Жұмыс бағдарламасы (Syllabus) Басылым: Бірінші ф ену 703-13-17



Pdf көрінісі
бет2/7
Дата24.02.2020
өлшемі1,49 Mb.
#58950
1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
бак
1044, 1044, Әдеб. мәтіндер, бак

Сабақ жоспары

1.  БАҚ лексикасының құрамы. 



 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

Басылым: Бірінші 

 

Ф ЕНУ 703-13-17. 



Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

. Бірінші басылым 

 

2.  Қоғамдық-саяси лексика. БАҚ-тағы саяси-әлеуметтік тіркестер. 



3.  Қоғамдық-саяси 

лексиканың  семантикалық  топтары.  Мысал 

жинақтау. 

4.  Қоғамдық-саяси  лексиканың  өзге  тілдерден  сөз  қабылдауы.  Мысал 

келтіру. 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  тәжірибелік  бақылау  сабағы,  сұрақ-жауап, 

шығармашылық талдау әдісі, индуктивтік әдіс. 

10 


2.2 

Сабақ  тақырыбы:  Бұқаралық  ақпараттық  құралдары  тіліндегі 

бағалауыштық лексика 

Сабақ жоспары: 

1.  Бағалауыштықтың құрылымы. 

2.  БАҚ лексикасы бағалауыштығының әлеуметтілігі. 

3.  Бағалауыштық лексика элементтерінің жүйесі. 

4.  БАҚ-тағы кері бағалауыштық білдіретін сөздер. 

5.  Бағалауыштық 

лексиканы  молынан  қолдана  отырып, 

медиамәтін құрастыру, талдау жасау. 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  тәжірибелік  бақылау  сабағы,  сұрақ-жауап, 

шығармашылық талдау әдісі, индуктивтік әдіс. 

11 


2.3 

Сабақ тақырыбы: Бейтарап сөздер қолданысы. Диктор сөзі.  

Сабақ жоспары: 

1. 


Бейтарап сөздер сипаты. 

2. 


БАҚ-тағы бейтарап сөздер қызметі. 

3. 


Диктор сөзі. Құрылымдық бөліктері. 

4. «Хабар», «Қазақстан», «КТК» т.б. телеарналардың кешкі қорытынды 

жаңалықтарындағы диктор сөзіне талдау (1). 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  тәжірибелік  бақылау  сабағы,  сұрақ-жауап, 

шығармашылық талдау әдісі, индуктивтік әдіс. 

12 



2.4 

Сабақ  тақырыбы:  Ауызекі  сөйлеу  элементтерінің  бұқаралық 

ақпараттық құралдары тілінде қолданылуы. Арнаулы репортаж тілі. 

Сабақ мазмұны: 

1. БАҚ тілінде диалект сөздер қолданысы . 

2. Варваризм, жаргондардың уәжді, уәжсіз жұмсалуы. 

3.  Арнаулы  репортаж  тілі  және  ауызекі  сөйлеу  элементтерінің 

жұмсалуы. 

4.  Белгілі  бір  тақырып  бойынша  тікелей  репортаж  жүргізу 

(экранда дыбыссыз, белгілі бір репортаж көрінісі шығып тұрады). 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  тәжірибелік  бақылау  сабағы,  сұрақ-жауап, 

шығармашылық талдау әдісі, индуктивтік әдіс. 

13 



2.5 

Сабақ  тақырыбы:  Жаңа  сөздердің,  термин,  қысқарған  сөздердің 

бұқаралық ақпарат құралдары тілінде қолданылуы 

Сабақ жоспары: 

1.  Жаңа  сөздерді  лексика  жүйесіне  ендіруде  БАҚ  тілінің  алар 

орны. 

2. Бұқаралық ақпарат құралдары тіліндегі терминдер қолданысы. 



3. Қысқарған сөздердің қолданылуы. 

