Жануарлар мен өсімдіктер экологиясы (оқу құралы)
жүктеу/скачать 1,97 Mb. Pdf көрінісі
|
кітап 2
| Мүк т
ә різділер бөлімі (Вгуорһуtа). бөлімі түрлерінің (1 - сурет )саны жағынан гүлді өсімдіктерден кейінгі екінші орында. Дүние жүзі бойынша олардың 22000-нан 27000-ға дейін түрлері кездеседі. Мүктер жер бетінің барлық жерлерінде кездеседі. Ә сіресе ылғалы мол жерлерде олар қалың болып өседі. Орманның батпақты жерлерінде мүктер жер бетін тұтас жауып жатады. 54 1-сурет. Мүктер Шымтезек мүгі (сфагнум — Sphagnum) ылғалды, батпақты жерлерде, әс іресе солтүстік ендіктерде кездеседі (2- сурет). Шымтезек мүгі - сабағы жиі бұтақталған көпжылдық өсімдік. Көкек зығырынан ж ән е басқа да мүктерден айырмашылығы – оның ризоиды болмайды. Су мен онда еріген минералды тұздарды сабақ арқылы сіңіреді. Көбеюі. Шымтезек мүгі көкек зығыры секілді жынысты ж ән е жыныссыз жолдармен көбейеді. Шымтезек мүгі бір үйлі, қос жынысты өсімдік. Жынысты көбейгенде аталық жыныс клеткалары сабақтың бұтақталған жеріндегі жапырақтардың қолтығында жетіледі [30]. Олардың қасындағы жапырактар қызғылттаутүске боялады. Аналық жыныс клеткалары қысқарған сабақтардың бұтақтарында орналасады. Мүктердің маңызы. Мүктер фотосинтез процесінің н әти жесінде органикалық заттар түзеді ж ән е ауаға оттегін бөліп шығарады. Олар құнарсыз топырақтарда алғашқы өсімдіктердің бірі болып өседі ж ән е топырақ түзу процесіне қатысады. 55 2-сурет. Шымтезек мүгі Мүктер ұя салып балапан шығаратын құстардың қорегі ж ә не өз жауларынан тығылатын орны болып табылады. Мүктер басқа өсімдіктер секілді қурап микроорганизмдердің көмегімен шіриді. Н әти жесінде құнарлылығы жоғары шымтезекті топырақ түзіледі. Мұндай топырақтарға жаңадан өсімдіктер өседі. Шымтезекті шымтезек батпақтарынан өндіріп, отын ретінде кеңінен пайдаланады. Шымтезектен спирт, карбол қышқылы жән е шайыр сияқты шикі заттар алынады. Мүктер - тұщы су қоры болып табылады. Батпақты жерлерде судың жиналуы мүктерге тікелей байланысты жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|