К о д е к с республики казахстан
жүктеу/скачать 4,32 Mb. Pdf көрінісі
|
| 6.
Татуластыру комиссиясында келісімге қол жеткізілмеген кезде оның жүмысы тоқтатылады, ал дауды шешу үшін еңбек төрелігі қүрылады. 166-бап. Еңбек торелігі 1. Еңбек торелігін үжымдық еңбек дауының тараптары татуластыру комиссиясының жүмысы тоқтатылган күннен бастап бес жүмыс күні ішінде кұрады. 2. Еңбек торелігі мүшелерінің саны, оның дербес қүрамы, еңбек дауын қарау тэртібі тепе-теңдік негізде тараптардың келісімімен айқындалады. Еңбек төрелігі кемінде бес адамнан түруга тиіс. Еңбек торелігінің қүрамына мемлекеттік еңбек инспекторы, ¥жымдық еңбек дауларының алдын алу жэне оларды шешу үшін еңбек төрелігі жоніндегі кеңестің өкілі, қажет болған 118 кезде басқа адамдар қосылуға тиіс. Татуластыру к о м и с с и я с ы і і ы ң мүшелері жұмыскерлердің қаралып отырған тапаптары бойынша еңбек төрелігінің құрамына кіре алмайды. 3. Еңбек төрелігінің төрағасын төрелік мүшелері өздерінің арасынан сайлайды. 4. Еңбек төрелігі ұжымдық еңбек дауын ұжымдық еңбек дауының тараптары өкілдерінің міндетті түрде қатысуымен, ал қажет болған кезде басқа да мүдделі адамдар өкілдерінің қатысуымен де қарайды. 5. Дауды қарау рәсімін еңбек төрелігі айқындайды жэне ол үжымдық еңбек дауы тараптарының назарына жеткізіледі. 6. Еңбек төрелігінің шешімі ол құрылған күннен бастап жеті жұмыс күнінен кешіктірілмей төрелік мүшелерінің қарапайым көпшілік дауысымен қабылданады. Еңбек төрелігі мүшелерінің дауыстары гең бөлінген кезде төрағаның дауысы шешуші болып табылады. Шешім уэжді болуға, жазбаша нысанда жазылуға жэне оған төрелік мүшелерінің барлығы қол қоюға тиіс. 7. Татуластыру комиссиясында үжымдық еңбек дауы тараптары келісімге қол жеткізбеген кезде, Қазақстан Реепубликасының заңдарымен ереуілдер өткізу тыйым салынған немесе шектелген ұйымдарда еңбек төрелігішң құрылуы міндетті. • 8. Еңбек төрелігінің шешімі үжымдық еңбек дауы тараптарының орындауы үшін міндетті болады. 9. Еңбек төрелігінің шешімі белгіленген мерзімде орындалмаған жағдайда, тараптардың дауды шешуд: сот тэртібімен жүзеге асыруға құқығы бар. 167-бап. Үжымдық еңбек дауын делдалдың қатысуымен қарау 1. Үжымдық еңбек дауын делдалдың қатысуымен қарау тэрт.бі үжымдық еңбек дауы тараптарының келісуі бойынша айқындалады. 2. Тараптар делдал рет лде өздеріне қатысты тэуелсіз ұйымдар мен тұлғаларды айқындайды. Әлеуметтік-еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі республикалық, салалық, оңірлік комиссиялар ркымдық еңбек дауы тараптарының келісімімен ұжымдық еңбек дауларын реттеу жоніндегі жұмысқа орталық жэне жергілікті атқарушы органдардың, қауымдастықтардың жэне басқа да қоғамдық бірлестіктердің басшылары мен жұмыскерлерін, жұмыс берушілерді, сондай-ақ тэуелсіз сарапшыларды тарта атады. Делдалдарды тарту жағдайларының бэрінде олардан делдалдық етуге жазбаша келісім алынуға тиіс. 119 168-бап. Тараптардың ұжымдық еңбек дауы бойынша келісімге қол жеткізуінің салдарлары 1. Үжымдық еңбек дауының тараптары арасында дауды делдалдың қатысуымен немесе онсыз шешу туралы келісімге қол жеткізілген барлық жағдайларда аяқталмаған татуластыру рәсімдері тоқтатылады, ал тараптар арасындағы келісімнің шартгары дауды шешудің шарттары болып есептеледі. Үжымдық еңбек дауының тараптары қол жеткізген келісіі/ідер жазбаша нысанда ресімделеді. 2. Тараптар арасында даудың шешілуі туралы келісімге қол жеткізу, егер ереуіл жарияланған болса, оның тоқтатылуына алып келеді. 169-бап. Үжымдық еңбек дауының шешілуімен байланысты кепілдіктөр Татуластыру комиссиясының мүшелері үжымдық еңбек дауын шешу жөніндегі келіссөздерге қагысқан уақытта жалақысы сақтала отырып, жұмысынан босатылады. Жұмыскерлердің, олардың бірлеетіктерінің ұжымдық еңбек дауын шешуге қатысатын өкілдері ұжымдық еңбек дауын шешу кезеңінде тэртіптік жазаға тартылмайды, басқа жұмысқа ауыстырылмайды немесе солардың өкілдік етуіне уэкілеттік берген органның алдын ала келі лмінсіз жұмыс берушінің бастамасы бойынша олармен еңбек шарты бұзылмайды. 170-бап. Тараптардың жэне татуластыру органдарының ұжымдық еңбек дауларын реттеу жөніндегі міндеттері 1. Тараптар дың ешқайсысы татуластыру рэсіпдеріне қатысудан жалтаруға құқылы емес. 2. Үжымдық еңбек дауында реттелмеген келіспеушіліктер тараптардың назарына жазбаша нысанда жеткізілуге тиіс. 3. Егер жұмыс берушінің окілі окілеттіктер Інің жеткіліксіз болу себебінен ұжымдық еңбек дауы тараптарының келіспеушіліктерін реттеу мүмк:н болмаса, жұмыскерлердің талаптары мүліктің меншік иелеріне, ұйымдардың, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан, мулкінің меншік иелері шетелдік жеке немесе заңды тұлғалар не шетелдік қатысатын ұйымдар болып табылатын ұйымдардың құрылтайшыларына (қатысушыларына) немесе акционерлеріне қойылады. 4. Осы баптың 2 жэне 3-тармақтарында көрсетілген рэсімдердің нэтижелерімен келіспеген жағдайда, жұмыскерлер оз мүдделерін қорғаудың заңда козделген озге де барлық тәсілдерн пайдалануға құқылы. 120 5. Жұмыс берупіі: 1) жұмыскерлердің осы Кодекстің 164-бабының 3-тармағына сәйкес ресімделген талаптарын алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде үжымдық еңбек дауының туындағаны туралы, ол түпкілікті шешілгенге дейін ахуал туралы кейіннен апта сайын хабардар ете отырып, еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органды хабардар етуге; 2) осы Кодекстің талаптары сақталмай жүргізілетін ереуілдердің басталғаны туралы Қазақстан Республикасының прокуратура органдарын жэне еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органды бір күн ішінде хабардар етуге міндетті. 171-бап. Ереуіл өткізу қүқығы 1. Егер татуластыру рәсімдері арқылы ұжымдық еңбек дауын шешуге қол жеткізілмесе, сондай-ақ жұмыс беруші татуластыру рэсімдерінен жалтарған не үжымдық еңбек дауын шешу барысында қол жеткізілген келісімді орындамаған жағдайларда, жүмыскерлер ереуіл өткізу туралы шешім қабылдай алады. 2. Ереуіл өткізу жөніндегі шешім жұмыскерлердің (олардың өкілдерінің) жиналысында (конференциясында) қабылданады. Жұмыскерлер жиналысы, егер оған ұйым жүмыскерлерінің жалпы санының жартысынан астамы қатысса, заңды деп танылады. Конференция, егер оған хаттамалық шешімдерге сэйкес жұмыскерлер сайлаған делегаттардың кемінде үштен екісі қатысса, заңды деп танылады. Жұмыскерлер жиналысының (конференциясының) шешімдері дауыс берушілердің көпшілік дауысымен қабылданды деп есептеледі. Жұмыскерлер жиналысын (конференциясын) откізу мүмкін болмаған кезде жүмыскерлердің окілді органының ереуілді откізуді қолдайтын жұмыскерлердің жартысынан астамының қолын жинап, өз шешімін бекітуге қүқығы бар. 3. Ереуілді жұмыскерлер (олардың окілдері) уэкілеттік берген орган (ереуіл комитеті) басқарады. Бірнеше жүмыс берушілердің жүмыскерлері (олардың окілдері) бірдей талаптар қойып, ереуіл жариялаған жағдайда, оны осы жұмыскерлер окілдерінің бірдей санынан құрылатын бірлескен орган басқаруы мүмкін. 