4.  Баспасөз  бетінен  10  қысқарған  сөзді  жинақтап,  мағынасын 

анықтау (сөздіктерді басшылыққа алу). 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  тәжірибелік  бақылау  сабағы,  сұрақ-жауап, 

шығармашылық талдау әдісі, индуктивтік әдіс. 



 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

Басылым: Бірінші 

 

Ф ЕНУ 703-13-17. 



Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

. Бірінші басылым 

 

14 


2.6 

Сабақ  тақырыбы:  Медиамәтіндегі  тілдік  емес    құралдар 

қолданысы. Креолды мәтін сипаты. 

Сабақ жоспары: 

1.  Бұқаралық  ақпарат  құралдарындағы  тілдік  емес  құралдар, 

түрлері. 

2. Ауызша әдеби сөйлеу тілінің интонациясы. 

3. Телехабарлар тілінің табиғаты.  

4. Креолды мәтін сипаты.  

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  тәжірибелік  бақылау  сабағы,  сұрақ-

жауап, шығармашылық талдау әдісі, индуктивтік әдіс. 

15 


2.7 

Сабақ тақырыбы: Бұқаралық ақпарат құралдары тілі және сөйлеу 

мәдениеті 

Сабақ жоспары: 

1. Бұқаралық ақпарат құралдары тілі және сөйлеу мәдениеті. 

2. БАҚ тілінде ұшырасатын лексика-грамматикалық қателіктер. 

3. Сөз қолданудағы стильдік қателер. 

4. Радиохабарларынан орфоэпиялық қателерді табу, түзету 

5.  БАҚ  тіліндегі  кемшіліктерді  жоюдың  жолдары.  Өз 

ұсыныстарыңыз. 

Оқыту  түрі  мен  әдістері:  тәжірибелік  бақылау  сабағы,  сұрақ-жауап, 

шығармашылық талдау әдісі, индуктивтік әдіс. Оқыту түрі мен әдістері: 

тәжірибелік бақылау сабағы, сұрақ-жауап, шығармашылық талдау әдісі, 

индуктивтік әдіс. 

 



БӨЖ 

49 


2.1  БӨЖ  тақырыбы.  Қоғамдық-саяси  лексика.  Тапсырма:  Ұлт 

көшбасшысы  сөздерінен  қоғамдық-саяси  лексиканы  анықтау.  БӨЖ 

тапсыру мерзімі: 9-апта 

10 


2.2 БӨЖ тақырыбы. БАҚ-тағы кері бағалауыштықты білдіретін сөздер 

Тапсырма: Кері бағалауыштықты білдіретін сөздерге мысал келтіру (10 

мысал). БӨЖ тапсыру мерзімі: 10-апта 

11 



2.3  БӨЖ  тақырыбы.  Журналистің  жеке  стилі.  Тапсырма:  Хабарлама 

дайындау  (танымал  теле,  радио,  газет  журналистерінің  жеке  тілдік, 

стильдік қолданыстары негізінде). БӨЖ тапсыру мерзімі: 11-апта 

12 



2.4  БӨЖ  тақырыбы.  БАҚ-тағы  ауызекі  сөйлеу  тілінің  қолданылу 

ерекшелігі.  Тапсырма:  Баспасөз  беттерінен,  радио,  теледидар 

хабарларынан ауызекі сөйлеу элементтеріне мысал жинақтау (диалект, 

варваризм т.б.). БӨЖ тапсыру мерзімі: 12-апта 

13 


2.5  БӨЖ  тақырыбы.  БАҚ-тағы  қысқарған  сөздер.  Тапсырма: 

Бұқаралық  ақпарат  құралдары  материалдары  негізінде  қысқарған 

сөздерден  глоссарий  жасау  (қысқарған  сөздердің  жасалу  үлгісін 

анықтау, тақырыптық топтарға бөлу). БӨЖ тапсыру мерзімі:  13-апта 

14 


2.6  БӨЖ  тақырыбы.  БАҚ-тағы  креолды  мәтін  сипаты.  Тапсырма: 

