Абылай хан Цин империясына алғаш жіберген елшісінен территория
талабын қойды.
Цин империясының оған қайтарған жауап хатында: «... Ал
сен (Абылайды меңзеп отыр – Н.М.) талап қойып отырған Тарбағатайға келсек,
сен ол жерді бұрынғы біздің ата жұртымыз – мал бағатын жеріміз еді, ол жерді
патша мейірімділікпен жарылқап бізге беруін өтінемін депсің. Ол өңір енді
ғана тыныштандырылды. Қазірше иен жатыр. Патша ол жерді сендерге қиып
бере салушы еді, бірақ сендер бізге еңбек сіңірген жоқсыңдар. Сондықтан ол
жерді сендерге жарылқап беріп жіберу – мемлекеттің жүйесіне қайшы келеді»
[2, 9-10-б.], деп жазылған.
Абылай хан Цин империясына жіберген және бір елшісінен Іле аймағын
талап етеді. Соған орай 1760 жылы 8-маусымда Цин патшалығының Абылай
ханға жолдаған жауап хатында: «Сенің елшілерінің айтуынша, ойрат жері қазір
иен жатыр екен. ... Сен және де патша жарылқағанның үстіне жарылқай түсіп,
қазақтардың Ілеге барып мал бағуына рухсат берсе депсің. Тарбағатай сияқты
жерлер ежелден жоңғарлардың жайылым жері, патша қалың қолмен ол жерді
тыныштандырды. Сен қазақтар, бұраттар (қырғыздар – Н.М.) ташкентдіктер,
әндіжандықтар, бадақшандықтар барлықтардың
өз ықыластарыңмен ішке
(бізге – демекші – Н.М.) қарадыңдар. Қазақтар сендердің жерлерің ұлан-қайыр
кең дала. Қазір Іле және басқа жерлерге ішкеріден әскерлер бірінен соң бірі
келіп тың жер игеріп жатыр. Абылай хан
сен бұрын Тарбағатай сияқты
жерлерді сұрап, мал бақсақ деп өтінген едің, патша оған да рухсан бермеген
болатын. Бүгінгі талабың тіпті артық» [Бұл да сонда] деп, қазақтардың ежелгі
атамекенін өзіне қайтарудан бастартады.
Алайда Абылай хан қазақтың шығыстағы атамекеніне оралуды жұмсақ
тәсілмен, яғни біртіндеп жылжып көшіп бару саясатын жүргізу
арқылы іске
асырды. Соның нәтижесі - бүгінгі таңда Қытайда өмір сүріп отырған екі млн-
дай этникалық қазақтар.
Достарыңызбен бөлісу: 