4. Ереуілге қатысу ерікті болып табылады. Ешкімді ереуілге қатысуға немесе ереуілге қатысудан бас тартуға мәжбүрлеуге болмайды. 5. Жүмыскерлерді ереуілге қатысуға немесе ереуілге қатысудан бас тартуға мәжбүрлейтін адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тэртіппен жауаптылықта болады. 121 172-бап. Ереуілдің басталуы туралы жариялау 1. Осы Кодекстің 171-бабының 3-тармағында көрсетілген, жүмыскерлер уэкілеттік берген орган ереуілдің басталуы жэне болжамды ұзақтыгы туралы жұмыс берушіге, жұмыс берушілер бірлестігіне (олардың өкілдеріне) оны жариялағанға дейін бес жүмыс күнінен кешіктірмей жазбаша түрде ескертуге тиіс. 2. Ереуіл жариялау туралы шешімде: 1) тараптардың ереуіл өткізуге негіз болған келіспеушіліктерінің тізбесі; 2) ереуілді бастау күні, орны мен уақыты, қатысушылардың болжамды саны; 3) ереуілді басқаратын органның атауы, татуластыру рәсімдеріне қатысуға уэкілеттік берілген >ісүмыскерлер өкілдерінің қүрамы; 4) ереуіл өткізу кезеңінде орындалатын қажетті жүмыстардың (көрсетілетін қызметтердің) ең аз көлемі жөніндегі ұсыныстар көрсетіледі. 173-бап. Ереуілді басқаратын органның өкілеттіктері 1. Ереуілді басқаратын орган өзіне осы Кодексте берілген қүқықтар шегінде жэне жұмыскерлер (олардың өкілдері) берген окілеттіктер негізінде эрекет етеді. 2. Ереуілді басқаратын органның: 1) қойылган талаптарды шешу мэселелері бойынша жүмыс берушімен, жүмыс берушілер бірлестігімен (олардың окілдерімен), мемлекеттік, кэсіподақ, өзге де заңды түлгалармен жэне лауазымды адамдармен өзара қарым-қатынастарда жүмыскерлердің мүдделерін білдіруге; 2) жүмыс берушіден, жүмыс берушілер бірлестігінен (олардың окілдерінен) жүмыскерлердің мүдделерін қозгайтын мэселелер бойынша ақпарат алуға; 3) жүмыскерлер талаптарының қаралу барысын бүқаралық ақпарат қүралдарында жариялап отыруга; 4) даулы мэселелер бойынша қорытындылар беру үшін мамандарды тартуга; 5) жүмыскерлердің (олардың окілдерінің) келісуімен ереуілді тоқтата түруға қүқыгы бар. 3. Бүрын тоқтатыла түрган ереуілді қайта бастау үшін дауды татуластыру комиссиясының, делдалдың қайта қарауы немесе еңбек торелігінде қайта қарау талап етілмейді. Жүмыс беруші, жүмыс берушілер бірлестігі (олардың окілдері) жэне еңбек дауларын реттеу жоніндегі орган ереуілдің қайта басталуы туралы үш жүмыс күнінен кешіктірілмей ескертілуге тиіс. 122 4. Үжымдық еңбек дауының тараптары оны реттеу жөніндегі келісімге қол қойған жағдайларда, сондай-ақ ереуіл заңсыз деп танылған жағдайда ереуілді басқаратын органның өкілетт:ктер: тоқтатылады. 174-бап. Үжымдық еңбек дауы тараптарының ереуіл барысындағы міндеттері Ереуіл өткізу кезеңінде ұжымдық еңбек дауының тараптары осы дауды келіссөздер жүргізу арқылы шешуді жалғастыруға міндетті. Жұмыс беруші, мемлекеттік органдар жэне ереуілді басқаратын орган ереуіл кезеңінде қогамдық тәртіпті, ұйым мүлкінің сақталуын жэне жұмыскерлердің қауіпсіздігін, сондай-ақ тоқтап қалуы адамдардың өмірі мен денсаулығына тікелей қатер тондіретін машиналардың жэне жабдықтардың жұмысын қамтамасыз ету жөніндегі, оздеріне байланысты шараларды қабылдауға міндетті. 175-бап. Жұмыскерлерге ереу:л өткізуге байланысты берілетін кепілдіктер 1. Ереуілдерді ұйымдастыру немесе оларға қатысу (осы Кодекстің 176-бабының 1-тармагында козделген жағдайларды қоспағанда) жүмыскердің еңбек тәртібін бұзуы деп қаралмайды жэне осы Кодексте козделген тэртіптік ықпал ету шараларының қолданылуына әкеп соқпайды. 2. Ереуіл кезінде жұмыскердің жүмыс орны (лауазымы), еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша элеуметтіт. жэрдемақы толеміне қүқығы, еңбек өтілі сақталады, сондай-ақ еңбек катынастарынан туындайтын өзге де құқықтарына кеглілдік беріледі. Ереуіл жалақының толенбеуіне немесе уақтылы төленбеуіне байланысты откізілгеннен басқа жағдайларда, ереуілге қатысушы жұмыскерлердің ереуіл уақыты ішіндегі жалақысы сақталмайды. 176-бап. Заңсыз ереу 'лдер 1. Ереуілдер: 1) соғыс жағдайы немесе төтенше жагдай не Қазақстан Республикасының тотенше жағдай туралы заңнамасына сэйкес айрықша шаралар енгізілген кезеңдерде; Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің органдары мен ұйымдарында, елдің қорганысын, мемлекеттің қауіпсіздігін, авар иялық-құтқару, іздестіру-құтқару, ортке қарсы жұмыстарды қамтамасыз ету, тотенше жағдайлардың алдын алу немесе оларды жою мэселелерімен айналысатын басқа да эскери құралымдар мен ұйымдарда; арнаулы мемлекеттік жэне қүқық қорғау органдарында; қауіпті ондірістік объект лер 123 болып табылатын үйымдарда; жедел жэне шүғыл медициналық көмек корсету станцияларында; 2) осы баптың 2-тармағында көрсетілген шарттар сақталмаған жағдайда, темір жол көлігі, азаматтық авиация, денсаулық сақтау ұйымдарында, халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ететін ұйымдарда (қоғамдық колік, сумен, электр энергиясымен, жылумен, байланыспен қамтамасыз ету), жүмысының тоқтатыла тұруы ауыр жэне қауіпті зардаптарға әкеп соғуы мүмкін үздіксіз жұмыс істейтін өндірістерде; 3) осы Кодексте козделген мерзімдер, рәсімдер мен талаптар ескерілмей жарияланған жағдайда; 4) адамдардың өмірі мен денсаулығына нақты қатер төндіретін жағдайларда; 5) Қазақстан Республикасының заңдарында козделген өзге де жағдайларда заңсыз болып танылады. Осы тармакта корсетілген негіздердің біреуі болғанда, сот тиісті шешім қабылдағанға дейін прокурор ереуілді тоқтата тұруға құқылы. 2. Темір жол колігі, азаматтық авиация, денсаулық сақтау ұйымдарында, халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ететін ұйымдарда (қоғамдық колік, сумен, электр энергиясымен, жылумен, байланыспен қамтамасыз ету) ереуіл, жергілікті атқарушы органмен алдын ала келісім негізінде айқындалатын халыққа қажетті тиісті көрсетілетін қызметтердің тізбесі мен көлемі сақталған жағдайда откізіледі. Үздіксіз жұмыс істейтін өндірістерде ереуіл негізгі жабдықтардың, механизмдердің үзіліссіз жүмысы қамтамасыз етілген жағдайда ғана өткізілуі мүмкін. 3. Ереуілді заңсыз деп тану туралы шешімді сот Қазақстан Республикасының заңдарына сэйкес қабылдайды. 