Баспасөздегі креолды мәтінге талдау. БӨЖ тапсыру мерзімі: 14-апта 

15 


2.7  БӨЖ  тақырыбы.  БАҚ-тағы  тілдік  норма  мәселесі.  Тапсырма: 

Анықтағыштар  мен  сөздіктерді  пайдалана  отырып,  бұқаралық  ақпарат 

құралдары  мәтіндерінен  сөз  қолдануда,  сөйлем  құрылысында  орын 

алған  қателіктерді  анықтау,  редакциялау  және    орфографиялық, 

орфоэпиялық  қателерді  табу,  түзету  (1  телехабар,  1  баспасөз  мәтіні,  1 



 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

Басылым: Бірінші 

 

Ф ЕНУ 703-13-17. 



Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

. Бірінші басылым 

 

радио мәтіні). БӨЖ тапсыру мерзімі: 15-апта 



 

Модуль 2 бойынша барлығы 

70 

                                                                                   БАРЛЫҒЫ 

150 


 

4. Пәннің қысқаша ұйымдастырушылық-әдістемелік сипаттамасы 

Оқу  нәтижелерін  бақылау  түрлері  (ағымдық,  аралық.).  Аудиториялық  сабақтар 

барысында  ағымдық  бақылау,  БӨЖ  тапсырмаларының  орындалу  сапасын  бақылау; 

коллоквиум формасында екі аралық бақылау; дәстүрлі емтихан түрінде қорытынды бақылау 

жоспарланған. 



1-аралық  бақылау:  Шығармашылық  тапсырма.  4  газет  шығару.  Тақырыбын, 

айдарларын,  мақала  аттарын,  енгізілетін  материалдарды  үйлесімді  түрде  беру.  Тілдік 

ерекшелігіне тоқталу (5-тен 4 топқа бөлініп орындау). 7-апта 

2-аралық бақылау: Шығармашылық тапсырма. Радиохабар дайындау. Жанры, тақырыбы 

еркін.  (5-тен  4  топқа  бөліну;  барлық  білім  алушылардың    қатысуы  міндетті).  Тілдік 

қолданыстарға назар аудару. 15-апта 

Қорытынды бақылау: Ауызша емтихан. 

 

Курстың саясаты мен процедурасы 

Пәннің  талаптары:  аудиториялық  сабақтарға  міндетті  түрде  қатысу,  семинар 

тақырыптарын  талқылауға    белсене  қатысу,  негізгі  және  қосымша  әдебиеттерді  негізге  ала 

отырып  дайындалу,  БӨЖ  тапсырмаларын  сапалы  және  уақытында  орындау,  бақылаудың 

барлық түрлеріне қатысу.     

 

5. Білім алушылардың оқу нәтижелерін бағалау жүйесі 

Білім  алушылардың  оқу  нәтижелерін  бағалау  барысында  Білім  алушылардың  оқу 

жетістіктерін бағалауды бақылау Ережесі басшылыққа алынады. 

Білім  алушылардың  үлгерімін  ағымдағы  бақылау  пәннің  оқу  бағдарламаларына 

байланысты  барлық  тақырыптарды  және  аудиториялық  (семинарлар,  практикалық 

тапсырмалар,  лабораториялық  жұмыстар),  аудиториядан  тыс  (үй  тапсырмалары,  СӨЖ 

тапсырмалары)  тапсырмаларды  қамтиды.  Рұқсат  алу  рейтингілік  баға  үлгерімді  ағымдағы 

бақылау (аудиториядағы) мен аралық бақылау (аудиториядан тыс) бағалардан жинақталады. 

