Жаңа туылған баланың аурулары
Жаңа туылған баланың аурулары балалар өлімінің себепшісі ретінде алғашқы орындардың бірінде тұр. Сондықтан оларды азайту, болдырмау, алдың алу және дер кезінде көмек көрсете білу жұмыстарында фельдшердің де өз үлесі бар. Жаңа туылған баланың аурушаңдығы мен өлім санын анықтау үшін келесі көрсеткіштерді есептей білу керек.
Перинаталды өлім – жүктіліктің 28 аптасынан бастап, туылғаннан кейін 7 күн ішіндегі баланың өлімі. Оның өзі келесідей болып бөлінеді:
антенатальды өлім – жүктіліктің 28 аптасынан толғақ басталғанға дейінгі аралықта шаранадағы өлім;
интранатальды өлім – толғақ басталғаннан туылғанға дейінгі аралықта, баланың туу жолдарындағы өлім;
ерте неонатальды өлім – бала тірі туылғанмен, алғашқы аптада өлуі;
Ерте неонатальды өлім мен кеш неонатальды өлім (7-29 аралығында баланың өлімі) өосылғанда постнатальды өлім деп те аталады. Ал антенатальды және интртеранатальды өлім өлу туылу көрсеткіштерін құрайды. Бұл көрсеткіштерді есептеп шығару әдістері бір-біріне ұқсас. Мысалы, перинатальды өлім көрсеткішін есептеп табу үшін барлық өлі туылған және алғашқы аптада шетінеген бала санына бөліп мыңға көбейту керек, яғни көрсеткіш мыңнан бір есебінен табылады (% промилли). Постнатальды немесе ерте (кеш) неонатальды өлім көрсеткішін сол уақыт ішінде шетінеген бала саның барлық туылған бала санына бөліп мыңға көбейту арқылы табуға болады. Мысалы, осы көрсеткіштердің Мақтаарал ауданы бойынша сандары мынадай болды:
Аурудың себептері:
әйелдің жүктілік кезіңдегі аурулары.
әйелдің жасы (өте жас аналар мен 40-тан асқан аналар).
үй тұрмыстық жағдайлардың төмеңдігі.
әйелдің зиянды әдеттері.
жүкті әйелдің тамақтануындағы кемшіліктер.
экологиялық жағдайлардың жүкті әйелге кері әсерлері.
Жаңа туылған баланың ауруларына – асфиксия (тұншығу), бас миының,баланың гемолиз ауруы, пневмония, сіріспе, туа пайда болған ағза ақаулары, көз, кіндік, тері қабаттарының іріңді аурулары жатады.
Асфиксия
Асфиксия (тұншығу) – жаңа туылған балалардың ішінде ең жі кездесетің түрі. Тұншығу – бұл баланың дем алысының жоқ болуының салдарынан организмде оттегі жетіспеушілігімен (гипоксия) және көмірқышқыл газынын көбеюімен (гиперкапния), зат алмасуының бұзылуымен сипатталатын патологиялық жағдай. Асфиксияның себептері:
анасының организмінде оттегі жетіспеуі (анемия,қансырау,плацентаның төмен орналасуы т.б себептерден).
кіңдіктегі қан айналуының бұзылуы (кіндік баланың мрйнына,денесіне қатты оралып қалуы, түйіліп қалуы, баладан бұрын кіндіктің түсіп кетіп,қысылуы жағдайларында ).
баланың іштен туа біткен ағза ақаулары (бас миының, өкпе, жүрек т.б. ағзалардың).
баланың туылуының ауыр өтуі.
Ауырлығына сәйкес асфиксияның 3 дәрежесі анықталады: жеңіл,орташа ауыр және ауыр түрі.
1 дәрежеде – жеңіл асфиксия – Апгар шкаласы бойынша бағасы 6-7 балл. Балада аз уақытқа созылған дем алысының тоқтауы байқалады, тері қабаты көкшіл түсті,жүрек соғысы анық, бұлшық тонусы және рефлекстері нормада. Ауыз,мұрын қуыстарынан шырышты сорып алғаннан кейін жағдайы тез жақсарып,дем алысы пайда болады, тері қабаты қызарады.
2 дәрежеде – орташа ауыр асфиксия – Апгар шкаласымен бойыша бағасы 4-5 балл. Жүрек соғысы ретсіз, брвдикардия, дем алысы жоқ,бұлшық ет тонусы мен рефлекстері төмендеген, тері қабаты көкшіл түсті.
3 дәрежеде – ауыр асфиксия – Апгар шкаласымен бағасы 0-3 балл. Тері және шырышты қабаттарының түсі көкпеңбек немесе аппақ, дем алысы жоқ, жүрек соғысы сирек, ретсіз немесе естілмейді, рефлекстері өте төмен немесе анықталмайды, гипотония.
Достарыңызбен бөлісу: |