Жануарлар экологиясы


(ҢуеШгеііШв ргосуопоіЛез)



Pdf көрінісі
бет122/139
Дата16.10.2023
өлшемі12,6 Mb.
#185679
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   139
Байланысты:
жануарлар экологиясы

уеШгеііШв
ргосуопоіЛез),
гималай аюы 
(ІІгтз іһіЪеіапиз),
сусар түкымдас 
жыртқыштардан қара күзен 
(Мизіеіа риіогіиз)
жэне харза 
(Магіез
ІІауі§иІа)
кездеседі 
(28-сурет).
Жанаттэрізді ит өзі ін казып 
мекендеумен қатар түлкі, борсықтардың ескі інін орынжай болдырып 
пайдаланады.
178


%
\
Қиыршыгыстык орманда мысык тұкымдастардан 
(ҒеІШае)
қиыршығыс мысығы 
(Ғеііз һещаіепзіз),
ірбіс 
(Рапіһега раЫиз),
жолбарыс 
(Р. ІІ£ТІ5)
кездеседі. Қиыршығыс мысығы тиын, борша 
тышқан, тоқалтістермен жэне орман құстарымен қоректенеді. Ірбіс, 
жолбарыстар әртүрлі тұякгы аңдарды (елік, теңбілбұгы т.б.) аулайды. 
Олар аулайтын жануарына бұқпалап таяған сон 2-3 секіріп барып 
ұстап алуға жақсы әдістенген жыртқыштар.
10.4 Далалык белдем жануарларының экологиялық сипаты
Европа, Азия, Солтүстік Америка құрлықтарының ішкі байтак 
өлкелерінің, Оңтүстік Американың оңтүстігін, Австралия құрлығын 
дерлік түгедцей далалық белдем иеленіп жатыр. Дала белдемі 
қүрлыктың элемдік мүхиттардан алыс жатқан, ішкі куаң бөлікгерінде
қалыптасады.
Дала белдемінің жаз маусымы ыстық: шілденің орташа 
температурасы +21-23°С. Көктем мен жазда құрғақ желді күндер жиі 
болып тұрады. Евразия бөлігінде даланьщ кысы суық: каңтардың 
орташа температурасы -18-20 °С . Қыста қар аз түсетіндисіен жердің 
беті терең қатады. Жылына жауатын жауын-шашынньщ мөлшері 200- 
500мм. Жер бетінен буланатын ылғалдың мөлшері жауатьш жауын- 
шашынның мөлшерінен 2-3 есе артық. Сондыктан топьфағы мен 
өсімдігі ылғал тапшылығына жиі ұшырап тұрады. Дала белдемінің 
Солтүстік бөлігінде шіріндісі мол, күнарлы қаратопырақ жамылғысы 
дамыған. Оңтүстікке қарай ол шіріндісі аз қарақоңыр топыраққа
ауысады.
Дала белдемінің өсімдік жамылғысында көпжылдық шым 
қабатты астық тұқымдас ксерофиль өсімдіктер басым орын иеленеді. 
Астық тұқымдастардьщ жапырағы мен сабағы жіңішке болғандықтан 
жэне 
күндізгі 
ыстықта 
жапырағының 
лептесіктері 
(тыныс 
саңылаулары) жабылып, не кішірейіп булануды шектсйтіндіктен олар 
далалық аймақтардың өсімдік кауымдастығында басымдық көрсетеді. 
Сонымен қатар астық тұқымдас өсімдіктердің шашақ тамырлары 
топырақта жан-жақка таралатындықтан ылғал жинау кабілеті басқа 
өсімдіктерден артык. Олардың тамыры өте жақсы дамыған, жер 
бетіндегі жасыл тұлғасының салмағынан тамырының салмағы
бірнеше есе артык болады.
Еуразиялық дала белдемінде селеу 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   139




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет