АДАМЗАТТЫБІРІКТІРУ өнгізе бөрді. Кейбір императорлар мәдениетті тазартып, түп-тамырға қайтып оралуға тырысты, бірақ империялардың басым бөлігі аралас, біраз бөлігі бағынышты халықтардан алған мәдениетті туындатты. Мәселен, империялық Римнің мөдениеті көп деңгейде римдіктен гөрі гректік болды. Аббасидтер әулеті империясында парсы, грек пен араб дәстүрлері араласып жүрді. Моңғолдар Қытай өркениетінің үлгілерін көшіріп алды. Қазіргі империя - АҚШ-та, шыққан тегі кениялық президент өзінің сүйікті фильмі «Арабиялық Лоурөнсті» - арабтардың түріктерге қарсы көтерілісі туралы эпосты қарап отырып Италия пиццасымен ауқаттанады. Ал тіпті мәдениеттерді қорыту қазанында да ассимиляция оңай жүрген жоқ. Империялық өркениөт бағынышты халықтардың әрқай- сысынан өзіне көп нәрсе сіңіргенімен, синтетикалық қорытпа бөрі- бір түрғындардың басым бөлігіне жат көрінді. Ассимиляция үдерісі ауыр және азапты жолмен жүрді. Көзтаныс, бой үйренген жергілікті дәстүрлерден бас тарту ауыр, ал жаңа мәдениетті қабылдап, оған бейімделу одан да азапты болды. Ең реніштісі: империя мөдение- тін қабыл алғанымен, жаңа бодандар империялық элитаның бұлар- ды өздерінікі ретінде мойындауын ондаған, тіпті жүздеген жылдар бойы күтті. Жаулап алғаннан толық ассимиляцияға түскенге дейін бірнеше ұрпақ буыны тұман ішінде жүргендей күй кешті: туабітті әрі сүйікті мәдениетін жоғалтты, ал олардың империядағы күйі өзге- лермен тең емес еді. Үмтылған мәдени ортасы оларды бұрынғы- сынша варвар санады. Жақсы отбасынан шыққан ибөриялықты елестетіп көріңіз. Нуман- сияның құлағанына 100 жыл өткен. Ата-анасымен ол кельт тілінде