алайда олардың рационында астық дақылдары айрықша рөл атқарған
емес. Шамамен 18 мыңжыл бұрын соңғы муз дәуірі аяқталып, жаһандық
жылыну басталды. Ауаның орташа температурасы өсіп, жауын-шашын
мөлшері ұлғайды. Жаңа климаттық жағдай Таяу Шығыста бидай мен
басқа да дәнді дақылдар үшін аса жағымды болды, олар көбейіп, кең
таралды. Адамдар тамаққа бидайды мол пайдаланды - еріксіз оның
80
А ГР А Р Л Ы Қ РЕВО ЛЮ ЦИЯ
жарнама агенттеріне айналды. Егістік танабындағы масақты бірден
жей алмайсың: дәнді ақтап, ұнтақтау, сондай-ақ жақсылап төрмикалық
өңдеуден өткізу керек. Сонымен масақ теріп алып, адамдар өздерінің
уақытша қоныстарына оралып, іске кіріседі. Бидай дәні үсақ болды,
олар әр масақта толып түрды, қосынға қайтар жолда дәннің біразы
шашылып қалды. Соның нәтижесінде қоныс маңында, адамдарға көз-
таныс сүрлеу бойында бидай бітік өсе бастады.
Оның кең таралуына егіншіліктің отап-өртеу жүйесі де ықпал етті.
Ағаштар мен тал-шілікті өртеген соң, бидай күннің сәулесін, су мен
баска да нарлі заттарды жеке-дара иеленді. Бидай аса бітік өскен,
жабайы аңдар көп жортқан және өзге де азық көзі мол жатқан жерге
адамдар қос тігіп, маусым бойы жайғасты және келесі маусымда да
кайтып оралды.
Бастапқы кезде отырықшылық маусымы бір айға, егінді жинап
болғанға дейін созылды. Келесі ұрпақ бір айдың үстіне тағы бір апта,
содан соң екі апта қосып, қоныстарда кідірді де, біртіндеп отырықшы-
ға айналды. Мұндай қоныстардың іздері Таяу Шығыстың көп жерінен,
әсіресе б.з.д. 1 25 0 0 -9 5 0 0 жылдары арасында натуфий мәдениеті өр-
кендеген Левант өңірінен табылды. Бүл мәдениеттің өкілдері аңшылар
мен терімшілер еді, олар жануарлар мен өсімдіктердің ондаған жаба
Достарыңызбен бөлісу: |