Білім  алушылардың  үлгерімін  ағымдағы  бақылауда  әр  орындалған  тапсырма 

(аудиториялық сабақтардағы оқу жұмысы, үй тапсырмасын тапсыру, СӨЖ, аралық бақылау) 

100-баллдық  шкаламен  бағаланады.  Үлгерімді  ағымдық  бақылаудың  қорытынды  нәтижесі 

академиялық  период  ағымында  алған  бағаларымен   орташа  арифметикалық  көрсеткіш 

жолымен  есептеледі.  Аралық  және  қорытынды  аттестация  барысында  білім  алушылардың 

оқу  жетістіктерін  бағалау  кезінде  де  осы  тәсіл  қолданылады.  Білім  алушының    ағымдық 

бақылау  нәтижелері  және  білім  бағаларының  жазбалары  тұрақты  тіркеу  арқылы 

жүргізіледі. Нәтижелерді жоғарылату мақсатында ағымдық бақылаудың бағаларын өзгертуге 

жол берілмейді. 

Қорытынды  бақылау  аралық  аттестаттау  кезеңінде  жүргізіледі.  Қорытынды  бақылау 

оқу  бағдарламасын  меңгеру  сапасын  анықтау  мақсатында  аралық  аттестациясы  кезеңінің 

нұсқаулығына сәйкес өткізіледі. 



 

 

 

 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

Басылым: Бірінші 

 

Ф ЕНУ 703-13-17. 



Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

. Бірінші басылым 

 

Білім  алушылардың  білімі,  шеберлігі,  дағдылары  келесі  жүйе  бойынша 

бағаланады: 

 

Әріптік жүйе 

бойынша баға 

Баллдардың сандық 

эквиваленті 

Пайыздық көрсеткіші 

Дәстүрлі жүйе 

бойынша баға 

А 

4,0 


95-100 

Өте жақсы 

А- 

3,67 


90-94 

В+ 


3,33 

85-89 


Жақсы 

В 

3,0 



80-84 

В- 


2,67 

75-79 


С+ 

2,33 


70-74 

С 

2,0 



65-69 

Қанағаттанарлық 

С- 

1,67 


60-64 

D+ 


1,33 

55-59 


1,0 


50-54 

FX

 



0,5

 

25-49



 

Қанағаттанарлықсыз 



0-24 



 

Бағалау критерийлері 

     

Баға 


Критерий 

  А  


Оқытылған  материал  бойынша  терең  әрі  толық  білімді;  қарастырылып  жатқан 

ұғымдардың,  құбылыстар  мен  заңдылықтардың,  теориялардың,  олардың  өзара 

бйланысының  мәнін  толық  түсінуді  көрсете  біледі.  Оқытылған  материал  негізінде 

толық  әрі  дұрыс  жауапты  құрастыра  біледі;  негізгі  ережелерді  белгілеп,  жауапты 

нақты  мысалдармен  және  деректермен  толықтыра  алады;  қорытындыны  жалпылау, 

дәлелді  талдау  жасай  алады.  Пәнаралық  және  пән  ішіндегі  (бұрын  алынған  білім 

негізінде)  байланыстарды  орната  біледі.  Түсіндіруде  шығармашылық  қабілетін 

танытады. 

А-    Сұрақтың мазмұны бағдарламаның талаптарына сәйкес толық, жүйелі түрде баяндай 

алады.  Бағдарламада  ұсынылған  негізгі  және  қосымша  әдебиетті  терең  игерген,  өз 

ойын жеңіл түрде мазмұндай біледі. Талқыланып жатқан мәселеге кең, әрі жан-жақты 

талдау  жасай  біледі.  Елеулі  нақты  қателердің  болмауы.  Қорытындысы  дәлелді  және 

нақты  материалға  негізделген.  Жауап  беру  кезінде  білім  алушының  өздігінен 

түзетілген,  сұраққа  байланысты  тақырыптан  1-2  жеңіл-желпі  үйлеспеушілік  пен 

қателердің бар болуы. 

В+    Оқытылған  материалды  толық  біледі.  Оқытылған  теориялар  негізінде  толық  әрі 

дұрыс  жауаптың  болуы;  оқытылған  материалды  баяндауда,  ұғымдарға  анықтама 

беруде,  ғылыми  терминдерді  қолдануда  немесе  қорытынды  жасауда  кейбір 

үйлеспеушілік  пен  қателердің  болуы.  Студент  жіберген  қателерін  оқытушының 

көмегімен  түзете  алады.  Жалпы  оқытылған  материалды  меңгеріп,  нақты 

мысалдармен дәлелдей алады. 

