ЖҰмыс бағдарламасы пән: Анестезиология және реаниматологиядағы мейірбике ісі. Пән коды

1) Дайын реферат сабақ тақырыбы бойынша жан – жақты қамтылған ақпаратты қамтуы және онда тақырып бойынша өз көзқарасы, пікірі және мәселелері айқындалған болуы қажет.

2) Тақырып бойынша презентация қысқа, көрнекті және мазмұны мәнді болуы керек.

3) тақырыпқа сәйкес науқасты көріп келгеннен кейінгі есеп мейірбикелік үрдістің бұндай науқастарға ұйымдастыру және іске асыру бойынша, науқастаа анықталған проблемалар бойынша студенттің жеке пікірін қамтуы тиіс.

4) Әдістемелік нұсқаудағы тест және ситуациялық есептерді дұрыс шеше білу керек.

5) Өздігінен тест және ситуациялық есептерді сауатты құрастыру.

6) СӨЖ тақырыбына сауатты рецензия беру. Егерде студент 1-3 пунктан және 4-6 пунктан 1 пункт орындаса, онда өзіндік жұмысы орындалды деп есептеледі.
6. Тапсыру мерзімдері:тақырыптық жоспар бойынша 15 тақырыптан кешікпеу керек.

7. Бағалау критерилері:Студенттің өз бетінше атқаратын жұмысы – ҚР МЖМБС (Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты) 5.03.006 – 2006 негізге ала отырып «Мейірбикелік іс» - 051101 мамандық үшін «Мейірбике ісі кафедрасы анестезиология және реаниматология курсында» дайындалған балды – рейтингті әріпті жүйемен бағаланады:

• 
  «өте жақсы» баға студенттің сабақ тақырыбын толық меңгергенін көрсетеді, ешқандай қателік жібермегенін, тапсырманы өз уақытында орындағанын және тапсырманы тапсыру барысында ой - өрісін жоғары деңгейде көрсеткенін, қосымша әдебиеттерді мерзімінде және өз бетінше қолдана алған, бағдарламадағы материалды өз бетінше жүйелендіре алғанын білдіреді.
  
• 
  «жақсы» баға студенттің сабақ тақырыбын 75 % төмен емес деңгейде меңгергенін көрсетеді, жауап беру кезінде дөрекі қателіктерді жібермегенін, берілген тапсырманы өз уақытында орындағанын және принципиальді емес ескертулерсіз тапсырғанын білдіреді. Оқытушының нұсқауы бойынша қосымша әдебиеттерді қолданғанын, принципиальді емес дәлсіздіктерді немесе принципиальді қателіктерді жібергенін және ол қателіктерді өзі дұрыстағанын білдіреді. Бағдарламадағы материалды оқытушының көмегімен жүйелендіре алғанын білдіреді.
  
• 
  «қанағаттанарлық» баға студенттің сабақ тақырыбын 50 % төмен емес деңгейде меңгергенін көрсетеді, тапсырманы орындау барысында оқытушының көмегін мұқтажданғанын, тапсырманы орындап өз мерзімінде тапсырғанын білдіреді. Жауап беру кезінде принципиальді емес қателіктерді және дәлсіздіктерді жібергенін, белсенділік танытпағанын, оқытушы көрсеткен оқу әдебиеті мен ғана шектелгенін және материалды жүйелендіруде қиындықтарды сезінгенін білдіреді.
  
• 
  «қанағаттанарлықсыз» баға студенттің сабақ тақырыбын 50 % төмен деңгейде меңгергенін көрсетеді, тақырыпты меңгеру барысында өз білімі бойынша туындаған мәселелерді анықтағанын, қойылған сұрақтарға жауап беру мерзімінде принципиальді қателіктерді жібергенін, өз бетінше орындауға берілген тапсырманы орындамағанын, өз уақытында тапсырмағандығын және әдістемелік нұсқауда көрсетілген негізгі әдебиеттердің барлығыменен таныспағандығын білдіреді.
  

1.А.И. Левшанков, А.Г.Климов Сестринское дело в анестезиологии и реаниматологии.Санкт-Петербург. СпецЛит. 2003

2.А.А. Бунятян Руководство по анестезиологии. М.: Медицина, 1994.

3.Актуальные вопросы сестринской практики в анестезиологии и реаниматологии / Под ред. А.И. Левшанкова. Вып.2.СПб.: «Агентство «РДК-принт»,2000.

4.Левитэ Е.М., Введение в анестезиологию-реаниматологию, уч. Пособие под ред. И.Г. Бобринской – М., 2007г.

5. Справочник главной (старшей) медицинской сестры. (Изд-е 3-е, дополненное, переработанное).М.:Издательство Грантъ,2001.880 с.

29. 
    Иванова В.И., Матвейчик Т.В., Организация сестринского дела, Миннск, 2006г.
    
30. 
    Манипуляции в сестринском деле: учеб.пособие/под ред.А.Г.Чижа.-Ростов н/Д: 2008г.
    
31. 
    Островская И.В. Основы сестринского дела: учебник для мед. училищ и колледжей.- М., 2008г.
    
32. 
    Ремизов И.В. Основы реаниматологии для медицинских сестер: учеб.пособие. – Ростов н/Д: 2005г.
    
33. 
    Справочник медицинской сестры: справ.изд./под ред. Ю.Ю.Елисеева.- М.,2004г.
    
34. 
    Ю.Ю. Елисеева. Справочник медицинской сестры. Изд-во Эксмо, 2003г.
    
35. 
    Тоблер Рита. Основные медсестринские процедуры: пер.с англ.- М., 2004г
    
36. 
    А.К. Белоусова, Л.А. Сербина. Практические навыки и умения медсестры инфекционного профиля. Ростов –на –Дону, 2003г.
    
37. 
    СанПиН № 8-01-013-03 «Стерилизация и дезинфекция изделий медицинского назначения. Методы, средства, режимы»;
    
38. 
    Рекомендация УМЦ Казахстанской республиканской СЭС от 3.06.2001 «Профилактика внутрибольничных инфекций в лечебно-профилактических учреждениях» (приложение к приказу № 476);
    
39. 
    СанПиН № 8-01-011-2001 от 6.03.2001 «Организация и проведение мероприятий по профилактике гнойных послеоперационных осложнений»;
    
40. 
    Инструкция ВОЗ, серия СПИД, №2, 1989 г. «Рекомендации по методикам стерилизации и дезинфекции, эффективным в борьбе с вирусом иммунодефицита человека (ВИЧ)».
    
41. 
    Зильбер А.П. Этика и закон в медицине критических состояний.Петрозаводск, 1998.
    
42. 
    С.А. Калкабаева Бірінші медициналық көмек. Шымкент, 2008 ж.
    

5. 
   Жұлындық анестезияда қолданады …
   

6. 
   лидокаин (ксикаин, ксилокаин);
   
7. 
   кокаин;
   
8. 
   дикаин (тетракаин, понтокаин);
   
9. 
   анестезин (бензокаин);
   
10. 
    пиромекаин (бумекаин).
    

6. 
   Жұлындық және инфильтрациялық анестезияда қолданады …
   

6. 
   новокаин (прокаин);
   
7. 
   лидокаин (ксикаин, ксилокаин);
   
8. 
   Тримекаин;
   
9. 
   анестезин (бензокаин);
   
10. 
    бупивакаин (маркаин).
    

7. 
   Тримекаинның өткізгіш анестезияда қолданылатын максималды мүмкін болған бір реттік дозасы:
   

6. 
   300 мг
   
7. 
   500 мг
   
8. 
   1000 мг
   
9. 
   200 мг
   
10. 
    100 мг
    

8. 
   Морфиномиметиктерді эпидуралді кеңістікке енгізгендегі қауіпті асқынуларының бірі:
   

2) бұлшықет дірілі

3) қалтырау

4) жүрек айнуы

5) гипотермия

5. Эпидуралді анестезияның кемшіліктері:

1. техниканың салыстырмалы қиындығы

2. қан жоғалтудың көбеюі

3. гипотония даму қаупі

4. анестезияның латентті кезеңінің салыстырмалы көбеюі

5. Тыныстың тоқтауы

1) 1,3,4

3) 1,2,3

5) 2,3,5

1. операция кезінде қан жоғалтудың аз болуы

2. кенеттік тыныстың сақталуы

3. метаболизмминималдыбұзылады

4. операциядан кейінгі асқынулар аз болады

1) 1,2,3,4

2) 4

3) 1, 2

5) 2, 3

артериальды гипертензия т.б.) жағымды әсер береді:

