зерттеу.
Артикуляциялық жаттығуларды еліктеу арқылы және толық, нақты көлемде, саналы түрде орындауға үйрету.

Диагностикалық зерттеу.
Тілге арналған жаттығуларды орындай отырып, «Дыбысты үй» туралы түсінік беру

Диагнос
тикалық зерттеу. Артикуля
циялық жаттығу
ларды еліктеу арқылы және толық, нақты көлемде, саналы түрде орындауға үйрету.

Қазан

Дем алу жаттығуларын жасауға үйрету
(Логопедия
лық жаттығулар жасау)
«Менің ойыншығым»

Дем алу, дем шығару жаттығу
лары арқылы логопедия
лық массаждар жасау.
«Ойыншықтар әлемі»

Логопедиялық массаж жасау арқылы тыныс алу жаттығуларын орындату.
«Ойыншық» туралы түсінік беру

Қараша

Ұсақ қол моторикасын дамыту .
«Қол, саусақ жаттығулары»



Саусақтар
дың динами
калық қозғалыс
тарын ұйымдас
тырылуын дамыту

«Саусақ ойындары» арқылы әр саусақтыңатауын тануға үйрету



Желтоқсан

Дыбыстардың артикуляциясына байланысты сөйлеу мүшелерінің қимыл – қозғалыстарын жетілдіру.
(Логопедиялық массаж)

«Сиқырлы дыбыстар» ойыны арқылы дауысты дыбыстар
ды білу және дұрыс айту

Дыбыстық жаттығу
лар арқылы дауысты дыбыстарды қолданып, сөз, сөйлемдер құрастыру



Қаңтар

Дауыстарды үйрету барысында дыбыстардың артикулясын еліктеу арқылы балаларға жасап үйрету

Көңілді үйге саяхаттап, ондағы тіл, тіс, еріннің қызметі туралы түсінік беру

Дыбысты үйге серуендеу барысында тілдік жаттығу
ларды орындату

Ақпан

Дұрыс дауыс естілуін қалыптас
тыру.
Ертегі әлеміне саяхат

Ертегіде кездесетін жануарлар
дың дауысын қайталау

Ертегі кейіпкерінің іс-әрекетін
әңгімелеу

Наурыз

Артекуляция
лық жаттығулар жасау арқылы айналамен таныстыру.

Тілге арналған жаттығулар.
Үй құстары туралы түсінік беру.

Артекуля
циялық жаттығу
лар.
Үй құстары мен дала құстарын салыстыру

Сәуір

Әртүрлі дыбыстық әуендер айтуға үйрету

Дыбыстар
ды есту және айту қабілетін дамыту ойындары

Дыбыстардын артикуляциясына байланысты сөйлеу мүшелерінің қимыл – қозғалыстарын жетілдіру





Мамыр

Саусаққа арналған ойындар мен жаттығуларды дұрыс орындауға үйрету

Ермексазды қолдану аясында сүйікті кейіпкердің бейнесін жасау

Түрлі-түсті бояуды қолданып, табиғат көрінісін салу






Тұтықпа –сөйлеу мүшелерінің бұлшық еттерінің тартылу салдарынан, сөйлеудің ырғақтығының, жылдамдылығының бұзылуы

Қыркүйек

Диагностикалық сараптама.
Жалпы тілге арналған және дем алу, дем шығару жаттығуларын жасау

Диагностикалық сараптама.
Денені босансыту жаттығулары.

Диагностикалық сараптама.
Жалпы бетті,артикуляторлық бұлшықетті босатуды үйрету.



Қазан

Диафрагма
лық демді қалыптастыру, созылыңқы біркелкі сөйлеу, дем шығаруды үйрену

Дем алу жаттығуларын жасауға үйрету. Ауа ағымынан ұзақ машықтандыру

Дыбыстың жұмсақ шабуылына және біртұтас дауыстануға, дауыс ырғақтылық айқындыққа үйрету.

Қараша

Дұрыс дауыс есту қабілетін қалыптастыру

Мәтіннің (сөйлеудің), лексика- грамматикалық қатарын жетілдіру

Дыбыс-буындық талдау және синтезді дамыту, оқуға талдау әдісін үйрету



Желтоқсан

Сандарды, аптаның күндері, айлары т.б машықтанып айту

Сұрақтарды қою және оларға жауап беру кезеңі

«Ақ теңіздің жағасында» мәтінің айтып беру

Қаңтар

Дұрыс сөйлеу техникасын автоматтандыру, диафрагмалық дем, орынды дем шығару

Сөйлеудің түрлі кейпінде және сөйлеу жағдайларында жатық дауыстау

Әртүрлі сөйлеу материалында буындық ырғақтарды бекіту

Ақпан

Сурет бойынша сұрақтарға жауап беру.
Тыныс алу жаттығулары

Қойылған сұрақтарға 1-2 сөз қосып қарапайым жауаптар алу. Тыныс алу жаттығулары

Мәтін мазмұнымен жұмыс жасап, қорытындылау.
Тыныс алу жаттығулары

Наурыз

Әр түрлі мәтіндер бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру

Нақ осы жақта атқарылып отырған іс-әрекеттерді сипаттайтын жауаптар

Өткен шақта және келер шақта атқарылатын іс-әрекеттерді сипаттайтын жауаптар

Сәуір

Суреттер бойынша сұрақтар қою және оларға жауап беру

Сурет бойынша қарапайым дербес құрылған сөйлемдер

Сөйлеудің әртүрлі деңгейін жетілдіру, сөздерді байланыстыру

Мамыр

Артикуляциялық және дауысқа арналған жаттығулар

Мәтін мазмұны
мен жұмыс жасау

Айналадағы
өмірден себептерді сипаттау және айналаны тану









Аллалия-бас ми қабығындағы тіл аймақтарының жастайынан зақымданудың әсерінен баланың сөйлеу тілінің жетілмеуі.

Қыркүйек

Диагностикалық сараптама.
Артикуляциялық жаттығуларды еліктеу арқылы және толық нақты көлемде саналы түрде орындауға үйрету.

Диагностикалық сараптама.
Дыбыстардың артикуляциясына байланысты сөйлеу мүшелерінің қимыл қозғалыстарын жетілдіру.

Диагностикалық сараптама.
Артикуляциялық жаттығуларды еліктеу арқылы және толық нақты көлемде саналы түрде орындауға үйрету.



Қазан



Дем алу жаттығуларын жасауға үйрету.



Дұрыс дауыс естілуін қалыптастыру.

Дем алу, дем шығару жаттығуларын, екпінді жай сыбырлап айтуға үйрету.

Қараша



Ұсақ қол моторикасын дамыту.



Саусақтардың динамикалық қозғалыстарын ұйымдастыруын дамыту.



«Саусақтар амандасады», төбелескіш саусақтар т.б.

Желтоқсан

Фонематикалық есту қабілетін дамыту ойындары.

Әртүрлі дыбыстық әуендер айтуға үйрету.

Дыбыстың айтылуы, сөз буындық құрылымын қалыптастыру.

Қаңтар

Ойын түрлерімен таныстыру. Дидактикалық ойындар.

Ойындарды балалардың жас ерекшеліктеріне сай қолдану.

Драматизацияланған ойындар оқушыларға керекті сөздер мен сөйлемдерді меңгеруді, интонацияны дұрыс пайдалануды қолдану.

Ақпан

Айналадағы әлем дыбыстарына немесе ойын жағдайына кірістіру.

Артикуляциялық моториканы дамыту, дұрыс артикуляциялық әдеттерді қалыптастыру.

Айту дағдыларын (дыбыстармен жұмыс кезеңіне байланысты) қалыптастыру.



Наурыз

Сурет бойынша сөйлем құрастыру.
Бұл қай жер?
Кімдер?

Сурет бойынша
Не істеп жатыр?
Қай мезгіл? Сұрақтар қойылып, толық жауап алу.

Жұрнақтардың жалғануы арқылы жана сөздер құрау.

Сәуір

Сөйлеу тілінің жұрнақтарды жалғау арқылы жаңа сөздерді құрауға үйрету.

Көптік жалғауды жалғауға үйрету барысында барлық лексикалық тақырыптар арқылы сөздік қорын байыту.

Артикуляция және кинестикалық бейнелерді нақтылау негізінде сөздер, сөз тіркестер мен сөйлемдердегі дыбыстарды танып білу жөніндегі жаттығулар.



Мамыр

Тілдік талдау және синтезді дамыту.
Артикуляциялық және дауысқа арналған жаттығулар.

Баланың белсенді және енжар сөздік қорын дамыту.

Кез келген дыбыстар тіркесінің айтылуында еліктегіштік қабілетін белсенді дамыту.




ДЦП-церебральды қимылсыздығы бар балалар. Миы зақымданудан болған қозғалыс әрекеті зардап шеккен балалар.
Эпилепсия - бас миының оқтын-оқтын есіне тандыра құрыстырып ұстайтын тұрақты ауру.
Дауна - Олигофрениялық іштен кемтар және жарым жан болып туылған имбецильді кемістігінің бір түрі.Дауна кемістігі көбіне бас миының аймақаралық және қыртыс астының жұмыс істеу қызметінің бұзылысынан пайда болады.

