Жарақаттық кома диагнозын қою қиын емес, өйткені науқас жарақат алғаннан кейін бірден жедел жәрдем шақырады. Жарақаттық кома ауыр бас – ми жарақаттарында дамиды.
Симптомдары: ес түссіз жағдай бірнеше минуттан бірнеше тәуілікке дейін созылады.
Жарақатты эпидуралды гематомаға «ашық аралық» тән - есі қалпына келгеннен кейін бірнеше сағаттан қайтадан жалпы милық симптоматика күшейіп ошақтық симптоматика қосылады: анизокория, гемипарез. Бас ми жарақаттарында ми қыртысының тітірткенгенің көрсететін құрысулар байқалады. Менингиналды симптомдардың байқалуы жарақаттық субарахноидальды қан кетулердің белгілері болып табылады.
Диагностика –жарақаттық команың алкогольды уланумен қосарланғанда диагнозды қою қиынға түседі.
Бас ми жарақаттарының клиникалық көрінісі жарақаттың орналасқан жеріне байланысты көрінеді.
Маңдай сүйектерінің сынықтарында – назальды ликворея самай сүйектерінің сынықтарында эпидуралды гематома дамиды.
Бас сүйегінің негізі сынғанда VII-VIII жұп бас ми нервтері зақымдалады. Орбиталды аймақта қан құюлар болады, оны «көзілдірік симптомы» деп атайды, сонымен қатар мұрнынан, ауызынан, құланғынан қан кетулер, ликворея байқалады. өте ауыр зақымдануларға ашық бас ми жарақаттары жатады.
Жедел көмек
жарақаттық кома кезінде жарақат алған жерде ең алдымен тыныс алу және қан айналымды қалпына келтіру.
- тыныс алу жолдарын шырыштан, құсықтан, бөгде заттардан тазалау
- тыныс алуының бұзылуы кезінде қарапайым әдіспен ӨЖЖ – жасалынады («ауыздан-ауызға», «ауыздан - мұрынға» және тыныс аппараттарымен)
- 10% - глюкоза немесе полиглюкин ерітінділері енгізіледі. АҚ бақылауға алу керек.
- бас сүйегі ішіндегі қысымды азайту үшін диуретиктер қолданылады: маннитол 15% ерітіндісінің 0,5-1г енгізіледі.
- мидың ісінуінде – глюкокортикоидты гормондар енгізіледі - әр 4 сағат сайын – 4 мг дексаметазон енгізіледі.
- ми қантамырларының микроциркуляциясын жақсарту үшін 400-500мл полиглюкин немесе реополиглюкин, сонымен бірге трентал ертінділері күретамырға енгізіледі.
- мидың ісінуі күшейген кезде хирургиялық ем көрсетіледі.