В  


Оқытылған материалдардан негізгі ережелерді өз бетімен атап көрсете біледі; негізгі 

ережелердің  мағынасын  аша  алады,  жауабында  логикалық,  жүйелі  бірізділік  бар. 

Дәлелдер  мен  мысалдар  негізінде  жалпылау,  қорытынды  жасай  білу,  пән  ішіндегі 

байланыстарды орната білу.  Практикада алған  білімді, ғылыми терминдерді қолдана 

білу.  Бірақ  әдебиетпен,  оқулықпен  жұмыс  істеуде  жеткілікті  дағдысы  жоқ.  Баяндау 


 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

Басылым: Бірінші 

 

Ф ЕНУ 703-13-17. 



Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

. Бірінші басылым 

 

кезінде  кейбір  жіберген  қателерін  оқытушының  жетекші  сұрақтарына  жауап  беру 



арқылы өз жауабын түзей алады. 

В-    Жалпы  студент  берілген  сұраққа  дұрыс  жауап  береді,  бірақ  жауап  беру  үдерісінде 

маңызды  басты  деректердің  жоқтығы,  негізгі  материалды  меңгергенімен,  оны 

саралай  талдауда  қиналып,  мысалдармен  нақты  дәлелдей  алмайды.  Баяндау  кезінде 

кейбір жіберген қателерін оқытушының жетекші сұрақтарына жауап беру арқылы өз 

жауабын түзей алады. 

 С+  

Жауабы  толық,  бірақ  жүйелі  емес.  Жауабында  тақырыпқа  байланысты  елеулі 



ауытқулар  бар.  Негізгі  ұғымдарды  анықтауда  жіберген  қателерін  түзетуге  қиналған 

жағдайда қойылады.  

С  

Студент  берілген  сұраққа  толық  жауап  бермейді,  тақырыптың,  негізгі  ережелердің 



мағынасын кеңінен аша алмайды. Қосымша сұрақтарға жауап бере алмайды.  

 С-    Студент  берілген  сұраққа  толық  жауап  бермейді,    жауабында    негізгі  ережелерді 

ерекшелей  алмайды,  сұрақтың  басты  идеялары  ашылмайды.  Сөздік  қорының 

жеткіліксіздігі, материалды толық меңгермегендігі байқалады. 

 D+   Көптеген  маңызды  фактілер  келтірілмейді,  қорытынды  жасалмайды;  фактілер 

қарастырылып 

жатқан 

мәселеге 



сәйкес 

келмейді, 

олар 

салыстырып 



қарастырылмайды; негізгі мәселені көрсете алмау (қате болса да). Көп елеулі қателер 

бар.  Студент  жауабында  талқыланып  жатқан  мәселенің  іргелі,  әрі  негізгі 

мәселелермен  байланыс  түсінігінің  жоқтығы.  Білім  алушы  оқытушының  көмегінен 

кейін ғана жауабын түзетуі. 

D  

Студент  нашар  жауап  береді,  тақырыпты  толық  меңгермеген,  жауаптарында  елеулі 



қателер байқалады. Қосымша сұрақтарға жауап бере алмайды. 

FX  


Студент  өте  нашар  жауап  береді,  сұрақтың  мағынасын  түсінбейді.  сөйлеу  мәнері 

төмен,  көптеген  қателер  байқалады.  Оқытушының  жетекші  сұрақтарын  түсінбейді. 

Оқу материалын меңгермеген жағдайда қойылады. 

F  


Студент  өте  нашар  жауап  береді,  сұрақтың  мағынасын  түсінбейді.  сөйлеу  мәнері 

төмен,  көптеген  қателер  байқалады.  Оқытушының  жетекші  сұрақтарын  түсінбейді. 