4. Ереуілді заңсыз деп тану туралы шешімді сот жүмыс берушінің немесе прокурордың отініші бойынша қабылдайды. Сот шешімі жұмыскерлердің назарына ереуілді басқаратын орган арқылы жеткізіледі, ол ереуілге қатысушыларға сот шешімі туралы дереу хабарлауға міндетті, ал ереуілді басқаратын орган болмаған кезде - тікелей жұмыс беруіні жеткізеді. Жүмыс беруші сот шешімінің мэтінін көпшілікке көрінетіндей қолжетімді жерлерде орналастыруды қамтамасыз етеді. Ереуілді заңсыз деп тану туралы сот шешімі дереу орындалуға, ал ереуіл тоқтатылуға тиіс. Адамдардың омірі мен денсаулығына тікелей қатер тонген жағдайда прокурор немесе сот тиісті шешім қабылданғанға дейін ереуілді тоқтата түруға қүқылы. 124 5. Ереуілді басқарушы органның сот шешіміне Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тэртіппен шағым жасауға құқығы бар. 6. Сот заңсыз деп таныған ереу.лге қатысуды жалғастыруға арандатушы адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жауаптылыкта болады. 177-бап. Ереуілді заңсыз деп танудың салдарлары Сот ереуілді заңсыз деп таныған кезде, жұмыс беруші ереуілді ұйымдастыруға немесе өткізуге қатысқан жұмыскерлерді тэртіптік жауаптылыққа тартуы мүмкін. 178-бап. Локаутқа тыйым салу Ереуіл откізуді қоса алғанда, ұжымдық еңбек дауын реттеу процесінде локаутқа, яғни жұмыскерлердің үжымдық еңбек дауына немесе ереуілге қатысуына байланысты, осы Кодекстің 51-бабы 1-тармағының 22) тармақшасында козделген жағдайларды қоспағанда, олармен жасалған еңбек шарттарын жұмыс берушінің бастамасы бойынша бұзуға тыйым салынады. 4-БӨЛІМ. ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІЖӘНЕ ЕҢБЕКТІҚОРҒАУ 17-тарау. ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІЖӘНЕ ЕҢБЕКТІҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ 179-бап. Еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу Еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу: 1) Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуын мемлекеттік қадағалауды, бақылауды жэне оған мониторинги; 2) Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерін жэне нормативтік-техникалық құжаттаманы эзірлеуді жэне қабылдауды; 125 3) еңбек жағдайларын, еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды жақсарту, қауіпсіз техникалар мен технологияларды әзірлеу жэне ендіру, жұмыскерлерді жеке жэне үжымдық қорғау жөніндегі қызметті экономикалық ынтапандыру жүйелерін құруды жэне іске асыруды; 4) Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау саласындағы заңнамасының сақталуын мемлекеттік, ішкі бақылаудың тиімділігін арттыруды; 5) еңбек жағдайларын жақсарту және еңбекті қорғау бойынша озық отандық жэне шетелдік тәжірибені ескере отырып, еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау проблемалары бойынша ғылыми зерттеулер жүргізуді; 6) еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалардан жэне кәсіптік аурулардан зардап шеккен жұмыскерлердің, сондай-ақ олардың отбасы мүшелерінің заңды мүдделерін қорғауды; 7) ауыр жүмыс жэне өндіріс пен еңбекті ұйымдастырудың қазіргі заманғы техникалық деңгейінде жойылмайтын зиянды жэне (немесе) қауіпті еңбек жағдайлары бар жүмыс үшін кепілдіктер мен өтемақылар белгілеуді; 8) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жоніндегі мамандарды даярлауды жэне олардың біліктілігін арттыруды; 9) еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды жэне кэсіптік ауруларды есепке алудың бірыңғай тэртібін белгілеуді; 10) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау саласындағы бірыңғай ақпараттық жүйенің жұмыс істеуін қамтамасыз етуді; 11) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты қамтиды. 180-бап. Еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жөніндегі талаптар жэне іс-шараларды қаржыландыру 1. Еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жоніндегі талаптар Қазақстан Республикасының нормативтік қүқықтық актілерінде белгіленеді жэне жүмыскерлердің еңбек қызметі процесінде олардың өмірі мен денсаулығын сақтауға бағытталған қағидаларды, рәсімдерді және нормативтерді қамтуға тиіс. 2. Жұмыс берушілер мен жүмыскерлер Қазақстан Республикасының аумағында оз қызметін жүзеге асыру кезінде еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жөніндегі талаптарды орындауға міндетті. 3. Еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру жүмыс берушінің қаражаты жэне Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да қаржыландыру көздері есебінен жүзеге асырылады. 126 Жұмыскерлер бұл мақсаттарға арналған шығыстарды көтермейді. Қаражат көлемі жұмыс берушінің актісінде немесе ұжымдық шартта айқындалады. 18-тарау. Ж¥МЫСКЕРЛЕРДІҢ ЖӘНЕ Ж¥МЫС БЕРУШІШҢ ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІЖӘНЕ ЕҢБЕКТІҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ Қ¥ҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ 181-бап. Жұмыскердің еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау саласындагы құқықтары мен міндеттері 1. Жұмыскердің: 1) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жөніндегі талаптарға сэйкес жабдықталған жұмыс орнына; 2) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жөніндегі талаптарға, сондай-ақ еңбек, ұжымдық шарттарға сэйкес санитариялық-түрмыстық үй-жайлармен, жеке жэне ркымдық қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етілуге; 3) еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органға өз жұмыс орнындағы еңбек жағдайларына жэне еңбекті қорғауға тексеру жүргізу туралы өтініш білдіруге; 4) еңбек жагдайларын, еңбек қауіпсіздігін жэне еңбекті қорғауды жақсартуға байланысты мәселелерді тексеруге жэне қарауға өзі немесе өз өкілі арқылы қатысуға; 5) жұмыс беруші жұмыскерді жеке жэне (немесе) ұжымдық қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етпеген жагдайда жэне денсаулығына немесе өміріне қатер төндіретін ахуал туындаған кезде бұл жөнінде тікелей басшысына немесе жұмыс берушіге жазбаша түрде хабарлай отырып, жұмысты орындаудан бас тартуға; 6) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен еңбек міндегтермі қауіпсіз орындау үшін қажетті білім алуға жэне кэсіптік даярлыққа; 7) жұмыс берушіден жүмыс орнының сипаты мен үйымның аумағы, еңбек жағдайларының жай-күйі, еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау туралы, денсаулығына зақым келу тәуекелі туралы, сондай-ақ оны зиянды жэне (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың эсер :яен қорғау жөніндегі шаралар туралы анық ақпарат алуға; 8) еңбек қауіпсіз,сг_г жэне еңбекті қоргау жөніндегі талаптарға сэйкес келмеуіне байланысты ұйымның жұмысы тоқтатыла тұрган уақытта орташа жалақысының сақталуына құқыгы бар. 127 2. Жұмыскер: 1) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жөніндегі нормалардың, қағидапардың жэне нұсқаулықтардың талаптарын сақтауға; 2) жұмыскерлердің эрбір өндірістік жарақаты жэне денсаулығының өзге де зақымдануы, кәсіптік аурудың (уланудың) белгілері туралы, сондай- ақ адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін ахуал туралы жұмыс берушіге немесе жұмысты ұйымдастырушыға дереу хабарлауға; 3) денсаулық сақгау саласындағы уэкілетті орган белгшеген тәртіппен міндетті алдын ала жэне мерзімдік медициналық қарап тексеруден, сондай-ақ ауысым алдындағы, ауысымнан кейінг: жэне өзге де медициналық куэландырудан өгуге; 4) жұмыс берушінің талабы бойынша жұмыс берушінің актісінде көзделген жағдайларда, сондай-ақ басқа жұмысқа ауысқан кезде профилактикалық медициналық қарап тексеруден өтуге; 5) мүгедектіктің белгіленгені немесе денсаулық жағдайының еңбек міндеттерін жалғастыруға кедергі келтіретіндей өзге де нашарлауы туралы жүмыс берушіге хабарлауга; 6) жүмыс беруші беретін жеке жэне ркымдық қорганыш құралдарын мүлтіксіз қолдануга жэне оларды мақсат бойынша пайдалануга; 7) мемлекеттік еңбек инспекторының, еңбекті қорғау жөніндегі техникалық инспектордың, ішкі бақылау мамандарының талаптарын жэне медициначық мекемелер ұсынған емдік жэне сауықтыру іс-шараларын орындауға; 8) жұмыс беруші айқындаған жэне Қазақстан Республикасының заңнамасында козделген тәртіппен еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекі қорғау бойынша оқытудан, нұсқау алудан жэне білімдерін тексеруден өтуге міндетті. 182-бап. Жүмыс берушінің еңбек қауіпсіз^іігі жэне еңбекті қоргау саласындагы құқықтары мен міндеттері 1. Жүмыс берушінің: 1) жұмыскерлерді жұмыс орындарында қолайлы еңбек жағдайларын жасауға жэрдемдескені, қауіпсіз еңбек жагдайларын жасау жөніндегі рационализаторлық ұсыныстары үшін ынталандыруға; 2) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қоргау жөніндегі талаптарды бүзатын жұмыскерлерді осы Кодексте белгіленген тэрт:ппен ясріыстан шеттетуге жэне тэртіптік жауаптылыққа тартуға; 128 3) жүмыскерден өндірісте жұмыстарды қауіпсіз жүргізу жөніндегі талаптарды мүлтіксіз сақтауды талап етуге; 4) жұмыскерлерді Қазақстан Республикасының заңнамасында жэне жүмыс берушінің актісінде көзделген жағдайларда профилактикалық медициналық қарап тексерулерге меншікті қаражаты есебінен жіберуге құқығы бар. 2. Жұмыс беруші; .л 1) профилактика жүргізу, өндірістік жабдықтар мен технологиялық процестерді негұрлым қауіпсіз түрлерінен ауыстыру аркылы жүмыс орындарында жэне технологиялық процестерде кез келген тэуекелдерді болғызбау жөніндегі шараларды қабылдауға; 2) жұмыскерлерге еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау мәселелері бойынша оқытуды, оларға нүсқау беруді және білімдерін тексеруді өткізуге, сондай-ақ меншікті қаражаты есебінен әндірістік процесс пен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу жөніндегі құжаттармен қамтамасыз етуге; 3) жүмыс берушінің актісімен бекітілген тізімге сэйкес, еңбек жоніндегі уэкілетті орган белгілеген тэртіппен, кадрлардың біліктілігін арттыруды жүзеге асыратын үйымдарда үш жылда бір реттен сиретпей мерзімділікпен басшы жүмыскерлер мен еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қоргауды қамтамасыз етуге жауапты адамдарды еңбек қауіпсіздігін жэне еңбекті қоргау мэселелері бойынша оқытуды жэне олардың білімдерін тексеруді үйымдастыруга; 4) жұмыскерлерге қажетті санитариялық-гигиеналық жағдайлар жасауга, еңбек жоніндегі уэкілетті мемлекеттік орган белгілеген нормаларға сэйкес жүмыскерл ер ді ң арнайы киімі мен аяқкиімін беруді жэне жөндеуді, оларды профилактикалық өңдеу, жуу жэне дезинфекциялау қүралдарымен, медициналық қобдишамен, сүтпен немесе бірдей тамақ өнімдерімен жэне (немесе) диеталық (емдік жэне профилактикалық) тамақтануға арналган арнайы өнімдермен, жеке жэне үжымдық қорғаныш қүралдарымен жабдықтауды қамтамасыз етуге; 5) «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сэйкес зейнеткерлік жасқа толган адамдарды ауыр жүмыстарга, еңбек жагдайлары зиянды жэне (немесе) кауіпт: жүмыстарға жібермеуге; 6) он сегіз жасқа толмаган лсріыскерлердің өздері үшін белгіленген шекті нормалардан асатын ауыр заттарды тасуына жэне қозгалтуына жол бермеуге; 7) эйелдердің өздері үшін белгіленген шекті нормалардан асатын заттарды қолымен котеругле жэне жылжытуына жол бермеуге; 8) еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигалар мен кәсіптік ауруларды тіркеуді, есепке алуды жэне талдауды жүзеге асыруга; 129 9) еңбек жөніндегі уэкілетті мемлекеттік органға және еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органға, жұмыскерлердің өкілдеріне олардың жазбаша сұрау салуы бойынша еңбек жағдайлары, еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жай-күйінің мониторингі үшін қажетті ақпаратты тоқсанына бір рет беруге; 10) еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тэртіппен тергеп-тексеруді қамтамасыз етуге; 11) мемлекеттік еңбек инспектор ларының нұсқамаларын жэне қорытындыларын орындауға; 12) еңбек жоніндегі уэкілетті мемлекеттік орган бекіткен қағидаларға сэйкес өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша мерзімдік аттестаттауды жұмыскерлер окілдерінің қатысуымен бес жылда бір реттен сиретпей откізуге; 13) өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау нэтижелерін еңбек инспекциясы жөніндегі тиісті жергілікті органға бір ай мерзімде қағаз жэне электрондық жеткізгіштерде ұсынуға; 14) жүмыскер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарган кезде оны жазатайым оқиғалардан сақтандыруға; 15) авариялық ахуалдың өршуін жэне жарақаттайтын факторлардың басқа адамдарға эсер етуін болғызбау жөніндегі шұғыл шараларды қабылдауға; 16) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жоніндегі нұсқаулықтарды еңбек жоніндегі уэкілетті орган бекіткен тэртіппен эзірлеуді, бекітуді жэне қайта қарауды жүзеге асыруға; 17) келісімде, ұжымдық шартта, Қазақстан Республикасының заңнамасында козделген жағдайларда, сондай-ақ еңбек жағдайларының өзгеруіне байланысты не кэсіптік аурудың белгілері пайда болғанда басқа жұмысқа ауыстыру кезінде жұмыскерлерді міндетті, мерзімдік (еңбек қызметі барысында) медициналық қарап-тексеруден жэне ауысым алдындағы, ауысымнан кейінгі медициналық куэландырудан меншікті қаражаты есебінен откізуге міндетті. 