1) ӨЖЖ жүргізу

2) оксигенотерапия

3) аз мөлшерде барбитураттар енгізу

4) вазопрессорлар қолдану

6. 
   артериалды гипертензиямен
   
7. 
   тырысумен
   
8. 
   артериалды гипотензиямен
   
9. 
   естен танумен
   
10. 
    қалтыраумен
    

6. 
   құсу
   
7. 
   жаурау
   
8. 
   полиурия
   
9. 
   аритмия
   
10. 
    жүрек жетімсіздігі
    

6. 
   дәрінің 2—5% ерітіндісін
   
7. 
   дәрінің0,25 – 0,5% ерітіндісін
   
8. 
   дәрінің5 – 10% ерітіндісін
   
9. 
   дәрінің0,1 – 05% ерітіндісін
   
10. 
    дәрінің5 – 10% ерітіндісін
    

3. 
   2 мл - лік ампулада лидокаина 2-проценттік ерітіндісі бар. Эпидуралдық бөгет үшін анестезиологқа дәрінің 320 мг қажет. Мейірбике – анестезист лидокаиннің қанша ампуласын дайындайды?
   
4. 
   Жұлындық блокадаға анестезиолог 1 мл 10-пайыздық лидокаин ерітіндісін алды. Бұл кезде дәрігерлидокаинның қанша мг қолданда?
   

• 
  Анестезиологиялық тәжірибеде қолданылатын негізгі дәрілік заттардың топтарын шығару түрі;
  
• 
  Норкозда қолданылатын дәрілік заттардың фармакодинамикасы мен, фармакокинетикасы;
  
• 
  Анестезиологияда қолданылатын дәрілік заттарды шығару ережесі.
  
• 
  Наркотикалық, психотропты, күшті әсер ететін миорелаксанттарды сақтау тіркеу ережесі, сейфте сақтауа;
  
• 
  Анестезиологияда қолдануға жоспарланған дәрілік заттарды дайындау ерекшелігі мен ережелері;
  
• 
  Анестезиологияда қолданылатын анальгетиктер;
  
• 
  Наркотикалық емес анальгетиктердің фармакологиясы, фармакинетикасы (трамал, морадол, клофелин);
  
• 
  анестезия және анальгезияда қолданылатын наркотикалық емес аналгетиктерді қолдану;
  
• 
  Наркотикалық анальгетиктер: фентанил аналогін,анестезиологияда қолдану;
  
• 
  Морфин, пиритрамидтің (дипидолор) фармакология, фармакинетикасы, анестезия және анальгезияда қолданылуы
  
• 
  наркотикалық анальгетиктердің антагонисттері, қолдану ерекшеліктері.
  

• 
  наркотикалық анальгетиктердің кері әсерлерін болжау және ерте кезеңде анықтауды;
  

• 
  соңғы жылдары енгізілген анестезиологиялық көмектің құралдары мен әдістерін мейірбикелік міндеттер көлемінде қолдануды;.
  

• 
  Анестезиологиялық көмекті тіркеу, есеп беру құжаттарын толтыру.
  

- ролдік ойын түрінде кіші топта жұмыс істеу ( 5-6 оқушы).

- АжҚТБ жұмыс істеу

- ОТҚ қолданып ( ПК, мултимедиялық проектор) сабақ тақырыбын презентациялау

- Ситуациялық есептерді шешу

- Тесттерді шешу

- анестезия және анальгезияда қолданылатын наркотикалық және наркотикалық емес аналгетиктердің фармакодинамикасы және фармакокинетикасы;

- Анестезия уақытындағы мониторинг үшін заманауи техникалық құралдармен танысу;

- ОСӨЖ тақырыбыбойынша әдебиеттер жинау, ( каталогпен, журналдармен, монографиялармен, анықтамалықтармен, оқулықтармен Интернеттегі мәліметтермен жұмыс істеу);

- сабақ тақырыбына сәйкес конспект немесе көрнекі құралдары бар реферат құрастыру;

- берілген тесттер мен ситуациялық есептерді шығару;

- тақырып бойынша өз бетінше ситуациялық есептер және тест сұрақтарын құрастыру.

6. Таратылатын материал:
1.Схемалар

2.Таблицалар

3.Тесттер

4.Ситуациялық есептер

1.А.И. Левшанков, А.Г.Климов Сестринское дело в анестезиологии и реаниматологии.Санкт-Петербург. СпецЛит. 2003

2.А.А. Бунятян Руководство по анестезиологии. М.: Медицина, 1994.

3.Актуальные вопросы сестринской практики в анестезиологии и реаниматологии / Под ред. А.И. Левшанкова. Вып.2.СПб.: «Агентство «РДК-принт»,2000.