Оқу материалын меңгермеген жағдайда қойылады. 

 

6.  Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілуі 



 

№ 

Авторы, атауы, шыққан жылы 

Ақпарат көзі 

Бары (дана) 



Кітапханада 

Кафедрада 

Негізгі әдебиет 

 

Тапанова С.Е. Бұқаралық ақпарат 



құралдарының тілі мен стилі (мерзімді 

баспасөз). – Алматы, 2015. – 174 б. 

Оқу-

әдістемелік 



құрал 

105 


 

Әбжанов Қ. Экран тілінің эволюциясы. – 



Алматы, - 2016. - 114 б. 

Оқу құралы 

 



 



Қамзин К. Публицистика жанрларыының 

эволюциясы. -  Алматы, 2015. – 425 б. 

Оқу құралы 

 



 

Машинбаева Г.А. Ақпарат тілі. – Алматы, 

2015. – 49 б. 

Оқу құралы 

 



 



Құлжанова Б.Р. Қазіргі қазақ тілі. 

Лексикология (сөздік құрам). – Алматы, 

2015. – 41 б. 

Оқу құралы 

 



 



Салқынбай А.Б. Қазақ тілі. Сөздік құрам. 

Оқу құралы  

 



 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

Басылым: Бірінші 

 

Ф ЕНУ 703-13-17. 



Оқу  (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) 

. Бірінші басылым 

 

Сөзжасам. – Алматы,  2016. – 390 б. 



 

Наралиева Р.Т. Қазақ тілі: Фонетика. – 

Алматы, 2017.  

Оқу құралы 

 



 



Аширова А. Газет мақалаларының 

тақырыптары: құрылымы, функциясы, 

прагматикасы. – Алматы, 2017. – 150 б.  

Монография 

 



 



Нұртазина Р.А. Жаһандану жағдайындағы 

қазіргі бұқаралық коммуникациялар. – 

Алматы, 2016. – 224 б. 

Оқу құралы 

 



 



Омашев Н. Радиожурналистиканың 

негіздері. - Алматы : Дәуір, 2015. - 356 б 

оқулық 

 

10 



Қосымша әдебиет 

1.   


Ошанова О. Ж. БАҚ заңнамасы және 

этика. – Алматы : Қазақ университеті, 

2016. – 153 б. 

оқу құралы  

20 



2.   



Иманалиев Ж.О., Әлімжанова А.Б. 

Электрондық БАҚ аудиториясы. – Алматы, 

2016. – 126 б.  

Оқу құралы 

 



3.   



Ақболат Д.Е. Мемлекеттік тілді дамыту 

саласындағы Қазақстан Республикасының 

саясаты. – Алматы, 2015. – 157 б. 

Монография 

 



4.   



Салқынбай А.Б. Қазақ тілінің сөзжасам 

сөздігі. 1-бөлім. – Алматы,  2016. – 468 б. 

2-бөлім. – Алматы,  2016. – 418 б. 3-бөлім. 

– Алматы,  2016. – 432 б. 

Сөздік  

 



5.   

Шыңғысова Н.Т. PR теориясы мен 

практикасы. – Алматы, 2015. – 82 б. 

Оқу құралы 

120 

 

 



 

 

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университеті 

Пәннің оқу-әдістемелік кешені 

Басылым: 

алтыншы 


 

ЕҰУ Ф 703-08-17. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым 

 

 

Оқу пәнінің тақырыптары бойынша дәріс тезистері

 

1-Апта  

№1-дәріс  

Тақырыбы: Публицистикалық стильдің функционалдық сипаттамасы, қолданылу өрісі  

Қарастырылатын мәселелер: 

1. Стиль. Публицистикалық стиль, ерекшелігі, қолданылу аясы 

2. Бұқаралық ақпарат құралдары туралы түсінік.  

3. Бұқаралық ақпарат құралдарының түрлері. 