19-тарау. ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІН ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУДЬІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 183-бап. Өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау 1. Өндірістік объектілер еңбек жағдайлары бойынша міндетті мерзімдік аттестатталуға жатады. 130 2. Өндірістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша аттестаттауды өндірістік объектілерді аттестаттаудан өткізу жөніндегі мамандандырылған үйымдар бес жылда бір реттен сиретпей мерзімділікпен жүргізеді. 3. Өндірістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша мерзімді міндетті аттестаттаудан өткізу тэртібін еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды. 4. Өндірістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша аттестаттауды жүргізу тэртібін бүзу анықталган кезде, еңбек қауіпсіздігін жэне еңбекті қорғауды мемлекеттік бақылау жэне қадагалау органының талап етуі бойынша өндірістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша кезектен тыс аттестаттау жүргізіледі. Өндірістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша кезектен тыс аттестаттау нәтижелері өндірістік объектіні еңбек жагдайлары бойынша алдыңғы аттестаттау материалдарына қосымша түрінде ресімделеді. 5. Өндірістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша аттестаттауды жүргізуді ұйымдастыру үшін жұмыс беруші қүрамында торага, мүшелер жэне ондірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау жөніндегі құжаттаманы жасауға, жүргізуге жэне сақтауға жауапты хатшы бар аттестаттау комиссиясын құру туралы тністі бұйрық шығарады. 6. Аттестаттау комиссиясының қүрамына басшы не оның орынбасары, еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау қызметгерінің жэне келісу бойынша озге де болімшелерінің мамандары, сондай-ақ жүмыскерлердің окілдері кіреді. Жұмыскерлер окілдерінің аттестаттау комиссиясына қатысудан бас тартуы өндірістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша аттестаттауды жүргізбеу үшін негіз болып табылмайды. 7. Өңсірістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша аттестаттау аяқталғавпан кейін өндірістік объектілерді аттестаттауды жүргізу жоніндегі мамандандырылған ұйым оның нәтижелер туралы мэліметтерді еңбек жоніндегі уэкілетті мемлекеттік органға ол белгілеген тэртіппен күнтізбелік он күн ішінде жібереді. 8. Өні^ рістік объектілерді еңбек жагдайлары бойынша аттестаттау нэтижелері өндірістік объектілі аттестаттау актісі шығарылган кезден бастап күшіне енеді. 9. Өндірістік объектілерді аттестаттауды жүргізу тэртібінің сақталуын бақылауды мемлекетгік еңбек ннспекторлары жүзеге асырады. 184-бап. Жүмыс орындарының қауіпсіздік талаптары 1. Жүмыс орындары орналасқан ғимараттар (қүрылыстар) қүрылысы жағынан өздерінің функционалдық мақсатына жэне еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау талаптарына сэйкес болуға тиіс. 131 2. Жүмыс жабдығы осы жабдық түрі үшін белгіленген қауіпсіздік нормаларына сэйкес келуге, онда тиісті техникалық паспорттары (сертификат), ескерту белгілері болуға жэне жұмыскерлердің жұмыс орындарындағы қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қоршаулармен немесе қорғау қүрылғыларымен қамтамасыз етілуге тиіс. 3. Авариялық жолдар мен жұмыскерлердің үй-жайдан шығатын жолдар белгіленуге, бос болуға жэне ашық ауаға не қауіпсіз аймаққа шығаруға тиіс. 4. Қауіпті аймақтар нақты белгіленуге тиіс. Егер жүмыс орындары жүмыстың сипатына қарай жүмыскерге қауіп-қатер төндіретін немесе құлайтын заттар бар қауіпті аймақтарда болса, онда мүндай орындар бұл аймақтарға бөгде адамдардың кіруін бөгейтін қүрылғыларымен жабдықталуға тиіс. Жаяу жүргіншілер мен технологиялық көлік қүралдары үйымның аумағында қауіпсіз жағдайларда жүріп-түруға тиіс. 5. Жүмыс орындары орналасқан үй-жайдағы температура, жарық, сондай-ақ желдеткіш жұмыс уақыты кезінде санитариялық- эпидемиологиялық талаптарға сэйкес болуға тиіс. 185-бап. Жұмыскерлерді міндетті медициналық қарап-тексеру 1. Жүмыс беруші ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды жэне (немесе) қауіпті жүмыстарда істейтін жүмыскерлерді Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тэртіппен мерзімдік медициналық қарап-тексеруден жэне зерттеп-қараудан өткізуді меншікті қаражаты есебінен ұйымдастыруға міндетті. 2. Қаупі жоғары жүмыстарда, машиналармен жэне механизмдермен байланысты жұмыстарда істейтін жүмыскерлер ауысым алдындағы жэне ауысымнан кейінгі медициналық куэландырудан өтуге тиіс. Ауысым алдындағы жэне ауысымнан кейінгі медициналық куэландырудан өту талап етілетін кэсіптердің тізімін денсаулық сақтау саласындағы уэкілетті орган айқындайды. 20-тарау. ЕҢБЕК ҚЫЗМЕТІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ЖАЗАТАЙЫМ ОҚИҒАЛАРДЫ ТЕРГЕП-ТЕКСЕРУ ЖЭНЕ ЕСЕГЖЕ АЛУ 186-бап. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексерудің жалпы ережелері жэне оларды есепке алу 1. Жұмыскерлердің, сондай-ақ: 132 1) кэсіптік практикадан өтіп жүрген кезде оқу орындарында оқитын адамдардың; 2) әскери қызмет, арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткерумен байланысты емес жұмыстарды орындауға тартылған әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің; 3) бас бостандығынан айыру орындарында жэне сот үкімі бойынша еңбекке тартылған адамдардың; 4) азаматтық қорғау саласындағы эскерилендірілғен жэне озге де мамандандырылған кәсіби авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарының, эскерилендірілген күзеттің жеке құрамының, авариялардың, дүлей зілзаланың салдарларын жою жөніндегі, адам омірін жэне мүлікті құтқару жөніндегі ерікті командалар мүшелерінің еңбек қызметіне байланысты жэне еңбекке қабілетсіздігіне не қайтыс болуына экеп соққан денсаулығының зақымдану жағдайлары осы Кодекске сэйкес тергеп- тексерілуге жатады. 2. Жұмыскерлер денсаулығының еңбек міндеттерін орындауға байланысты зақымдануы не еңбекке қабілетсіздікке не қайтыс болуға экеп соққан, жұмыс берушінің мүддесі үшін өз бастамасы бойынша баска да әрекеттер жасау, егер олар: 1) жұмыс уақыты басталар алдында немесе аяқталғаннан кейін жұмыс орнын, ондіріс құрал-жабдықтарын, жеке қорғаныш құралдарын дайындау жэне ретке келтіру жэне басқа да әрекеттер кезінде; 2) жүмыс орнында болған жүмыс уақыты ішінде, жұмысы қызмет корсету объектілері арасында жүріп-тұрумен байланысты жұмыскер бара жатқан жолда, оның ішінде жұмыс берушінің тапсырмасы бойынша бара жатқан жолда, сондай-ақ еңбек міндеттерін орындау кезінде іссапар уақытында; 3) жұмыс беруші ұсынған көлік құралымен жұмысты орындау орнына бара жатқанда немесе жұмыстан келе жатқанда; 4) жеке көлік құралын қызмет бабында пайдалану қүқығына жұмыс берушінің жазбаша келісімі болған кезде озінің жеке колік құралымен; 5) жұмыс берушінің мүддесі үшін өз бастамасы бойынша әрекеттер жасау кезінде; 6) вахталық эдіспен жұмыс істейтіндердің жиналу орнынан (вахта кезеңінде тұратын жерінен) жүмыс беруші ұсынған көлік құралымен жұмысқа бара жатқанда немесе келе жатқанда орын алған болса, еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалар ретінде есепке алынады. 3. Тергеп-тексеру барысында жүмыскерлер денсаулығының зақымдануы: 133 1) жүмыскердің функционалдық міндеттеріне кірмейтін жэне жұмыс берушінің мүддесімен байланысты емес жұмыстарды немесе өзге де әрекеттерді зардап шеккен адам өз бастамасы бойынша орындаған, оның ішінде вахталық әдіспен жүмыс істеу кезінде ауысымаралық демалыс, тынығу мен тамақтануға арналған үзіліс кезінде орындаған кезде; 2) зардап шеккен адамның алкогольдік масаң күйде болуы, оның уытқұмарлық жэне есірткі заттарды (оларға үқсас заттарды) пайдалану негізгі себеп болған жағдайда; 3) өз денсаулығына эдейі (қасақана) зиян келтіру нәтижесінде, сондай- ақ зардап шеккен адам қылмыстық қүқық бұзушылық жасаған кезде; 4) медициналық қорытындымен расталған, зардап шеккен адам денсаулығыныц өндірістік факторлардың әсерімен байланысты емес кенеттен нашарлауынан болғаны объективті түрде анықталса, олар еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалар ретінде есепке алынуға жатпайды. 4. Кәсіптік аурулар жагдайларын тергеп-тексеруді жүмыс беруші халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен бірлесіп жүргізеді. 5. Денсаулық сақтау үйымдарының жауапты лауазымды адамдары жүмыскерлердің өндірістік жарақат алуына немесе денсаулығының еңбек қызметіне байланысты зақымдануына орай бастапқы жүгінген эрбір жағдай туралы жүмыс берушілерге жэне еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органға, сондай-ақ кәсіптік қатты ауру (улану) жағдайлары туралы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органды екі жүмыс күнінен кешіктірмей хабардар етуге тиіс. 6. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды жэне өндірістегі кэсіптік ауруларды тергеп-тексеруді үйымдастыру жэне тіркеу үшін жүмыс беруші жауапты болады. 187-бап. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру кезіндегі жүмыс берушінің міндеттері 1. Жүмыс беруіні: 1) зардап шеккен адамға алғашқы медициналық көмек көрсетуді жэне қажет болған кезде оны денсаулық сақтау үйымына жеткізуді үйымдастыруға; 2) еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиға орнындағы жағдайды (жабдықтар мен механизмдердің, еңбек қүрап-жабдықтарының жай-күйін), егер бүл басқа адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер төндірмесе, ал өндірістік процестің үздіксіздігін бұзу аварияға әкеп соқпайтын болса, оқиға болған кездегі күйде сақтауга, сондай-ак жазатайым оқиға болған жерді фотосуретке түсіруге; 134 3) зардап шеккен адамның жақын туыстарын жазатайым оқиға туралы дереу хабардар етуге жэне осы Кодексте, өзге де нормативтік құқықтық актілерде айқындачған мемлекеттік органдар мен үйымдарға хабар жіберуге; 4) арнайы тергеп-тексеру женіндегі комиссия мүшелерін еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру үшін оқиға орнына жіберуге міндетті. 2. Жұмыс беруші еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиға туралы бір тэулік ішінде еңбек жоніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша: 1) еңбек инспекциясы жоніндегі жергілікті органға; 2) қауіпті онд рістік объектілерде болған жазатайым оқигалар кезінде онеркэсіптік қауіпсіздік саласындагы уэкілетті органның аумақтық болімшесіне; 3) кэсіптік ауру немесе улану жагдайлары туралы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылыгы саласындагы мемлекеттік органның аумақтық бол імшесіне; 4) жұмыскерлердің окілдеріне; 5) жүмыскер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарган кезде оны жазатайым оқигалардан сақтандыру шартын жасасқан сақтандыру үйымына; 6) жазатайым оқига болган жердегі құқық қоргау органына жэне арнайы тергеп-тексеруге жататын жагдайларда ондірістік жэне ведомстволық бақылау мен қадагалаудың уэкілетті органдарына хабарлайды. 3. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру кезінде комиссияның талабы бойынша жұмыс беруші меншікті қаражаты есебінен: 1) техникалық есеп-қисаптардың орындалуын, зертханалық зерттеулердің, сынақтардың, басқа да сараптама жүмыстарының жүргізілуін жэне осы маңсаттарда сарапшы мамандардың тартылуын; 2) оқига орнын жэне зақым келтірілген объектілерді фотосуретке түсіруді, жоспарлар, эскиздер, схемалар жасауды; 3) тексеру жүргізу үшін қажеіт. колік, қызметтік үй-жай, байланыс қүралдарын, арнайы киім жэне басқа да жеке қорганыш қүралдарын беруді; 4) мыналарды: жүмыс орнының жай-күйін, қауіпті жэне (немесе) зиянды өндірістік факторлардың бар-жогын сипаттайтын қүжаттарды (жоспарларды, эскиздерді, схемаларды, ал қажет болғанда оқига орнының фото- жэне бейнематериалдарын жэне басқаларды); нүсқауларды тіркеу журналдарынан жэне зардап шеккен адамдардың еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қоргау жоніндегі білімін тексеру хаттамаларынан, еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқига куэгерлері мен лауазымды адамдардан жауап алу хаттамаларынан, зардап шеккен адамдардың түсініктемелерінен, мамандардың сараптамалық 135 қорытындыларынан үзінді көшірмелерді; зертханалық зерттеулер мен эксперименттердің нэтижелерін; зардап шеккен адамның денсаулығына келтірілген зақымның сипаты мен ауырлық дәрежесі немеее оның қайтыс болуының себебі туралы, алкогольдік, есірткілік немесе уытқұмарлық масаңдық белгілерінің бары (жоғы) туралы медициналық қорытындыны; зардап шеккен адамға арнайы киім жэне басқа да жеке қорғаныш құралдары берпгенін растайтын құжаттардың көшірмелерін; көрсетілген өндірісте (объектіде) мемлекеттік еңбек инспекторлары мен аумақтық мемлекеттік қадағалау органының лауазымды адамдарының (егер еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиға осы органның бақылауындағы үйымда немесе объектіде орын алса) бүрын берілген нүсқамаларынан үзінді көшірмелерді; комиссияныц қалауы бойынша істің қаралуына қатысы бар басқа да құжаттарды беруді қамтамасыз етеді. 188-бап. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-гексеру жөніндегі комиссияны қүру тэртібі жэне оның қүрамы 1. Арнайы тергеп-тексерілуге жататын жағдайларды қоспағанда, еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеруді өндірістік жарақаттың ауырлық дәрежесі туралы қорытыпды алған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде жүмыс берушінің актісімен қүрылатын, мынадай қүрамдағы комиссия жүргізеді: 1) төрага - үйымның (өндірістік қызметтің) басшысы немесе оның орынбасары, ал олар болмаған кезде жүмыс берушінің уэкілетті өкілі; 2) мүшелері - үйымның еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау қызмети-іщ басшысы жэне жүмыскерлердің окілі. 2. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиға болған тиісті учаскедегі еңбек қауіпсіздігіне тікелей жауап берет? н лауазымды адам тергеп-тексеруді жүргізу кезінде комиссия қүрамына енгізілмейді. 3. Арнайы тергеп-тексеруге: 1) ауыр немесе адам өлімімен аяқталған еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалар; 2) зардап шеккен адамдардың өндірістік жарақаттарының ауырлық дәрежесіне қарамастан, бір мезгілде екі жэне одан да коп жүмыскерлер үшыраған еңбек қызметіне байланысты топтық жазатайым оқиғалар; 3) қатты уланудың топтық оқиғалары жатады. 136 4. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны арнайы тергеп- тексеруді еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті орган өндірістік жарақаттың ауырлық дэрежесі туралы қорытындыны алған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде мынадай құрамда құрган комиссия жүргізеді: 1) тораға - мемлекетт ік еңбек инспекторы; 2) мүшелері - жұмыс беруші жэне жұмыскерлердің окілі. Екі адам қайтыс болган еңбек қызметіне байланысты топтық жазатайым оқиғаларды терғеп-тексеруді облыстың, реепубликалық маңызы бар қаланың, астананың бас мемлекеттік еңбек инспекторы басқаратын комиссия жүргізеді. Үштен бес адамга дейін қайтыс болған еңбек қызметіне байланысты топтық жазатайым оқигаларды тергеп-тексеруді - еңбек жоніндегі уэкілетті мемлекеттік орган, ал бес адамнан коп қайтыс болғанда Қазақстан Республикасының Үкіметі құратын комиссия жүргізеді. 5. Қауіпті өндірістік объектідегі аварияның салдарынан техногендік сипаттагы тотенше жағдайлар кезінде болган еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигаларды тергеп-тексеру кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындагы уәкілетті органпың немесе оның аумақтық бөлімшесінің окілі комиссия төрағасы болып тағайындалады. Бұл жагдайда мемлекеттік еңбек инспекторы комиссия мүшесі болады. 6. Комиссия құрамына сондай-ақ мыналар кіреді: 1) қауіпті өндірістік объектілерде, сондай-ақ электр энергетикасы саласы үйымдарында болган еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалар кезінде - өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік қадағалау жөніндегі мемлекеттік инспектор жэне мемлекеттік энергетіікалық қадағалауды жэне бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адам; 2) қатты улану жағдайында - халықтың санитар иялық- эпидемиологиялық саламаттылығы саласындагы мемлекеттік органы ың окілдері; 3) басқа ұйымның аумагында орналасқан жэне жұмыс жүргізіп жатқан ұйымның жұмыскерімен немесе ондірістік тапсырманы (қызметтік немесе шарттық міндеттерді) орындау үшін басқа ұйымга жіберілген жұмыскермен болган, еңбек қызметіве байланысты жазатайым оқига кезінде - аумагында жазатайым оқига болган ұйымның жауапты өкілі. 7. Комиссияның жұмысына жұмыс берушімен немесе зардап шеккен адаммен тиісті шарттық қатынастары бар сақтандыру ұйымының окілі қатысуга құқылы. 8. Жұмыс беруші жеке тұлгада болған еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиганы тергеп-тексеруге жүмыс беруші немесе оның уәкілеттік берічген өкілі, жұмыскерлердің окілі, жазатайым оқиганы тергеп-тексеруге шарт негізінде де тартылуы мүмкін еңбекті қорғау жөніндегі маман қатысады. 137 9. Сараптамалық қорытындыны талап ететін мәселелерді шешу үшін арнайы тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның төрағасы гылыми-зерттеу ұйымдарының және бақылау-қадагалау органдарының мамандары арасынан сараптамалық кіші комиссияларды жүмыс берушінің қаражаты есебінен құруга құқылы. 189-бап. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигаларды *. тергеп-тексеру тэртібі 1. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиганы тергеп-тексеру мерзімі комиссия құрылган күннен бастап он жұмыс күнінен аспауга тиіс. Тергеп-тексеруді белгіленген мерзімде аяқтауга объективті кедергі келтіретін мэн-жайлар туындаган кезде тергеп-тексеру мерзімдері комиссияның хаттамалық шешімімен он жұмыс күніне екі реттен асырмай ұзартылуы мүмкін. 2. Еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органдарга уақтылы хабарланбаган еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигалар зардап шеккен адамның немесе оның өкілетті өкілінің өтініші бойынша өтініш тіркелген күннен бастап он жұмыс күні ішінде тергеп-тексеріледі. 3. Комиссия эрбір тергеп-тексеру жагдайында оқига куәгерлерін, еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қоргау жөніндегі талаптардың бұзылуына жол берген адамдарды анықтайды жэне олардан жауап алады, жүмыс берушіден қажетті ақпарат жэне мүмкін болса, зардап шеккен адамнан түсініктеме алады. 4. Арнайы тергеп-тексеру жөніндегі комиссия торағасының келісімінсіз куэлардан, куәгерлерден жауап алуды, сондай-ақ ресми тагайындалган комиссия жүмыс істеп жатқан күндерде кез келген біреудің немесе озге де комиссияныц осы еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигага қатысты қатар тергеп-тексерулер жүргізуіне үзілді-кесілді тыйым салынады. 5. Комиссия жиналган қүжаттар мен материалдар негізінде еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиганың мэн-жайлары мен себептерін айқындайды, жазатайым оқиганың жүмыс берушінің өндірістік қызметімен байланысын жэне тиісінше, зардап шеккен адамның оқига орнында болуы оның еңбек міндеттерін орындауы екені түсіндірілгенін анықтайды, жазатайым оқиганы еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқига ретінде немесе еңбек қызметіне байланысты емес жазатайым оқига ретінде сыныптайды, еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қоргау талаптарының бүзылуына жол берген адамдарды айқындайды жэне ондірістегі еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигалардың себептерін жою жэне алдын алу жөніндегі шараларды белгілейді. 