Жоспары: I. Тұқымқуалаушылық заңдарының ашылуы
жүктеу/скачать 4,33 Mb.
|
Мендель за4дары 4 лекция коптик аллелизм (2)
| ДИГИБРИДТІ БУДАНДАСТЫРУ
Мендельдің үшінші заңы – тәуелсіз тұқым қуалаушылық заңы – дигибридті будандастырудың тұқым қуалаушылығын зерттеу негізінде қалыптастырылған. Дигибридті ретінде альтернативті белгілерінің екі жұбы бойынша айырмашылыққа ие түрлерді будандастыруды айтады. Осылайша, сары тегіс тұқымды бұршақ тұқымын (ААВВ) жасыл бүршігі бар тұқым сұрыбымен будандастыру кезінде, F1 гибридтері сары тегіс тұқымдарға ие болды, себебі тегіс бұршақ тұқымдары бүршікті тұқымдардан басым болады. F1 кезінде 556 алынған тұқымдар ішінен Мендель 315 сары тегіс, 101 сары бүршікті, 108 жасыл тегіс және 32 жасыл бүршікті тұқымдарын алған, олардың қатынасы: 9:3:3:1. Бұл қатынасты қарастыру кезінде бастапқы түрлеріне сипатты болатын белгілердің қатынасымен (сары тегіс және жасыл бүршікті) Г.Мендель АаBb гибридтеріндегі А және В факторлары жыныстық жасушаларының түзілуі кезінде өзара бір бірінен тәуелсіз түрде таралады және біртекті жиіліктің әртүрлі біріктірілуін береді.F1 гибридтерімен түзілетін жыныстық жасушалар арасында, бір жартысы А факторын, басқа жартысы – а арқылы түзіледі. Осылайша, B және b факторларымен де осы әрекет қолданылады. Әрбір жыныстық жасуша Аа факторларынан жұптарынан бір уәкіл және Bb факторларынан бір жұптан болады, сондықтан да тек қана төрт біріктірулер ғана жүзеге асырылады – АВ, Аb, аВ, аb. 9 сары тегіс (АВ): 3 сары кедір-бұдыр (Аb):3 жасыл тегіс (аВ): 1 жасыл кедір-бұдыр (аb). Егер А және В факторлары әртүрлі гомологтық емес хромосомаларда орналасса (тұқым қуалаушылық факторларының тәуелсіз таралуы тек осы жағдай кезінде орынға ие болады), онда заманауи терминологияға сәйкес, барлық ажырау процесін Пеннет торының көмегімен шешуге болады Анықтылық үшін А және а гендері орналасқан хромосом жұбы таяқ тәріздес сипатта бейнеленген, ал В және b гендері орналасқан хромосом жұбы – дөңгелек сипатта бейнеленген. Басымдықты хромосом жұптары қара түске боялған, ал рецессивті хромосом жұптары ақ түсте қалдырылған. Себебі, мейоздан кейін хромосом саны екі есеге азаяды, онда басымдықты аталықтардың гаметалары АВ генотиптеріне ие болады, ал рецессивті типті гаметалар – аb генотиптеріне ие. жүктеу/скачать 4,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|