Қыркүйек

Диагностикалық сараптама. Артикуляциялық жаттығуларды дұрыс орындауға үйрету.

Диагностикалық сараптама.
Жаттығудың бір түрінен басқа түріне ауысу икемділігіне қалыптастыру.

Диагностикалық сараптама. Статикалық, динамикалық жаттығуларды қимылдың ырғақты қайталануы, сөйлеу аппаратының бұлшық еттерінің тепе-тендігін дамыту.

Қазан

Дұрыс тыныс алу жаттығулары.

Тыныс алу және тыныс шығару жаттығулары.

Сөйлеу кезіндегі тыныс шығару жаттығулары.

Қараша

Қолдың ұсақ моторикасын дамыту. Саусақ ойындары арқылы қоршаған ортадағы құбылыстарды бейнелей отырып дамыту.

Саусақ жаттығулары қарапайымнан күрделіге ауысады.
«а» отырып ойнайтын саусақ ойындары.
«ә» қолдың нәзік бұлшық еттерімен бірге дененің барлық мүшелерімен жаттығу жасау.

Саусақтарға арналған динамикалық жаттығулар. Жаттығулар бір қолымен орындалады.
Кейбір жаттығулар бірнеше түрде орындалады.



Желтоқсан

Айналамен таныстыру арқылы сөздік қорын дамыту. Үй жануарлары туралы білімдерін кеңейту.

Қоршаған ортаны дамыту барысында. Төлдерін тап тақыбырында оқушылардың тілдік қорларын байыту.Өлең,тақпақ,жаңылтпаштар жаттайық.

Суреттен кейіпкердің әрекеттерін анықтай алуға және әңгімелеп беруге үйрету.Ертегі еліне саяхат.

Қаңтар

Дауысты,дауыс-сыз дыбыстарды ажыратып,қосып,айтуға үйрету.


Дыбыстарды қосып,айтуға дағдыландыру арқылы жұрнақ,жалғау жаттығуларын орындату.

Дауысты,дауыссыз дыбыстардан сөз,сөйлем құрап,ойын арқылы дамыту.

Ақпан

Фонематикалық естуін және қабылдауын дамыту

Фонематикалық есту қабілетін дамыту ойындары.

Дыбыстарды үйрету барысында, артикуляциясын еліктеу арқылы оқушыларға жасатып үйрету.

Наурыз

Суреттен кейіпкердің әрекеттерін анықтау. Ертегі тыңдату.

Ертегі еліне саяхат.Тыңдалған ертегіні айтып беруге үйрету.

Ертегі кейіпкерлерінің әрекеттерін анықтай алуға және әңгімелеп беруге үйрету

Сәуір

Лексикалық тақырыптар арқылы сөздік қорын байыту. Көңілді көктем.

Осы тақырып бойынша сөйлеу тілінің граматикалық жағын дамыту.
Көктем туралы жалпы түсінік беру.

Барлық лексикалық тақырыптар арқылы сөздік қорларын байыту. Көктем құбылыстары, өзгерістер т.б туралы түсінік беру.

Мамыр

Дыбыстың айтылуы ,сөз буындық құрылымын қалыптастыру.Дыбыстық ойындар

Әрбір дыбыстарды ажыратып,буындарды қосып айтуға дағдыландыру.Қай дыбыс? Сөз ойла,тез ойла ойындары арқылы дамыту

Дыбыстарды ажыратуға арналған жаттығулар жасап,машықтандыру,оқушыларды ойындар арқылы дамытып қортындылау.

Қыркүйек

Диагностикалық сараптама.
Тыныс алу жаттығулары.Шарды үрлейік.

Диагностикалық сараптама.
Асықпай біркелкі ауаны ұртта ұстамай,тыныш шығаруға үйрету.

Диагностикалық сараптама.
Иықты көтермей дауыс шығармай ұзақ және қысқа тыныс алуға үйрету.

Қазан

Бет мимикалық бұлшық еттерін дамыту және қимылдар жасауға үйрету.

Артикуляциялық аппаратты бұлшық еттерін жаттықтыру жаттығулары.

Айналадыға дыбыстармен шуларды естіп ажырату, тіл дыбыстары және жаттығуларын дамыту.













Қараша

Саусақ ұсақ моторикасын дамыту жаттығулары.

