2 кесте. Экономика саласында еңбекпен қамтылған жастардың саны
№
|
Экономикада қамтылған, оның ішінде:
|
Қамтылған халықтың ішіндегі жастардың жасы
|
Барлық қамтылған халық, адам
|
15-24 жас 25-29 жас
|
|
|
|
адам
|
Қамтылған халықтың пайызға шаққанда
|
адам
|
Қамтылған халықтың пайызға шаққанда
|
Адам
|
1.
|
Барлығы:
|
908519
|
14,19
|
787003
|
12,29
|
6402993
|
2.
|
Ауыл шаруашылығы, аңшылық және орман шаруашылығы
|
459552
|
19,64
|
275213
|
11,76
|
2339429
|
3.
|
өнеркәсіп
|
62503
|
8,08
|
88566
|
11,45
|
773546
|
4.
|
Тау-кен
|
14144
|
8,01
|
21339
|
12,12
|
176627
|
5.
|
Өңдеу
|
37091
|
8,54
|
51532
|
11,86
|
434571
|
6.
|
Электроэнергия, газ және су өндіру және бөлу
|
11268
|
6,94
|
15635
|
9,63
|
162348
|
7.
|
Құрылыс
|
35499
|
12,46
|
28663
|
10,06
|
284935
|
8.
|
Сауда, автомобиль күнделікті бұйымдар мен жеке пайдаланыстағы заттарды жөндеу
|
15178
|
17,14
|
116547
|
13,16
|
885498
|
9.
|
Қонақ үйлер мен мейрамханалар
|
15597
|
22,51
|
11971
|
17,28
|
692690
|
10.
|
Көлік және байланыс
|
30014
|
6,77
|
48087
|
10,84
|
443586
|
11.
|
Қаржылық қызмет
|
8751
|
14,39
|
10758
|
17,69
|
60797
|
12.
|
Жылжымайтын мүлікпен, жалға берумен айналысу және тұтынушыларға көмек беру
|
13040
|
120,67
|
10806
|
100,00
|
10806
|
13.
|
Мемлекеттік басқару
|
25450
|
8,79
|
47363
|
16,35
|
289652
|
14.
|
Білім беру
|
52932
|
8,93
|
72776
|
12,28
|
592414
|
15.
|
Коммуналдық, әлеуметтік және жеке қызмет көрсету
|
22519
|
11,31
|
27105
|
13,62
|
199052
|
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі
Еңбек нарығындағы қатал бәсекелестік жағдай жастардың алдына үнемі жұмыс іздеу проблемасын қояды. Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің деректері бойынша 2002 жылдың 3 тоқсанында жұмыспен қамту мәселелері бойынша органдарға 63,6 мың жас адам өтінішпен барған, олардың ішінен республика бойынша 23,5 мың жас азамат жұмысқа орналастырылған. Ауылдық жерлерде жұмысқа орналастырылған жастардың саны 6,7 мың құрады. Жастарды еңбекпен қамтудың ең тиімді жолдарының бірі маусымдық және қоғамдық жұмыстарды дамыту болып табылады. Бұл бағыттағы қызметтер жергілікті атқарушы органдардың көмегімен жүзеге асырылады. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің деректері бойынша 2002 жылдың 3 тоқсанында қоғамдық жұмыстарға 112,4 мың жұмыссыз қатысқан, олардың 8,5 мыңы жастар.
Әлеуметтік қорғаудың белсенді нысаны қандай да бір мамандық алу мақсатында, жастарды кәсіптік даярлық курстарында оқыту, сондай-ақ қайта даярлау мен біліктілігін арттыру болып табылады. Осылайша, көрсетілген кезеңде 605 мың адам оқу бітірді, оның ішінде 4906 адам алғаш рет оқыса, 1160 адам қайта даярлықтан өтті, 273 адам біліктілігін арттырды. Оқып-үйрену және қайта даярлықтан өткен жас адамдардың ішінен 3017 азамат жұмысқа орналасты, олардың 138-і өз ісін ашқан, 3096 адам оқу мен қайта даярлықты жалғастыруда.
Тұтастай алғанда ресми көрсеткіштер жастар арасындағы жұмыссыздықтың жоғары деңгейде екендігін аңғартады. Өндірістің қүлдырауына, кәсіпорынның экономикалық және қаржылық проблемаларына негізделген жасырын жұмыссыздық деп аталатын немесе толық емес, ішінара жұмыспен қамтылу еңбек нарығына теріс әсерін тигізеді.
Жастар жұмыс тәжірибесінің және арнайы дайындықтарының жоқтығынан, жұмыс берушілердің көңілінен шықпайды және қабылдауға ілікпейді, бұл ең алдымен 16-дан 24-ке дейінгі жастағы жастарға қатысты болады. Еңбек нарығында алғаш рет шыққан жастар арасында айтарлықтай үлесті еңбек өтілі жоқ, оқу орындарының түлектері құрайтыны маңызды проблемаға айналып отыр.
Жұмыс іздеуде өтініш білдірген жұмыссыз жастардың құрамы бойынша бұрын жұмыс істемегендердің саны 36,7 мың адамды құрайды. Бұрын жұмыс істемегендердің ішінде жоғары кәсіптік білімі барлар – 15,9 мың адамды, орта кәсіптік білімі барлар – 41,6 мың адамды, бастауыш кәсіптік білімі барлар – 27,4 мың адамды, жалпы орта білімі барлар –117,6 мың адамды құрайды.
Еңбек нарығындағы қазіргі ахуал жұмыс күшінің экономиканың нақты секторынан жасырын түріне көшуімен сипатталады. Экономиканың аталмыш саласы ерекше кәсіптік білімді қажет етпейді, ол өз кезегінде жастарға, оның болашақ дамуына, парасатты қалыптасуына, кәсіпшілігіне кері әсер етеді. Осы процесстер жас азаматтардың санасында әлеуметтік құпталатын және әлеуметтік құпталмайтын қызметтердің өзгеруіне әкеліп соқтырады.
Осылайша, еңбек жолына түскен жастар халықтың аса еліктегіш санатына жатады, оны ерекше тәуекелшіл топ ретінде сипаттауға мүмкіндік береді. Мемлекеттің белсенді араласуынсыз жұмыссыздық жағдайына түбегейлі өзгерістер енгізу мүмкіндігі аз болып көрінеді.
Жастардың өз әлеуметтік-экономикалық қабілетін іске асыруына ықпал етуші оларды жұмыспен қамту мәселелері, жүйелі қолдауды қалыптастыру және қазіргі нарықтық жағдайға бейімделуіне, кәсіби жоғарылауға жағдай жасау сияқты мемлекеттік қолдаудың негізгі шараларынан жастар арасында кәсіпкерлік қызметті дамытуды ерекше атау керек.
Достарыңызбен бөлісу: |