 

Қоғам  мүшелерінің  бір-бірімен  қатынасы  олардың  бәріне  бірдей  түсінікті  ортақ  тіл 



арқылы жасалады. Ол жалпы халықтық тіл деп аталады. Қолдану ерекшелігіне қарай жалпы 

халықтық  тілдің  ауызша  және  жазбаша  түрлері  болады.  Тілдің  ауызша  және  жазбаша 

формалары әдеби тіл мен стильдерінің қалыптасуына негіз болады. 

Стиль  —  қолданылуда  өзіндік  ерекшеліктері,  айырым  белгілері  бар  тілдік  элементтер 

жүйесі немесе әдеби тілдің өзіндік сөздік құрамы, грамматикалық тұлғалары бар сараланған 

бөлігі.  

Стильдің  ерекшеліктеріне  мыналар  жатады  (А.Ефимов):  1.  тілдік  құралдардың 

қолданылу нормасына сай таңдап құралуы; 2.шектелген және арнаулы лексикалық құрам; 3. 

өзіне тән сөздердің мағыналық реңктері мен сөзжасам элементтері. 4. өзіне тән фразеология. 

5.  өзіне  тән  синтаксистік  конструкциялар.  6.  әр  стильге  лайық  мәнерлегіш  құралдардың 

құрамы мен қызметінің болуы.  

Қазіргі таңда қазақ тілінің грамматикалық құрылысы жетіліп, лексикасы молығып қана 

қойған жоқ, сонымен бірге қазақ әдеби тілінің стильдер жүйесі, функционалды стильдері де 

дамып жетілді. Қазақ әдеби  тілінде 5 функционалдық стиль бар. 1. ауызекі сөйлеу  стилі; 2. 

ресми-іс-қағаздары  стилі;  3.  ғылыми  стиль  4.  көсемсөз  стилі  5.  көркем  әдебиет  стилі. 

Бұлайша топтастыру тілдің  қоғамдық-әлеуметтік қызметімен тығыз байланысты. 

Публицистикалық  стиль  –  сөйлеудің  қоғамдық-саяси,  мәдени,  спорт  және  т,б, 

әлеуметтік  қатынастардың  кең  көлемін  қамтитын  стиль  түрі.  Публицистикада  өмірлік 

деректер  мен  құбылыстардың  барлығы  бірдей  талғаусыз  алынбайды,  белгілі    бір  мақсатқа 

қызмет  ететін  айғақ-деректер  ғана  кәдеге  жарайды.  Публицистика  өмір  құбылыстары  мен 

оқиғаларды сол дәуірдің көзқарасы тұрғысынан саралайды.  

Бұқаралық ақпарат – тұлғалардың шектеусiз топтарына арналған баспа, дыбыс-бейне 

және  өзге  де  хабарлары  мен  материалдары.  Бұқаралық  ақпарат  құралдары  –  мерзiмдi 

баспасөз  басылымы,  теле-,  радиоарна,  киноқұжаттама,  дыбыс-бейне  жазбасы  және 

интернет-ресурстарды  қоса  алғанда,  бұқаралық  ақпаратты  мерзiмдi  немесе  үздiксiз 

бұқаралық  таратудың  басқа  да  нысаны.  Бұқаралық  ақпарат  құралының  өнiмi  –  мерзiмдi 

баспасөз  басылымының  жеке  нөмiрiнiң  немесе  дыбыс-бейне  бағдарламасының  таралымы 

немесе  таралымының  бiр  бөлiгi,  радио-,  теле-,  кинохроникалық  бағдарламалардың  жеке 

шығарылымы, интернет-ресурста орналастырылған ақпарат. 

Бұқаралық  ақпарат  құралдары  оқылатын  (визуалды)  -  мерзімді  басылымдар, 

тыңдалатын  -  (аудиалды),  әрі  тыңдауға,  әрі  көруге  болатын  -  (аудиовизуалды)  теледидар, 

деректі кино) болып үшке бөлінеді. 




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет