ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Клиникаға кіріспе» Мамандығы: 0301000

- Залалсыз деген ұғымға түсінік

- Залалсыздандыру әдістері және түрлері

- Залалсыздандыруға дайндау.

- аспаптарды, қолғаптарды, таңу материалдарын, оптикалық аспаптарды зарасыздандыру.

Залалсыз – қандай да бір материалда өмір сүрүге беймді микроорганизм клеткалары немесе спораларының болмау.

Залалсыздандыру – микроорганизмдерді сондай-ақ олардын спораларын және токсиндерін медициналық құралдардан;тану материалдардан;іш киімдерден толық жою. Медицина практикасында стерилизация дәреледен және тігу материалы;шприцтер және иньекциялық инелер;наукастық күтім заттары және т.б. Залалсыздандыру емдеу мекемелерінде функциялық жолмен-булы;ауа арқылцы немесе химиялық жолмен өткізіліді.

Булы залалсыздандыру автоклавте өтеді, бұл кезде ыстық қаныққан кысымды бу колданылады.бұлкеңінен тараған әдіс,автоклавта малогабаритті материалдар стерилизацияналады. Мұндай залалсыздандыру әдісіне қолайлы, арзан болғаны жөн. Булы стерилизаторлада жоғаррғы температура және жоғарғы қысым пайда болады; осыған байланасты барлық Залалсыздандыру камераларынанауаны шығару шартты қамтамасыз етілелі;стерилизацияланатын материалдарың түріне қарай автоклавтағы булы температура110* - нан 138 С дейін қысылады 0,4-2,5 атм – 20мин

1 режим-132*С-2 атм,уақыты – 45 мин.

2 режим-120*С, қысым-1,1 атм, уақыты – 45 мин.

Ауа арқылы залалсыздандыру әдісі сухожаровой шкафта өткізіледі,стерилизацияландыруға ыстық құрғақ ауа колданалады.құрғақ ыстыкпен стерилизациядыру,сондай ақ жоғары нәтижелі бірақ автоклавқа қарағанда жоғары температура және ұзақ экспозиция стерилизанланатын материалды зақымдауәсері байқалады,осыған байланасты берілген әдісті сирек қолданалады.құрғақ ыстыкпен темірден,шыныдан жасалған материалдарды стерилизациялайды.

Ауа стерилизаторында жұмыс жасау тәртібі.)сухожировой шкаф)

1-Ауа стерилизаторда жүктеу өткізіледі

2-қыздыру

3-салқындату

4-жеңілдету

Химиялық стерелизацияға әрлүрлі химиялық заттар қолданалады.

Химиялық әдіс ірігабаритті заттарды және термолабильді материалдарды стерилизацияландыру қолданалады. Заттарды герметикалык контейнерге орналасатырады,сетелизацияланатын заттармен толтырады.

Стерилизацияның химиялық әдісің бастапқы кемшілігі стерилизацияланатын материалды стерилизациялаушы заттар қалдықтарынан жуу қажеттілігі химиялық стерилизацияға мынадай ерітінделер қолданалады;6* сутегі тотығы, 19 дезаксон-1 ерітіндісі, 0,5* спиртті хлоргексидин биглюканат ерітіндісі,96* этил спирті сондай – ақ газдер этилен окисі, пропилен, бром метилі және олардың қоспалары.

Құрадарды, тану материалдарын, ішкі киімдерді стерилизациялау келесі технологияның кезендерінен өтеді:

1- материалдарды залалсыздандыру

2 - Залалсыздандыруға дайындау және қалау

3 - Залалсыздандыру

4 - Залалсыздандыру сапасын бақылау

5 - Залалсыздандырылған материалдарды сақтау

11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы 62 мин (35%)

