iм.
МАЛДЫ ПАЙДА¢А ЖАРАТУ
Бiр ¼йшi жºмысымен кµп мал тауып тºрса да, сон-
ша азбен ³анаІат етiп, аз жºмсап тºрады екен. Бiр к¼нi
кµршiсi сºрады:
– Осы сен бай бола тºрып, малыґды ³ай жа³³а
жiбересiґ, кµзге т¼сетiн еш н±рсеґ кµрiнбейдi, – дедi.
19
Їйшi айтты:
– Тап³ан малымныґ бiр бµлiмiмен борышымды
µтеймiн, бiр бµлiмiн µсiмге беремiн.
Кµршi:
– Јойшы, батыр, сенiґ борышыґ бар ма едi ж±не
µсiмге ³ашан а³ша берушi едiґ? – дедi.
Їйшi айтты:
– Јарт ±ке-шешеме берген а³шаларымды µтеп тºрІан
борышым деп бiлемiн, µзiмнен туІан балаларІа о³у
о³ытуІа, асырауІа шыІарІан малымды µсiмге берген мал
деп бiлемiн. Балалар адам болып, бiз ³артайІанда жа³сы
асыраса, олардыґ борышымды µтегенi емес пе?! – дедi.
(
Ы. Алтынсарин
)
§ 4. ЗАТ ЕСIМНI¤ ТЇРЛЕНУI
Зат есiмнiґ тїрлену жїйесi оныґ жалІаулары
ар³ылы кµрiнедi. Зат есiмге т±н їш тїрлi жал²ау бар:
кµптiк жалІау, т±уелдiк жалІау
ж±не
септiк
жалІау
. Сонымен бiрге зат есiмге жiктiк жалІауы да
жалІанып, баяндауыш ³ызметiн ат³арады.
Б¾л жалІаулардыґ ³ай-³айсысы да зат есiм сµздерге
Іана жалІанып ³оймайды, сонымен бiрге бас³а сµз тап-
тарына (мысалы, сын есiм, сан есiм, есiмше, т¾йы³
етiстiк сия³ты етiстiк тїрлерiне, тiптi кµп жаІдайда
їстеуге де) жалІанса, оларІа затты³ м±н їстеп, ол
сµздер сµйлемде субстантивтенiп (заттанып), зат есiмге
³ызмет ат³арады. Сонды³тан да б¾л їш жалІау зат
есiмнiґ тїрлену жїйесiнiґ кµрсеткiшi деп аталады.
24-жатты²у.
М±тiндi о³ып шыІып ³арамен жазылІан зат
есiмге ³андай жалІау жалІанып т¾рІанын айтыґдар.
Кїн артынан кїндер ¾рлана µтiп, Н±ргїлдiґ келiн
болып тїскенiне де екi ай²а ая³ басып барады. Та-
мыз айыныґ соґІы кїндерi. Кїн тым ысты³. Талтїс.
Лепiре со³³ан жел аІаш жапыра³тарын м¾ґайта иiп,
салбырата тїскен. Кїннiґ ысты²ынан берекесiзденген
20
а³ тµбет те, ±ппа³ з±улiм їйдiґ жанындаІы їп-їлкен
³ара тал кµлеґкесiнде созыла жат³ан бойда, їй жанына
келiп то³таІан «ГАЗ-69» автокµлiгiнiґ дыбысына селт
еттi де, басын самар³ау Іана кµтерiп, кµзiн ашар-ашпас
сыІырайта ³арады. Їруге ерiнiп, ³айта ѕй³ы²а басты...
(
Ј.Сейд.
)
Достарыңызбен бөлісу: |