4.Левитэ Е.М., Введение в анестезиологию-реаниматологию, уч. Пособие под ред. И.Г. Бобринской – М., 2007г.

5. Справочник главной (старшей) медицинской сестры. (Изд-е 3-е, дополненное, переработанное).М.:Издательство Грантъ,2001.880 с.

41. 
    Иванова В.И., Матвейчик Т.В., Организация сестринского дела, Миннск, 2006г.
    
42. 
    Манипуляции в сестринском деле: учеб.пособие/под ред.А.Г.Чижа.-Ростов н/Д: 2008г.
    
43. 
    Островская И.В. Основы сестринского дела: учебник для мед. училищ и колледжей.- М., 2008г.
    
44. 
    Ремизов И.В. Основы реаниматологии для медицинских сестер: учеб.пособие. – Ростов н/Д: 2005г.
    
45. 
    Справочник медицинской сестры: справ.изд./под ред. Ю.Ю.Елисеева.- М.,2004г.
    
46. 
    Ю.Ю. Елисеева. Справочник медицинской сестры. Изд-во Эксмо, 2003г.
    
47. 
    Тоблер Рита. Основные медсестринские процедуры: пер.с англ.- М., 2004г
    
48. 
    А.К. Белоусова, Л.А. Сербина. Практические навыки и умения медсестры инфекционного профиля. Ростов –на –Дону, 2003г.
    
49. 
    СанПиН № 8-01-013-03 «Стерилизация и дезинфекция изделий медицинского назначения. Методы, средства, режимы»;
    
50. 
    Рекомендация УМЦ Казахстанской республиканской СЭС от 3.06.2001 «Профилактика внутрибольничных инфекций в лечебно-профилактических учреждениях» (приложение к приказу № 476);
    
51. 
    СанПиН № 8-01-011-2001 от 6.03.2001 «Организация и проведение мероприятий по профилактике гнойных послеоперационных осложнений»;
    
52. 
    Инструкция ВОЗ, серия СПИД, №2, 1989 г. «Рекомендации по методикам стерилизации и дезинфекции, эффективным в борьбе с вирусом иммунодефицита человека (ВИЧ)».
    
53. 
    Зильбер А.П. Этика и закон в медицине критических состояний.Петрозаводск, 1998.
    
54. 
    С.А. Калкабаева Бірінші медициналық көмек. Шымкент, 2008 ж.
    

1.Аналгетикалық белсенділік дәрежесінің жоғарлауы бойынша орналасқан реттілігін анықтаңыз.

1) Анальгин, дипидолор, морфин, фентанил

2) Морфин, анальгин, фентанил, дипидолор.

3) Фентанил, дипидолор, морфин, аналгин.

4) Дипидолор, морфин, анальгин, фентанил.

5) Анальгин, морфин, дипидолор, фентанил.

2. Наркотик әсер етпеген жағдайдағы наркоман ағзасына налорфин енгізгенде... тудырады.

1) абстиненцияны

2) эйфория

3) Ұйқы

4) қоздыру

5) әсері жоқ

3. Барбитурат ерітіндісімен араластырып енгізілетін релаксантты атаңыз:

1) Дитилин.

2) Анатруксония.

3) Диплацин.

4) Тубокурарин.

5) Ардуан.

4. Атаралгезия – дәрілердің біріктірілуі:

1) Седуксена и фентанила;

2) Дроперидола и фентанила;

3) Атропина и промедола;

4) Виадрила и оксибутирата натрия;

5) Диазепама и дроперидола.

5. Фентанилдың ең күшті әсерінің ұзақтығы:

1) 20-30 мин;

2) 45-60 мин;

3) 1-2 с;

4) 2-4 с;

5) 4-6 с.

6. Дроперидолдың әсерінің ұзақтығы:

1) 45-60 мин;

2) 12-14 с;

3) 2-4 с;

4) 7-12 с;

5) 20-30 мин.

7. Фентанилге тән емес…

1) тыныс депрессиясы;

2) брадикардия;

3)бұлшықет ширақталуы;

4)ұзақ аналгезия;

5) құсу.

8. Фентанилге тән емес:

1) брадикардия;

2) құсу.

4) тахикардия;

5) тыныс депрессиясы.

9. 
   Наркотикалық заттарды сақтайды…
   

2) сейфте.

3) тоңазытқышта.

4) столдың тартпасы.

5) операция бөлмесінде

10. А тізіміне жататын дәрілік заттар сақталынады:

1) шкафтың жеке сөресінде.

2) сейфте.

3) тоңазытқышта.

