Жумабаева Фарида Ахатовна №15 мектеп – лицейінің биология пәнінінң мұғалімі Оқушылардың қызығушылықтарын ояту, олардың сыни

№15 мектеп – лицейінің

Қазақстан өз тәуелсіздігін алғалы бері еліміздің рухани өмірінде көптеген өзгерістер болды. Бұл оң өзгерістер болашақ жастарды тәрбиелеуде жаңа мақсат–міндеттер жүктеп отыр. Қазақстан жастарының рухани кеңістігін қалыптастырудың алғы шарты бастауыш мектепте жасалынады.

Шығармашылық деген сөздің мәніне үңілсек, ол адамның мақсатты ісіне жету жолындағы талаптануы мен талпынысынан, жігері мен сабырынан, сұранысы мен ізденісінен түзіліп, ақыл-ойы мен сезімінің, қиялының ерекше бітімінен көрінеді.

Шығармашылық дегеніміз – адамның ойлауының және өз бетінше әрекетінің жоғары формасы.

Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз, педагогтың бағыттауымен оқушының өз бетінше білімді игеруі. Нәтижесінде неғұрлым дамытылған оқушының жеке тұлғасы қалыптасады. Сын тұрғысынан ойлау технологиясының мақсаты сынауға емес, шыңдалған ойлауға үйрету. Бұл технология сабақ жүйесінде іштей үш кезеңге бөлінеді:

І. Қызығушылықтарын ояту.

Бұл кезеңде оқушыларды сабаққа психологиялық тұрғыдан дайындай отырып, қызығушылықтарын арттырудың әртүрлі әдіс–амалдары қарастырылады. Мысалы: ассоциация құру, қызықты сұрақтар қою, сөзжұмбақ, ребус, жұмбақ шешу арқылы оқушыларды өтілетін сабаққа тартамын.

Белсенді түрде оқу. Бұл кезеңді іске асыру үшін бірнеше әдіс – тәсілдер бар. Олар болжау кестесі, ойлан, жұптас, ортаға сал, білемін, білгім келеді, үйренгенім, сұрақ қоя білуді үйрету, өзара оқыту, топпен болжау, топпен зерттеу, т.б. Осы әдіс – тәсілдерді қолдану бұл кезеңді ең тамаша кезеңге, яғни оқушының өздігінен білім алу, өзін - өзі өзектілендіру, танымдық қабілеттерінің дамуы, шығармашылық іс - әрекеттерінің оянуы, бір сөзбен айтқанда, өзіндік еңбек ету кезеңіне айналдырамын.

Оқушы алған білімін пайдалана отырып шешім қабылдайды, топпен бөлініп берілген тапсырмалары болса, өздері дәлелдейді, көрсетеді, бағалайды немесе «Эссе жазу, бес жолды өлең» тәсілдерін пайдаланады. Қазіргі оқыту үрдісінде оң әсерін көрсетіп жүрген әдістердің бірі – «топқа бөліп шығармашылық тапсырмалар беру».

• 
  Тақырыпты мазмұнына сай жинақтау;
  
• 
  арнаулы бір тақырыпта пікір – талас тудыру;
  
• 
  сөз жұмбақ құрау, шешу;
  
• 
  шығарма, шағын әңгіме мәтінін құрау;
  
• 
  өлеңдер құрау, өтірік өлеңдер құрау;
  
• 
  әңгімелердің ұқсастығын салыстыру, бөліктерге бөлу, ат қою;
  
• 
  елестетіп, қиялдау арқылы суретін салғызу, рөлге бөліп оқыту;
  
• 
  мазмұндама түрлерін жазу;
  
• 
  адасқан сөзді орнына қой. т.б.
  

• 
  Мектеп шеберханасына, мұражайға апару;
  
• 
  әртүрлі кездесулер ұйымдастырып, одан алған әсерлері бойынша шығарма, өлең жазу;
  
• 
  суретті кітапша жасату, жазбаша баяндату;
  
• 
  мектептегі үйірмелерге, сыныптан тыс жұмыстарға қатысуына жағдай жасау;
  
• 
  газет – журналдарға жаздырып, оны оқу үрдісінде үнемі пайдалану;
  
• 
  ауыз әдебиетінің түрлерін сабақтарда кеңінен пайдалану.
  

жалпы сабақ беріп отырғанда білім мазмұнында біліктілікті, ақпараттты болжау қабілеттерін және қойылған міндетті шығармашылықпен дамытуға көңіл бөліп отырамын.

Жетекшілік еткен сыныбымның оқушылары бірінші сыныпқа келгенде көптеген оқушылардың сөз қорлары аз,орыс тілінде сөйлейтін, ойларын жеткізе алмайтын, өз бетімен үйренуге талпынысы жоқ, білім қажеттілігін ұғынбайтын, шығармашыл қабілеттері төмен, танымдық білімдері төмен болатын.Әрине, барлық оқушылардың білім деңгейлері жоғары болу мүмкін емес. Сондықтан сабақ үстінде өтіліп отырған тақырыпқа, тапсырмаларға байланысты шығармашылық тапсырмаларды орта деңгейде беріп отырдым.Бұл деңгейдегі оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтары артты.

Сабаққа талпыныстары өте жақсы деуге де болады. Берілген шығармашылық тапсырмаларды өз деңгейлерінде орындап отырады. Өлең шығаруға, шығарма жазуға, сурет салуға белсенділіктері жоғары

• 
  Іскерлік дағдысы;
  
• 
  Ойлау белсенділігі;
  
• 
  Тапқырлығы;
  
• 
  Өзіне деген сенімі қалыптасады;
  
• 
  Оқушылар басқалармен қарым-қатынас жасай біледі;
  
• 
  Басқаларды тыңдап кез- келген жауапқа сыйластық, түсіністікпен қарайды;
  
• 
  Өз ойын топ алдында ашық айтып қорғай біледі;
  
• 
  Өз бетінше ізденуге үйретеді;
  
• 
  Ең бастысы сабаққа қызығуы артып, балалардың белсенділікте жоғары болады.