К. бейсеуов д. С. Ділдабек мех өҢдеу технологиясы оқу құралы «тауар» 1999 ж
Жүн талшығының түрлеріне байланысты бөлінуі
жүктеу/скачать 1,5 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жүннің құрылымы
- Түк құрылымы.
- Жүн талшығының қайызғақты қабатының түрлері.
Жүн талшығының түрлеріне байланысты бөлінуі. а – конус тәріздес; б – цилиндр тәріздес; в – оралмалы; г – қалақша тәріздес. Жүннің құрылымы Жүн талшығының ұзындығы бойынша екіге бөледі. Қылтық – теріден сыртқы бөлік, түбіт – қылтықтың түп қалташасында жалғасы. Ал жүн талшығын көлденең қимасында үш қабатқа бөлуге болады (6 - сурет). Сыртқы қабат немесе кутикула, қабыршықты қабат және орталық – жүрекше. 
6 – сурет Түк құрылымы. 1 – кутикула; 2 – қабыршықты қабат; 3 – жүрекше. Кутикула қалыңдығы 0,5 мк жобасындағы жалпақ мүйізденген клеткалардан тұратын жұқа қабат. Бұл клеткалар – қабыршықтар қыртыстың қайызғақты қабатына ұқсас. Жүннің жылтырлығы, ұйпаланғыштығы, су сіңіргіштік қасиеттері кутикулға байланысты. Кутикула 3 қабаттан тұрады. Сыртқы қабат (эпикутикула), ортаңғы қабат (экзокутикула), ішкі қабат (эндокутикула). Қабыршықты қабат жүн талшығы жуандығының 20% тең. Орталық қабатты қоршай орналасқан (7 - сурет) негізінен белокты зат – кератиннен тұрады.Клеткалар ұзындығы 100 мк, көлденең 4 мк жобасында. Жүн талшықтарының беріктік қасиеттері мен серпімділігі негізінен осы қабатқа байланысты. Кератинді әлсірететін өңдеулер (ағарту, бояу), клеткалардың ыдырауына соқтырады. 
7 – сурет Жүн талшығының қайызғақты қабатының түрлері. а – дөңгелек; б – дөңгелек емес; в – көпір тәріздес. Қабыршықты қабаттың әртүрлі құрылымды клеткаларында меланин деп аталатын бояғыш белоктардың түйірлері болады. Бояғыш түйіршіктер қара, қызыл және сары болып кездеседі.Сондықтан да аң терілері түрлі түсті болып кездеседі. Талшық жүрекшесі, арасында ауа тола қуыстары бар, мүйізді клеткалардан тұрады. Жүрекшенің дамуы жануарлар түрлеріне байланысты. Биязы, жібек жүнді қой жүндерінде жүрекше болмайды. Жүрекше дамығанталшықтардың беріктігі мен серпімділігі кемиді. Түк қалташасында түк тамырлары орналасқан (8 - сулрет). 
8 – сурет жүктеу/скачать 1,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|