4) столдың тартпасы.

5) операция бөлмесінде.

11 Тез бұзылатын дәрілік заттарды сақтау қажет…

1) жарық түспейтін жерде

2) шкафтың жеке сөресінде.

3) сейфте.

4) тоңазытқышта.

5) операция бөлмесінде.

12.Норкотикалық заттарды тіркеу кітапшасында көрсетілу қажет.

1) дәрілік затты енгізу жолы

2) дәрілік затты енгізу мақсаты

3) науқастың диагнозы

4) науқастың аты жөні, ауру тарихының №

5) науқастың жасы

4.

1) 2 с;

3) 6 с;

5) 12 с.

7.

1) 1 мг;

3) 5 мг;

5) 20 мг.

15. Жалпы анестезияның көп компаненттеріне жатады:

1) анальгезия;

2) есінің тежелуі;

3) нейровегетативтің тежелуі

4) гипноз;

5) миорелаксация.

16. Әсер ету ұзақтығының қысқа болу қасиетіне ие:

1) векурониум;

2) доксакуриум;

3) мивакуриум;

4) рокурониум бромид;

5) цисатракуриум бесилат.

1. 
   Мейірбике - анестезистка аға мейірбикеден наркотикалық дәрілерді алып, шкафқа қоя салды. Осы мейірбике сол дәріні сақтау ережесін дұрыс қолдандыма?
   

3. Анестезиолог мейірбике наркозға дайындап жатқанда гексеналдың түсі қызғылт болғанын байқады. Бұл түс нені сипаттайды?

- Мейірбике - анестезисттіңанестезия кезінде мониторинг жасау үшін қолданылатын техникалық құралдарды дайындаудағы қызметін және клиникалық мониторингтің маңызын талқылау;

- сабақ тақырыбы бойынша конспекті, реферат немесе презентацияқұрастыру, және көрнекі құралдар дайындау;

-тест және ситуациялық тапсырмалар шешу;

- тақырып бойынша өз бетінше ситуациялық тапсырма, тест сұрақтарын құрастыру;

• 
  реферат
  
• 
  презентация
  
• 
  кезекшілік
  
• 
  есеп
  
• 
  тақырып бойынша өз бетінше ситуациялық есептер және тест құрастыру;
  
• 
  басқа студенттің СӨЖ талдау жасау
  

1) Дайын реферат сабақ тақырыбы бойынша жан – жақты қамтылған ақпаратты қамтуы және онда тақырып бойынша өз көзқарасы, пікірі және мәселелері айқындалған болуы қажет.

2) Тақырып бойынша презентация қысқа, көрнекті және мазмұны мәнді болуы керек.

3) тақырыпқа сәйкес науқасты көріп келгеннен кейінгі есеп мейірбикелік үрдістің бұндай науқастарға ұйымдастыру және іске асыру бойынша, науқастаа анықталған проблемалар бойынша студенттің жеке пікірін қамтуы тиіс.

4) Әдістемелік нұсқаудағы тест және ситуациялық есептерді дұрыс шеше білу керек.

5) Өздігінен тест және ситуациялық есептерді сауатты құрастыру.

6) СӨЖ тақырыбына сауатты рецензия беру. Егерде студент 1-3 пунктан және 4-6 пунктан 1 пункт орындаса, онда өзіндік жұмысы орындалды деп есептеледі.

6. Тапсыру мерзімдері:тақырыптық жоспар бойынша 15 тақырыптан кешікпеу керек.

7. Бағалау критерилері:Студенттің өз бетінше атқаратын жұмысы – ҚР МЖМБС (Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты) 5.03.006 – 2006 негізге ала отырып «Мейірбикелік іс» - 051101 мамандық үшін «Мейірбике ісі кафедрасы анестезиология және реаниматология курсында» дайындалған балды – рейтингті әріпті жүйемен бағаланады:

• 
  «өте жақсы» баға студенттің сабақ тақырыбын толық меңгергенін көрсетеді, ешқандай қателік жібермегенін, тапсырманы өз уақытында орындағанын және тапсырманы тапсыру барысында ой - өрісін жоғары деңгейде көрсеткенін, қосымша әдебиеттерді мерзімінде және өз бетінше қолдана алған, бағдарламадағы материалды өз бетінше жүйелендіре алғанын білдіреді.
  