Қол мен аяқ саусақтарымен ұстап, тигізіп көру арқылы дамытуға арналған ойындар ойнату.

Сөзбен қимылды қатар қолдану арқылы дамытушы жаттығулар

Желтоқсан

Дауысты дыбыстар(а,о,и,е,у) артикуляциясын жаттықтыру, нақтылау.

Артикуляциясы жеңіл дауыссыз дыбыстар (м,б,д,н,в,п,г)айтылуын жаттықтыру,нақтылау.

Сөйлеу екпіні ырғағын тыңдау қайталау,ойындар арқылы.

Қаңтар

Дыбыстарды толық айту сөйлеудің буындық құрылысын дамыту

Қысқа тақпақтар, ертегілер айтып,дамыту. Еркін тақырыпта.

Қысқа ән мен тақпақтар жаттап айту. Еркін тақырыпта.

Ақпан

Суретте не көрдің? Осы сұраққа жауап алу.

Қыс қызығы сурет бойынша әңгімелеп беруге үйрету.

Қыс мезгіліндегі өзгерістер мен құбылыстарды ажыратып,суреттеп, әңгімелеп беруге үйрету.

Наурыз

Көктем келді. Қысқа тақпақ жаттау.

Көктем көріністері туралы әңгіме құрастыру.

Көктем келді. Наурыз келді. Сурет бойынша мәтінін айтуға қалыптастыру.

Сәуір

Дос туралы түсінік беру.

Достары туралы әңгімелеп беруге үйрету.

Менің достарым атты тақырыпта әңгіме жүргізу

Мамыр

"Көңілді ойыншықтар"қайталау сабақтары

"Дыбысты жануарлар" қайталау сабақтары

Құстардың сиқырлы дауыстарын салып,құстар туралы түсініктерін қалыптастыру

Қыркүйек

Диагностикалық сараптама. Артикуляциялық жаттығуларды еліктеу арқылы және толық, нақты көлемде, саналы түрде орындауға үйрету

Диагностикалық сараптама.
Тілге арналған жаттығуларды орындай отырып, «Дыбысты үй» туралы түсінік беру

Диагностикалық сараптама.
Артикуля
циялық жаттығу
ларды еліктеу арқылы және толық, нақты көлемде, саналы түрде орындауға үйрету.

Қазан

Ұсақ қол моторикасын дамыту .
«Қол, саусақ жаттығулары»

Саусақтар
дың динами
калық қозғалыс
тарын ұйымдас
тырылуын дамыту

«Саусақ ойындары» арқылы әр саусақтың атауын тануға үйрету

Қараша

Суреттер бойынша сұрақтар қою және оларға жауап беру

Сурет бойынша қарапайым дербес құрылған сөйлемдер

Сөйлеудің әртүрлі деңгейін жетілдіру, сөздерді байланыстыру

Желтоқсан

Ойын түрлерімен таныстыру. Дидактикалық ойындар.

Ойындарды балалардың жас ерекшеліктеріне сай қолдану.

Драматизацияланған ойындар оқушыларға керекті сөздер мен сөйлемдерді меңгеруді, интонацияны дұрыс пайдалануды қолдану.

Қаңтар

Сурет бойынша сұрақтарға жауап беру.
Тыныс алу жаттығулары

Сурет бойынша қарапайым дербес құрылған сөйлемдер

Сөйлеудің әртүрлі деңгейін жетілдіру, сөздерді байланыстыру

Ақпан

Саусаққа арналған ойындар мен жаттығуларды дұрыс орындауға үйрету

Ермексазды қолдану аясында сүйікті кейіпкердің бейнесін жасау

Түрлі-түсті бояуды қолданып, табиғат көрінісін салу

Наурыз

Артекуляция
лық жаттығулар жасау арқылы айналамен таныстыру.

Тілге арналған жаттығулар.
Үй құстары туралы түсінік беру.

Артекуля
циялық жаттығу
лар.
Үй құстары мен дала құстарын салыстыру

Сәуір

Диафрагма
лық демді қалыптастыру, созылыңқы біркелкі сөйлеу, дем шығаруды үйрену

Дем алу жаттығуларын жасауға үйрету. Ауа ағымынан ұзақ машықтандыру

Дыбыстың жұмсақ шабуылына және біртұтас дауыстануға, дауыс ырғақтылық айқындыққа үйрету.

Мамыр

Дұрыс дауыс естілуін қалыптас
тыру.
Ертегі әлеміне саяхат

Ертегіде кездесетін жануарлар
дың дауысын қайталау

Ертегі кейіпкерінің іс-әрекетін
әңгімелеу



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   148




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет