Жаратылыстану ғылымдары факультетінің деканы

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым

: 

алтыншы

 

 

19 

ЕҰУ

 

Ф

 703-08-16. 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

. 

Алтыншы

 

басылым

 

 

13.

 

Күм

i

с

 

нел

i

ктен

 

сұйытылған

 

қышқылдардан

 

сутег

i

н

 

ығыстырмайды

. 

Егер

 

қышқылға

 

салынған

 

күм

i

ске

 

мырыш

 

таяқашасын

 

тиг

i

згенде

 

онда

 

сутег

i

н

i

ң

 

өте

 

көп

 

бөл

i

не

 

бастағанын

 

көрем

i

з

. 

Осы

 

құбылысты

 

түс

i

нд

i

р

i

ң

i

з

. 

Химиялық

 

реакциясын

 

құрастырыңдар

. 

14.

 

Нел

i

ктен

 

тем

i

р

 

ыдысқа

 

концентрленген

 

күк

i

рт

 

қышқылын

 

сақтауға

 

болады

, 

ал

 

сұйытылған

 

қышқылды

 

сақтауға

 

болмайды

. 

Никель

 

нел

i

ктен

 

с

i

лт

i 

ер

i

т

i

нд

i

лер

i

нде

 

тұрақты

. 

Реакциясын

 

жазыңдар

. 

15.

 

Мыс

 

қалайымен

 

қапталған

. 

Сыртқы

 

қабаты

 

бүл

i

нген

 

кезде

 

гальваникалық

 

элемент

 

жұмыс

 i

стейд

i: 

A (+) Sn| Sn

2+

| HCl | (Cu) H

2

| 2H

+

 (+) K. 

Бұл

 7.5 

А

 

ток

 

беред

i. 

Мыс

 

катодта

 25 

мин

. i

ш

i

нде

 

қалайының

 

қандай

 

массасы

 

ерид

i 

жəне

 

қанша

 

литр

 

сутег

i 

бөл

i

нед

i? 

16.

 

Қалайыланған

 

жəне

 

мырышталған

 

тем

i

рд

i

ң

 

сыртқы

 

қабаты

 

бүл

i

нген

 

атмосфералық

 

коррозия

 

қалай

 

жүред

i. 

Анодтық

 

жəне

 

катодтық

 

процестерд

i

ң

 

теңдеу

i

н

 

құрастырыңдар

. 

17.

 

Мыспен

 

немесе

 

қалайымен

 

жанасқан

 

тем

i

р

 

қай

 

жағдайда

 

тез

 

коррозияға

 

ұ

ù

ырайды

. 

Жауапты

 

түс

i

нд

i

р

i

ңдер

. 

18.

 

Егер

 

болаттан

 

жасалған

 

затқа

 

су

 

тамызса

 

коррозияға

 

сыртқы

 

жағы

 

емес

, 

ортаңғы

 

жағы

 

ұ

ù

ырайды

. 

Су

 

тамшысы

 

кепкеннен

 

кей

i

н

 

ортасында

 

таттың

 

дағы

 

көр

i

нед

i. 

Бұны

 

қалай

 

түс

i

нд

i

руге

 

болады

? 

Металдың

 

қай

 

бөл

i

г

i 

анодтық

, 

теңдеу

i

н

 

құрастырыңдар

? 

19.

 

а

) 

мырышты

 

б

) 

қалайымен

 

қаптаған

 

мырышты

 

тұз

 

қышқылында

 

ер

i

ту

 

процес

i

н

i

ң

 

айырмашылығы

 

неде

? 

Реакция

 

теңдеулер

i

н

 

құрастырыңдар

. 

20.

 

FeSO

4

,  FeCl

3

 

ер

i

т

i

нд

i

лер

i 

арқылы

  48250 

Кл

 

электр

 

мөлшер

i 

өткенде

 

бөл

i

нген

 

тем

i

р

 

массасын

 

есепте

. 

21.

 

1 

сағат

  i

ш

i

нде

 

тек

 

күш

i  0.5 

А

 

болғанда

  AlCl

3

 

балқымасын

 

электролиздегенде

 

алюминид

i

ң

 

қандай

 

массасы

 

бөл

i

нед

i? 

22.

 

Магний

 

сульфаты

 

ер

i

т

i

нд

i

с

i 

арқылы

  18 

минут

  i

ш

i

нде

  5.2 

А

 

ток

 

өтед

i. 

Электродта

 

қандай

 

зат

 

бөл

i

нед

i, 

олардың

 

көлем

i  (

қ

.

ж

.) 

қаншаға

 

тең

. 

Электролиз

 

процес

i

н

i

ң

 

толық

 

схемасын

 

келт

i

р

i

ңдер

. 

23.

 

Металл

 

тұзының

 

электролиз

i 

кез

i

нде

  2 

сағ

.  24 

мин

.  45 

сек

.  i

ш

i

нде

, 

ток

 

күш

i  8 

А

 

болғанда

 

катодта

  6.48 

г

 

металл

 

бөл

i

нед

i. 

Осы

 

металдың

 

эквивалент

i

н

i

ң

 

молярлық

 

массасын

 

анықтаңдар

. 

24.

 

CaCl

2

 

ер

i

т

i

нд

i

с

i

н

i

ң

 

электролиз

i 

кез

i

нде

 

катодта

 5.6 

г

 

Н

2

 

бөл

i

нед

i. 

Анодта

 

қандай

 

газ

 

қандай

 

көлеммен

 

бөл

i

нед

i. 

25.

 

Мыс

 

сульфатының

 

ер

i

т

i

нд

i

с

i

н

i

ң

 

электролиз

i

н

i

ң

 

схемасын

 

құрастырып

 

анодта

 

бөл

i

нген

 

оттег

i

н

i

ң

 

көлем

i

н

 

есепте

, 

егер

 

уақытша

 3.18 

г

 

мыс

 

катодта

 

бөл

i

нген

 

болса

. 

26.

 

CuSO

4

ер

i

т

i

нд

i

с

i

н

i

ңэлектролиз

i 

кез

i

ндеанодта

1.12 

л

 

оттег

i (

қ

.

ж

.) 

бөл

i

нген

 

болса

, 

онда

 

ер

i

мейт

i

н

 

анод

 

айналасында

 

қанша

 

грамм

  H

2

SO

4 

түз

i

лед

i. 

Катодта

 

бөл

i

нген

 

заттың

 

массасын

 

есепте

. 

Есептер

: 

Глинка

 “

Жалпы

 

химиядан

 

есептер

 

мен

 

жаттығулар

 

жинағы

” 

кітабынан

: 

№

 650-

709 

есептер

. 

 

 

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым

: 

алтыншы

 

 

 

Магистранттардың

 

өздік

 

жұмысына

 

арналған

 

тапсырмалар

 

жəне

 

олардың

 

орындалуы

 

бойынша

 

əдістемелік

 

нұсқаулықтар

. 

 

Апта

-

ның

 

№

 

МӨЖ

 

тақырыптары

 

МОӨЖ

-

ды

 

өткізу

 

формалары

 

МОӨЖ

 

нəтижесі

 

Бақылау

 

формасы

 

1 

Химияның

 

дамуының

 

негізгі

 

этаптары

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

2 

Катод

 

сəулелері

. 

Канал

 

сəулелері

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

3 

Квант

 

сандары

. 

Электрон

 

бұлтының

 

кеңістіктік

 

формалары

  s,  p,  d,  f 

орбиталдар

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

4 

Элементтерді

 

жүйелеу

.  

Периодтық

 

заңның

 

ашылуы

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

5 

Қатты

 

дененің

 

құрылысы

. 

Полиморфизм

 

жəне

 

изоморфизм

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

6 

Аррениус

 

теңдеуі

. 

Активтендіру

 

энергиясы

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

7 

Қатты

 

денелердегі

 

химиялық

 

байланыс

. 

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

8 

Химиялық

 

байланыс

 

энергиясы

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

9 

Активтендірілген

 

комплекс

. 

Максвелл

-

Больцман

 

таралуы

. 

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

10 

Реакция

 

жылдамдығының

 

əртүрлі

 

факторларға

 

тəуелділігі

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

11 

Ерітінділердің

 

концентрациясы

. 

Ерітінділердің

  

концентрациялары

, 

оларды

 

өрнектеудің

 

əдістері

. 

Титриметриядағы

 

есептеутеулер

. 

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

12 

Электролитт

i

к

 

диссоциация

. 

Диссоциациялану

 

дəрежес

i 

мен

 

константасы

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

 

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым

: 

алтыншы

 

 

13 

Тотығу

-

тотықсыздану

 

реакциясының

 

типтері

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

14 

Судың

 

иондық

 

көбейтіндісі

. 

Тұздар

 

гидролизі

. 

Электролит

 

ерітінділеріндегі

 

реакциялар

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

15 

Координациялық

 

қосылыстар

, 

құрылысы

, 

қолданылу

 

реакциялары

.  

Есептерді

 

шығару

. 

Баяндама

. 

Есеп

. 

Баяндама

. 

Жазбаша

 

бақылау

 

жұмыстарын

 

жүргізу

 

арқылы

 

тексеру

. 

 

Список обязательной и дополнительной литературы и источников к курсу и теме

 

Основная литература:

1. Жалпы химия негиздери, Биримжанов Б.А., Алматы, Алматы, 2015, 638.

 

1.

 

Координациялық теория. Координациялық сан. Комплексті қосылыстардың анықтамасы.  

2.

 

Комплексті қосылыстардың жіктелуі. 

3.

 

Кешендi  қосылыстардың  жиындарындағы  изомерлiктiң  түрiн  анықтаңыз: 

транс-

[Cr(

en

)

2

(Cl)

2

]Cl және

цис-

[Cr(

en

)

2

(Cl)

2

]Cl 

1.

 

Координациялық теория. Комплекс түзуші. 

2.

 

Координациялық 

номенклатурасы. 

Комплексті 

қосылыстардың 

электролиттік 

диссоциациясы. 

3.

