Жеңіл атлеттердің жылдамдық-күштік қабілеттерін дамыту үшін техникалық құралдарды пайдалану

жүктеу/скачать 104,5 Kb.

бет	9/10
Дата	07.02.2022
өлшемі	104,5 Kb.
	#87385

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Байланысты:
6 Көмек Еркебұлан Серікұлы Оқушылардың дене тәрбиелеу қасиеттерінің негіздері

Дене касиеттерін жетілдіруде және бағалауда қолданылатын әдістемелік жаттыгулар мен тәсілдер

Иілгіштік - қозғалысты үлкен амплитудада орындай алу қабілеті, иілгіштік өлшеуіші қозғалыстың үлкен амплитудасы болып табылады. Зерттеулерде оны шартты түрдс бүрыштық градустармен белгілсйді: төжірибеде көбінесе аса дол смсс сызықтық өлшемдер қолданылады. Иілгіштікті өлшеу үшін ғалымдар коптеген тәсілдер мен қүрал-жабдықтарды үсынады (47, 88, 77, 10, 80).
Иілгіштіктің белсенді жөне енжарлы түрлерін корсстугс болады. Белсенді иілгіштік белгілері - буын арқылы отетін бүлшық ет топтарының белсенділігінің есебінен қозғалыстың үлксн амплитудасына жету қабілеті. Енжарлық иілгіштік қабілеті -сыртқы күштер арқылы ең жоғарғы амплитудаға жету. Белсенді иілгіштіктің кәрсеткіштері енжар иілгіштіктің көрсеткіштерінсн кем болады.
Иілгіштік бүлшық ет пен сіңірдің иілгіштік қасиетінс, сондай-ақ буындағы қозғалмалылыққа байланысты, қорганыштық қызметі бар созылмалы бүлшық еттердің қозуы ерекше роль атқарады. Қозғалыстың үлкен амплитудасында иілгіштіктің осуінсн жөне бүлшық еттің тартылуынан қозу басталады да, олардың белсенділігі томендейді. Иілгіштік дененің қүрылыс ерекшелігіне, дене сигменттерінің үзындығына байланысты болмайды.
Иілгіштік ортаның сыртқы температурасына байланысты болатыны белгілі; жоғары температурада ол күшейеді. Басқа дснс қасиеттеріне қарағанда иілгіштік тәулік мерзімдерінде көп көрінеді. Мысалы, таңертеңгі уақытта иілгіштік елеулі түрде төмендсйді. Әртүрлі жағдайда (температура, күн мезгілдері) оның

1 кесте - Дене касиеттерін жетілдіруде және бағалауда қолданылатын әдістемелік жаттыгулар мен тәсілдер

Дене қасиеттері	Әдістемелік тәсілдердің мазмүнк	Қолданылатыи жатгығулар
Ептілік	Секіртпе жіппен орындалатын жаттығулар	Секіртпе жіппен алға, артқа секіріи жүгіру, бір орнында оң және сол аяқты алмастырып секіру.
	Қозғалыстың қарқыны меи бағытын өзгертіп орындалатын жаттығулар.	Белгі бойынша тоқтап бағытымен жылдамдығын өзгерте жүгіру.
	Қосымша қозғалыстармен күрделендірілген жаттығулар	Олаңқай оқушылар сол қолмел допты дәлдікке ату, допты кедергілердін. арасымеи алып жүру т.б.
	Қашықтыққа түрлі жатгығуларды орындап жүгіріп өту.	Кедергінің астымен оту, алға, артқа аударылып түсу, кедергініц үстінен секіріп оту т.б.
	Оқушылардың топпеи немесе жүптасып бір-біріне қарама-қарсы қолданылатын жаттығулары	Спорттық ойын барысында [фугбол, баскетбол] өртүрлі тактикалық төсілдерді қолдану.
Төзімділік	Бір келкі үзаққа созылғаи жаттығулар	Үзақ қашықтыққа жүгіру, суға жүзу
	Ауыспалы қарқынмен орыидалатын жаттығулар	400, 800, 1500 м жүгіру
	Жоғарғы қарқынмен орындалатын жаттығулар	ең үлкен жылдамдықпен 60, 100 м жүгіру т.б.
Күштілік	Жылдамдық күш қабілеттерін жетілдіруге арналған жаттығулар	Қайталау әдісімен жүгіру, 4х10м, 2x30 м, т.б.
	Төзімділік күшті дамытуға арналған жаттығулар	6-7 жаттығу түрлерінен түратын айналмалы жаттығулар
	Максимальді күшті дамытуға арналған жаттығулар	Ауыр доптарды [2-3 кг] котеру кермеге тартылу, арқанға өрмелеп шығу \|2, 5-3 м], гантель котеру, жерге жатып қолды бүгіп жазу
Иілгіштік	Аяқты бүкпей, қолдың үшын еденге жеткенше иілу	Қолдың үшы еденге жстсе жеткілікті
	Отыру және иілу жаттығулары	Екі аяқты алшақ қойып, оң жөне сол аяққа отыру, т.б. гимнастикалық төсеніште көпірге түру жоие шиагат жасау
	Еденде отырып, тізе буыиын бүкпей, алға "АБ" еызыгына дейін иілу	"АБ" белгісінен асыреа " + " огап жетпесе "-" 5; 10; 15
	Гимнастикалық орындықтың үстінде түрып, тізе буынын бүкпей алға иілу	"0" жоғары [-] 15 см дейін, ал "0" төмен қарай [+] 35 см дейіп

