Қытай цин империясының абылай хан жөніндегі саясаты
жүктеу/скачать 418,11 Kb. Pdf көрінісі
|
86-Текст статьи-394-1-10-20210627
| Қорытынды.
Менің пайымдауымша, Абылай 1743 жылы Орта жүздің ханы болды (бұл жөнінде жазған дүниелерім жарияланған), 1750 жылдары бүкіл қазақ елін биледі. Сондықтан Қытай Цин империясы Абылайды Қазақ елінің бірден бір өкілі – ханы ретінде таныды және соған орай саясат қолданды. Мұның дәлелін жоғарда келтірдік. Бұл бір. Екіншіден, Қазақ хандығын Цин империясының вассалы болды дейтін қытайлық көзқарасты қабылдауға болмайды. Қытайға вассал болған Корея, Въетнам елдерінде мәселе соғыспен шешілген. Ал, Қазақ хандығы Ресей тарапынан отарланып өз билігін аяқтаған. Оған Цин империясы мүлде киліккен емес. Үшіншіден, Ресей мен Цин империясы қазақ аумағынан мемлекеттік шекарасын алғаш айырғаннан кейін (1864 ж.), жерімен бірге бірқатар қазақ ру- тайпалары Қытай құрамында өтті. Цин империясы соларды тікелей билеп- төстеді. 1750-ші жылдары Қытай Цин империясы Абылайды Қазақ елінің басшысы – ханы деп танығанын, және тек онымен санасып саясат қолданғанын көріп біліп отырып, өзіміз Абылайдың ұлы хандық билік мәртебесін мойындамай отырғанымыз, - тым абсурдтық емеспе?! дегім келеді. Сондықтан Абылай хан жөнінде сақталған қазақ, орыс және қытай деректерін жалпы салыстырып талдау жасап, тарихи шындыққа жанасатын ғылыми тұжырым жасайтын кез келді деп санаймын. ӘДЕБИЕТ [1] Цин патшалығы Шэньзу патша орда күнделіктері (Qing shen zu shi lu- 清圣祖 实录 ). - 183 т. [2] Цин патшалығы Гаозун патшаның орда күнделігі (Qing Gaozong shilu - 清高宗 实 录 . - 481 т. [3] Сакуш Тору. XVIII-ХІХ ғасырдағы Шығыс Түркістан қоғамдық тарихын зерттеу. - Киото. -1963. Zhangying қытайша аудармасы. -Үрімжі: Шыңжаң халық баспасы. – 1994. - 408 б. [4] Шаймарданова З.Д., Устемирова А. Китайская миграция как геополитический и экономический факт // Вестник КахНПУ им. Абая. Серия «Исторические и социально- политические науки». – 2018. - № 1. – С. 164-168. REFERENCES [1] Tsin patshalygy Shen'zu patsha orda kundelіkterі (Qing Kingdom diaries of King Shengzu horde) (Qing shen zu shi lu- 清圣祖 实录 ). - 183 p. [2] Tsin patshalygy Gaozun patsha orda kundelіkterі ( Qin Kingdom Diary of the horde of King Gaozun) Qing Gaozong shilu. - 清高宗 实录 . - 481 p. [3] Sakush Toru. XVIII-XIX gasyrdagy Shygys Turkіstan kogamdyk tarihyn zertteu (Study of the public history of East Turkestan in the XVIII-XIX centuries)- Kioto. -1963. Zhangying қytajsha audarmasy. -Үrіmzhі: Shynzhaң halyk baspasy. – 1994. - 408 p. [4] Shaimardanova Z.D., Ustemirova A. Kitayskaya migratsiya kak geopoliticheskiy i ekonomicheskyj faktor (Chinese migration as a geopolitical and economical fact) // Vestnik KazNPU im. Abaya. Seriya «Istoricheskiye i social’no-politicheskiye nauki». – 2018. - № 1. – P. 164-168. жүктеу/скачать 418,11 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|