Аудиториялық жұмыс: орталық залалсыздандыру бөлімінде жұмыс істеу

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

А) құрғақ шкафта

Б) автоклавта

Сәйкестікті табыңыз

1. 
   120 0 температура
   

3)160 температура

1. 
   180 температура
   
2. 
   1,1 АТМ қысым
   
3. 
   2 АТМ қысым
   
4. 
   20 мин. Уақыт
   
5. 
   45 мин. Уақыт
   
6. 
   60 мин уақыт
   
7. 
   150 мин уақыт
   

А) физиологиялық

Б) булы әдіс

В) биологиялық әдіс

Г) ауалы әдіс

Д) механикалық әдіс

Е) химиялық әдіс

Дұрыс жауапты табыңыз

А) 2,4,5 Б) 1,2,5,6 В) 1,3,4,5 Г) 2,4,6 Д) 1,2,3,4,5

3. Ыстық бумен қысыммен стерильдейтін аппарат аталады –

1) индикатор

2) стерилизатор

3) құрғақ – ыстық шкафы

4) автоклав

4. Залалсыздықты бақылайды:

1) индикатормен

2) бензидин сынамасымен

3) фенофталеин сынамасымен

4) азопирам сынамасымен

5. Құрғақ шкафта стерильдеудің негізгі тәртібі

1) 180 градуста-60 мин.

2) 160 градуста-20 мин.

3) 132 градуста -20 мин.

4) 120 градуста -25 мин.

6. Кейбір бикстерде материалдың стерильдігі сақталады

1) 12 сақат

2) 1 күн

3) 3 күн

7. 132 градус температурада 2 атм қысымда автоклавтың жұмысы

1) 60 мин

2) 45 мин

3) 20 мин

8. Ауамен стерилдегенде материалды упаковкасыз тезде қолданады

1) тезде

2) 1 сағат ішінде

3) 3 тәулік бойы

4) 6 тәуліе бойы

9. Құралдарды стерилдеу үшін қолданатын химиялық ерітінді

1) 3%перекис водород

2) 6% перекис водород

3) 1: 5000 фурациллин ерітіндісі

4) 70%спирт

10. Автоклавтың уақытша жұмыс істеу тәртібі байланысты:

1) ток күшіне және температураға

2) қуатқа және температураға

3) қысым және температураға

4) қарсылық және температураға

1. 
   Автоклавта стерилденген биксті ашқанда ампуладағы ұнтақ тәрізді заттың ерімей қалғаны байқалды. Бұл бикстен қолдануға боладыма ? Сіздің іс-әректіңіз.
   
2. 
   Медбике биксті ашқан соң стерильді таңу материалдарын 8 сағаттай қолданды, бірақ материал таусылған жоқ. Қалған материалдардан келесі күні де қолдануға боладыма ?
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады

Н - 1, 3- бөлім , 173 – 183 бет

3. 
   Сабақ түрі: практикалық
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   

• 
  оқыту: оқушыларды қабылдау бөлімшесінің құрылымы мен негізгі қызметтері, пациенттерді қабылдау және тіркеуді үйрету
  
• 
  тәрбиелік: Оқушылардың мінез - құлқын қабылдау бөлімшесінде этика және деонтологиялық нормаларға тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: қабылдау бөлімшесінде жұмыс істеу қабілеттілігін дамыту.
  

2. 
   Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.
   

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

- Залалсыз деген ұғымға түсінік

- Залалсыздандыру әдістері және түрлері

- Залалсыздандыруға дайндау.

- аспаптарды, қолғаптарды, таңу материалдарын, оптикалық аспаптарды зарасыздандыру.

10. Жаңа сабақты түсіндіру : 54 мин (60%)

Жоспар:

• 
  қабылдау бөлімінін құрылысы және кұрал - жабдықтары;
  
• 
  қабылдау бөлімінін санитарлық - эпидемиологиялық тәртібі;
  
• 
  қабылдау бөлімі медбикесінің функционалдык міндеттері;
  
• 
  дене биомеханикасына түсінік
  
• 
  пациентті төсекте қозғалысы
  
• 
  пациентті төсекте әртүрлі қалыпта (Фаулер қалпы.Симса, арқамен, ішімен, жанымен жатқызу қалпы)
  

2. 
   қарау бөлімшелері - бір-бірінен алшақтанған немесе бокстардан түрады.
   
3. 
   санитарлық өткізгіш - шешіну орны, себіл, киінетін жерден түрады.
   
4. 
   диагнозы анықталмаған науқастарды орналастыратын изолятор.
   
5. 
   киімді сақтау камералары.
   
6. 
   медициналық манипуляцияларды орындайтын орындар - егу бөлімшелері, операциялық тану орындары.
   
7. 
   рентген кабинеті және лаборатория.
   
8. 
   кезекші дәрігердід кабинеті.
   
9. 
   жуынатын, жинастыратын орын.
   

• 
  Лидерді анықтап алу, бригаданы басқару және бұйрық беру
  
• 
  Наукасқа ең қолайлы әдісті тандаңыз
  
• 
  Өзіне кім ауырлық жұмысын алатынын анықтап алу, науқастың жамбасынан және денесінен ұстауды анықтап алу (ол күшті немесе ірі медбике болуы тиіс, яғни қызметіне қарамайды).
  

1. 
   Науқасқа сенім білдіру керек
   
2. 
   Науқастың жағдайын бағалау және оның жағынан көмек көрсетуін сұрану. Науқастан активті қозғалу
   
3. 
   Науқасқа ұстауды түсіндіру, оның келісімін алу
   
4. 
   Қоршаған аялдаманы бағалау(еденнің ылғалдылығы , еденде ботен заттар ).
   Наукастың қауіпсіздігін камтамасыз ету.
   

1. 
   Науқастан өзінің қолын дененің ыңғайлы жерінен үстау. Бұл наукастың дене биомеханикасын қамтамасыз етеді. Егер науқастың бір қолы әлсіз болатын болса екінші күшті қолымен әлсіз колын үстау.
   
2. 
   Науқастың арт жағынана бару (арт жағына кресла немесе орындық қою) науқастың қолынан үстап, ауыратын қолын еске алу. Бұндай үстау әдісі медбикенің дене биомеханикасына дұрыс келеді, ыңғайлы үстау, құлап бара жатқанда медбикенің иығынан үстау.
   

2. 
   Науқасты қауіпсіз екеніне сендіру, медбикеден қолын алу, үстағаны үшін науқасқа рақмет айту
   
3. 
   Қолды жуу, кептіру
   

Көрсеткіштері: мәжбүрлі, пассивті, ойьтқтың алдын алу:

1. 
   Сенімін білдіру
   
2. 
   Науқас жағынан көмек керегін айту. Науқастың активті болуын ескеру.
   Науқасқа қарама- қарсы түру, сол қолын медбикенің иығына асу, оң қолын тізе үстіне кою. Дене биомеханикасын дұрыс сақтау үшін аяғын
   тізеге дейін бүгу
   
3. 
   Науқасты көтеру, аяғын төмен түсіріп және төсекке қарай горизонталды
   бағытта 90о С- бұрышта бұрылу. Медбикемен науқастың дұрыс дене
   биомеханикасын сақтау
   
4. 
   Науқасты отырғызу, науқасқа қарап сол қол иықта, ал оң қолы денеде бөлу керек. Науқасты қауіпсіз екенін ескеру керек, себебі басы айналуы мүмкін
   
5. 
   Науқас ыңғайлы отырғанын айту
   
6. 
   Науқастың арқа жағына жастықша қою
   Аяқталуы
   

1. 
   Науқастың аяғына тапочка кигізіп және аяғының астына тақтайша қою
   
2. 
   Қолды жуып кептіру
   

1. 
   транспортабельді - жатқызып, отырғызып, жартылай отырғызып тасымалдау.
   
2. 
   транспортабельді емес - оларды тез арада реанимациялық бөлімғе ауыстырады.
   Тасымалдау әдісін дәрігер белгілейді.