ғандар көбірек болып шыққан.
Әлемнің біраз бөлігінде адамдар түн жамылып келіп, дұшпан тай-
паның жасақтары жатағын қоршап алып, бәрін шетінен қырып тастар-
ау деп қорықпастан, алаңсыз ұйқыға шомады. Бақуатты британдар
«жолшыбай жасыл желбегейлі еріккен жасөспірімдер жоқ-жітіктерге
үлестіру үшін ақшаларын тартып алады не өлтіріп кетеді» деп үрей-
ленбестен, күн сайын Шервуд орманы арқылы Лондоннан Ноттин-
гемге сапар шегеді. Мұғалімдер оқушыларын асатаяқпен ұрмайды,
балалар әке-шешелерінің қарыздары үшін құлдыққа сатар-ау деп
қобалжымайды, әйелдер күйеулерінің сабап, үйге қамап қоюына заң
жүзінде тыйым салынғанын жетік біледі. Жыл өткен сайын өмірдің өзі
осы сенімділікті нығайта түсуде.
Зорлық-зомбылық мемлекеттің тегеурінімен артқа шегініп бара-
ды. Тарихи дәуірлердің бәрінде зорлық-зомбылық атаулы отбасы-
лардың немесе қауымдардың арасындағы жергілікті егестен шығып
отырған (әлгіндегі цифрлар көрсеткеніндей, әлі күнге дейін халы-
қаралық соғыстардан гөрі, жергілікті қылмыс ажал үйіргіш құбылыс
күйінде келеді). Бұрынғы кезде ірі бірлестіктер құруды білмеген
егіншілер қауымы үнемі зорлық-зомбылыққа тап келуден қорқып
өмір сүрді6. Жалпы адамдардың 15%-ы қақтығыстардың нәтиже-
сінде көз жүмды. Патшалықтар мен империялар күшейіп, кәріне
мінген шақта жергілікті қауымдардың білгенін істеуіне тыйым сал-
ды да, зорлық-зомбылық дерегі күрт азайды. Ортағасырлық Еуро-
паның бір орталыққа бағындырылмаған корольдіктерінде 100 мың
адамға шаққанда жылына 2 0 - 4 0 кісі өлімі болды. Мемлекет пен
3 1 6
ҒЫ ЛЫ М И РЕВО ЛЮ ЦИЯ
нарықтың құдіреті шырқау биікке көтерілген соңғы онжылдықтар
Достарыңызбен бөлісу: |