• 
  «жақсы» баға студенттің сабақ тақырыбын 75 % төмен емес деңгейде меңгергенін көрсетеді, жауап беру кезінде дөрекі қателіктерді жібермегенін, берілген тапсырманы өз уақытында орындағанын және принципиальді емес ескертулерсіз тапсырғанын білдіреді. Оқытушының нұсқауы бойынша қосымша әдебиеттерді қолданғанын, принципиальді емес дәлсіздіктерді немесе принципиальді қателіктерді жібергенін және ол қателіктерді өзі дұрыстағанын білдіреді. Бағдарламадағы материалды оқытушының көмегімен жүйелендіре алғанын білдіреді.
  
• 
  «қанағаттанарлық» баға студенттің сабақ тақырыбын 50 % төмен емес деңгейде меңгергенін көрсетеді, тапсырманы орындау барысында оқытушының көмегін мұқтажданғанын, тапсырманы орындап өз мерзімінде тапсырғанын білдіреді. Жауап беру кезінде принципиальді емес қателіктерді және дәлсіздіктерді жібергенін, белсенділік танытпағанын, оқытушы көрсеткен оқу әдебиеті мен ғана шектелгенін және материалды жүйелендіруде қиындықтарды сезінгенін білдіреді.
  
• 
  «қанағаттанарлықсыз» баға студенттің сабақ тақырыбын 50 % төмен деңгейде меңгергенін көрсетеді, тақырыпты меңгеру барысында өз білімі бойынша туындаған мәселелерді анықтағанын, қойылған сұрақтарға жауап беру мерзімінде принципиальді қателіктерді жібергенін, өз бетінше орындауға берілген тапсырманы орындамағанын, өз уақытында тапсырмағандығын және әдістемелік нұсқауда көрсетілген негізгі әдебиеттердің барлығыменен таныспағандығын білдіреді.
  

1.А.И. Левшанков, А.Г.Климов Сестринское дело в анестезиологии и реаниматологии.Санкт-Петербург. СпецЛит. 2003

2.А.А. Бунятян Руководство по анестезиологии. М.: Медицина, 1994.

3.Актуальные вопросы сестринской практики в анестезиологии и реаниматологии / Под ред. А.И. Левшанкова. Вып.2.СПб.: «Агентство «РДК-принт»,2000.

4.Левитэ Е.М., Введение в анестезиологию-реаниматологию, уч. Пособие под ред. И.Г. Бобринской – М., 2007г.

5. Справочник главной (старшей) медицинской сестры. (Изд-е 3-е, дополненное, переработанное).М.:Издательство Грантъ,2001.880 с.

43. 
    Иванова В.И., Матвейчик Т.В., Организация сестринского дела, Миннск, 2006г.
    
44. 
    Манипуляции в сестринском деле: учеб.пособие/под ред.А.Г.Чижа.-Ростов н/Д: 2008г.
    
45. 
    Островская И.В. Основы сестринского дела: учебник для мед. училищ и колледжей.- М., 2008г.
    
46. 
    Ремизов И.В. Основы реаниматологии для медицинских сестер: учеб.пособие. – Ростов н/Д: 2005г.
    
47. 
    Справочник медицинской сестры: справ.изд./под ред. Ю.Ю.Елисеева.- М.,2004г.
    
48. 
    Ю.Ю. Елисеева. Справочник медицинской сестры. Изд-во Эксмо, 2003г.
    
49. 
    Тоблер Рита. Основные медсестринские процедуры: пер.с англ.- М., 2004г
    
50. 
    А.К. Белоусова, Л.А. Сербина. Практические навыки и умения медсестры инфекционного профиля. Ростов –на –Дону, 2003г.
    
51. 
    СанПиН № 8-01-013-03 «Стерилизация и дезинфекция изделий медицинского назначения. Методы, средства, режимы»;
    
52. 
    Рекомендация УМЦ Казахстанской республиканской СЭС от 3.06.2001 «Профилактика внутрибольничных инфекций в лечебно-профилактических учреждениях» (приложение к приказу № 476);
    
53. 
    СанПиН № 8-01-011-2001 от 6.03.2001 «Организация и проведение мероприятий по профилактике гнойных послеоперационных осложнений»;
    
54. 
    Инструкция ВОЗ, серия СПИД, №2, 1989 г. «Рекомендации по методикам стерилизации и дезинфекции, эффективным в борьбе с вирусом иммунодефицита человека (ВИЧ)».
    
55. 
    Зильбер А.П. Этика и закон в медицине критических состояний.Петрозаводск, 1998.
    
56. 
    С.А. Калкабаева Бірінші медициналық көмек. Шымкент, 2008 ж.