 

Су  ерiтiндiсiндегi  кешендердiң  қатысуы  бар  келесi  реакцияларының  теңдеуiн  құраңыз: 

хлорид гексааквакобальта(II) + сірке қышқылы + калий нитриті =,  цинк + натрий гидроксиді 

+ су = , гексааквакадмийдің (II) катионы + цинк =,  платина + азот қышқылы + хлороводород 

=. 

1.

 

Периодтық  жүйенің  комплекс  түзуге  қабілеті. 

S

,  p,  d,  f  элементтер  комплекс  түзуші 

ретінде. 

2.

 

Комплексті қосылыстардағы химиялық байланыс теориясы. Валенттік байланыс әдісі. 

3.

 

Су  ерiтiндiсiндегi  лигандтардың  орнын  басудың  келесi  реакциялары  жүргiзiледi:  

[Zn(H

2

O)4]SO

4

 + NH

3

 . H

2

O, [Cu(H

2

O)

4

](NO

3

)

2

 + NH

3

 . H

2

O.  

 

1.

 

Комплексті қосылыстар лигандтары. Координациялық сан. Дентанттылық. 

2.

 

Комплексті  қосылыстардағы  кристаллдық  өріс  теориясы.  Орталық  атомдағы  d  – 

орбитальдың октаэдрлік жіктелуі. 

3.

 

Кешендi 

қосылыстардың 

жиындарындағы 

изомерлiктiң 

түрiн 

анықтаңыз: 

[Pt(NH

3

)

5

Cl]Cl

3

және [Pt(NH

3

)

4

(Cl)

2

]Cl

2

.

 NH

3

 

1.

 

Координациялық сан. Оған әсер ететін факторлар. 

2.

 

Комплексті қосылыстардағы химимялық байланыс. Кристаллдық өріс теориясы.  

3.

 

Кешендi  Қосулардағы  лигандтардың  тотығуды  дәреже  және  түрлендiргiштiң 

басқарушы  саны,  сонымен  бiрге  дентатностьнi  анықтаңыз:  K

3

[Cr(C

2

O

4

)

3

];  .  3H

2

O; 

[Ni(en)

3

]Cl

2

; Al[BH

4

]

3

 

1.

 

Комплекс  қосылыстар  жіктелуі.  Комплекс  заряды  бойынша  жіктелуі.  Лигандтың 

табиғатына сәйкес жіктелуі.  

2.

 

Комплексті қосылыстардағы химиялық байланыс. Жазық квадратты өрісте жіктелу.  

3.

 

. Кешендi қосылыстардың жиындарындағы изомерлiктiң түрiн анықтаңыз: 

[Cr(H

2

O)

6

]Cl

3

 және [Cr(H

2

O)

5

Cl]Cl

2

.

H

2

O 

 

1.

 

Ішкі комплекстті қосылыстар. Хелатты эффект. 

2.

 

Электрондардың  әртүрлі  симметриялы  комплекстерде  орталық  атом  орбитальдары 

бойынша таралуы. 

3.

 

Iшкi  және  сыртқы  саланы,  (орталық  атом)  түрлендiргiш  және  келесi  кешендi 

Қосулардағы лигандасының көрсетiңiз:K

3

[Co(C

2

O

4

)

3

]; [Zn(NH

3

)

4

](NO

3

)

2

; Sr

2

[Cu(OH)

6

]. 

1.

 

Комплекстті қосылыстардың жіктелуі. Орталық атомның координациялық саны бойынша 

жіктелуі. Орталық атомның тотығу дәрежесі бойынша жіктелуі.  

2.

 

Жіктелу энергиясы. Оған әртүрлі факторлардың әсері 

3.

 

Кешендi  қосылыстардың  су  ерiтiндiсiндегi  электролиздiк  диссоциацияны  мүмкiндiктi 

қарап шығыңыз: диамминкүмістің(I) гидроксиді,калийдің тетрахлороплатинат(II). 

1.

 

Комплексті қосылыстардың жіктелуі. Комплексті қосылыстардың химиялық байланыстың 

табиғатына байланысты жіктелуі. 

2.

 

Координациялық 

қосылыстар: 

гидраттар, 

кристаллогидраттар, 

аммиакаттар, 

полиқосылыстар, қосқосылыстар, шынайы комлекстер. Координациялы байланыс. 

3.

 

Кешендi  Қосулардағы  лигандтардың  тотығуды  дәреже  және  түрлендiргiштiң  басқарушы 

саны, сонымен бiрге дентатностьнi анықтаңыз:K

3

[Cr(C

2

O

4

)

3

]; . 3H

2

O; [Ni(en)

3

]Cl

2

; Al[BH

4

]

3

 

1.

 

Комплекс түзуші металлдардың  А және Б кластары. 

2.

 

Координациялық теория. Бас және қосымша валенттілік. Комплекс түзуші. 

3.

 

Комплекстердің формуласын құраңыз:гексанитрокобальтат(III)-ион, 

гексанитритокобальтат(III)-ион,  гексафтороиодтың  (VII)  катионы,тетраамминпалладийдің 

(II)катионы.