түрақсызданып, ауысып отыратынын дене тәрбие сабағын жүргізу барысында ескеру керек.
Иілгіштікті төрбиелеу үшін қозғзалыстың амплитудасы жоғары жаттығуларда қолданылады. Олар - белсенді жөне енжар қозғалыстар тобы болып екіге болінеді.
Дене қабілеті түсінігіне профессор Зациорский В.М. [47] өзінің ғылыми еңбектерінде адам моторикасының мынадай жақтарын біріктіреді:

Қозғалыстар бірдей параметрлерде корсетіледі, сойксс тәсілмен өлшенеді жөне оларға бірдей өлшеуіш қолданады. (мысалы, барынша көп жылдамдық);
Біріне-бірі үқсас физиологиялық және биохимиялық механизмдері бар психиканың да үқсас қасиеттерін талап етеді.

Осы материалдың нәтижесі ретінде, дене қабілсттсрін тәрбиелеу, қозғалыстың нақты бір түріне тәуелсіз, жалпылама ортақ қасиеттерге ие болады. Мысалы, жүзудегі тозімділік, жүгірудегі қозғалыс қимылдары әртүрлі болғанмен, көбіне үқсас жолдармен жасалынады.
Дене қабшеттері туралы алғашқы түсінік әдістемелік әдебиеттерде зерттелді, ал кейін бірте-бірте басқа да ғылыми пөндерде дене төрбиесінің теориясы мен өдістемссі спорт физиологиясы ретінде қарастырылды [48,49,15,20,50].
Дене қасиеттері туралы айтқанда қандайда бір дснснің қасиетін тэрбиелеу және дамыту деген терминдердің айырмашылығын анықтау керек, себебі, біздіңше, мүның елсулі мәні бар. Денедегі қасиеттерді дамыту дегеніміз - адамның омір барысындағы олардың өзгеру процесі. Мысалы, күшті дамытуда оның 20-25 жасқа қарай бірте-бірте жоғарьшайтынын, одан соң түрақтау кезеңі, біршама уақыт өткеннен кейін томендсп отыратыны байқалады.
Дене қасиеттерін тәрбиелеу - әдетте педагогикалық басқару процесі болып қалыптасқан. Дамуды өзіміз қалаған бағытта озгсрту үшін оған әсер ету; мысалы, жылдамдықты тәрбиелеу, мүнда денс жаттығуларын таңдау немесе жинақтау, оларды мөлшсрлсу қарастырылады. Басқаша айтқанда, даму терминімен ағзада отстін өзгерістер, ал тәрбиелеу терминімен осы өзгерістер тілімізде сөйксс қажетті іс-әрекеттер деп аталады.

жүктеу/скачать 104,5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10