138 6. Ауыр зардаптарға экеп соққан немесе адам өлімімен аяқталған еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны, зардап шеккен адамдардың өндірістік жарақаттарының ауырлық дәрежесіне карамастан, бір мезгілде екі жэне одан көп жұмыскер ұшыраған топтық жазатайым оқиғаны жэне жұмыскерлердің топтық қатты улану жағдайын тергеп-тексеру еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша арнайы тергеп-тексеру актісімен ресімделеді. 7. Көлік құралдарынын авариясы салдарынан болған еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқнғаларды тергеп-тексеру жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті органның тергеп-тексеру материалдары негізінде жүргізіледі. 8. Жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті орган еңбек қызметіне байланысты жазатайым окиғаларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссия торағасының талабы бойынша тергеп-тексеру материалдарының кошірмелерін көлік оқиғасы болған күннен бастап бес күн мерзімде беруге міндетті. 9. Режимдік объектілердегі еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның жүмыс жағдайлары осы объектілерде болуға арналған рұқсаттың ерекшеліктері ескеріле отырып айқындалады. 10. Үйым объектілеріндегі жарылыстың, авариялардың, қираудың, өрттің жэне басқа да жағдайлардың салдарынан зардап шеккен адамды (зардап шеккен адамдарды), жогалған адамды (жоғалған адамдарды) іздеудің аяқталуын арнайы тергеп-тексеру жөніндегі комиссия авариялық-құтқару қызметі немесе құралымы басшысының жэне сарапшы мамандардың қорытындысы негізінде айқындайды. 190-бап. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру материалдарын ресімдеу тэртібі жэне оларды есепке алу 1. Жұмыскердің (жүмыскерлердің) еңбекке қабілеттілігін жоғалтуына әкеп соққан және еңбек қызметіне байланысты эрбір жазатайым оқиға медициналық қорытындыға (ұсынымға) сэйкес тергеп-тексерілуге жатады. Ауыр зардаптарға экеп соққан, адам өлімімен аяқталган жэне еңбек қызметіне байланысты топтық жазатайым оқиғалар арнайы тергеп- тексерілуге жатады. Тергеп-тексеру, арнайы тергеп-тексеру актілерінің нысандарын жэне еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиға, кәсіптік ауру туралы актілердің нысандарын еңбек жоніндегі уэкілетті орган белгілейді. 2. Акт тергеп-тексеру материалдарына сэйкес ресімделуге тиіс. 139 Егер комиссия еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру кезінде өрескел абайсыздық зиянның туындауына немесе оның ұлғаюына себеп болгандығын анықтаса, комиссия тараптардың сабақтас жауаптылыгын қолданады жэне жүмыскер мен жұмыс беруіні кінэсінің дэрежесін пайызбен айқындайды. Егер еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиганы тергеп-тексеру жөніндегі комиссия мүшелерінің біреуі комиссияның (көпшіліктің) қорытындыларымен келіспеген жагдайда, ол өзінің уәжді пікірін тергеп- тексеру материалына қосу үшін жазбаша түрде ұсынады. Ол арнайы тергеп- тексеру актісіне «ерекше пікірге қара» деген ескертпемен қол қояды. 3. Тергеп-тексеру нәтижесімен келіспеген немесе еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқига туралы акт уақтылы ресімделмеген жагдайда, зардап шеккен адамның немесе оның сенім білдірілген адамының, жұмыскерлер өкілінің жүмыс берушіге жазбаша түрде жүгінуге құқыгы бар, ол олардың өтінішін он күн мерзімде қарауга және мэні бойынша шешім қабылдауга міндетті. 4. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигаларды тергеп-тексеру, ресімдеу жэне тіркеу мәселелері бойынша жұмыс берушінің, жұмыскердің жэне мемлекеттік еңбек инспекторының не қауіпті өндірістік объектілерде болган оқигалар кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындагы мемлекеттік қадағалау жөніндегі мемлекеттік инспектордың арасында туындаган келіспеушіліктерді тиісті жогары тұрган бас мемлекеттік еңбек инспекторы багыныстылық тэртібімен қарайды жэне (немесе) сот тәртібімен қаралады. Жогары тұрган бас мемлекеттік еңбек инспекторының еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигаларды тергеп-тексеру мэселелері бойынша шешімі еңбек жоніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша қорытынды түрінде ресімделеді. 5. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиганы тергеп-тексеру материалдарында тергеп-тексеру актісімен қатар: 1) зардап шеккен адамның еңбекті қоргау бойынша оқытудан өткені жэне нүсқау алганы, сондай-ақ алдын ала жэне мерзімдік медициналық қарап тексеруден откені туралы мәліметтер; 2) еңбек жоніндегі уэкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша жауап алу хаттамалары жэне оқиға куәгерлерінің, сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қоргау талаптарының сақталуына жауапты лауазымды адамдардың түсініктемелері; 3) оқиға орнының жоспарлары, схемалары мен фотосуреттері; 4) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қоргау талаптарын регламенттейтін нүсқаулықтардан, ережелерден, бүйрықтардан жэне басқа да актілерден үзінді көшірмелер, ондірістегі саламатты жэне қауіпсіз еңбек жагдайларын қамтамасыз етуге жауапты лауазымды адамдардың міндеттері мен жауаптылыгы жэне басқалар; 140 5) зардап шеккен адамның денсаулығына келтірілген зақымның сипаты мен ауырлығы (қайтыс болу себебі) туралы медициналық қорытынды; 6) зертханалық жэне басқа зерттеулердің, эксперименттердің, сараптамалардың, талдаулардың нәтижелері жэне басқалар; 7) бас мемлекеттік еңбек инспекторының қорытындысы (ол бар болған кезде); 8) жүмыс берушіге келтірілген материалдық нұқсан туралы мәліметтер; 9) жұмыс берушінің зардап шеккен адамға (отбасы мүшелеріне) оның денсаулығына келтірілген нүқсанды өтеу және жол берілген оқиғаға кінәлі лауазымды адамдарды жауаптылыққа тарту туралы бұйрығы; 10) қоса берілетін құжаттардың тізбесі қамтылуға тиіс. 6. Жұмыс беруші еңбек қызметіне байланысты эрбір жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін, тергеп-тексеру материалдарына сэйкес үш жұмыс күнінен кешіктірмей жазатайым оқига туралы актіні ресімдеуге міндетті. 7. Белгіленген нысан бойынша кәсіптік ауру актісін сараптамалық кәсіптік-патологиялық комиссияның қорытындысы негізінде жүмыс беруші толтырады. 8. Жазатайым оқига туралы акт толтырылып, оган еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қоргау қызметінің жэне ұйым болімшесінің басшылары, ұйым жұмыскерлерінің окілі, улану жагдайларында халықтың санитариялық- эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілі де қол қояды. Жазатайым оқиға туралы актіні жұмыс беруші бекітеді жэне ұйымның морімен (болган кезде) куэландырылады. Егер жұмыс беруші жеке тұлга болса, онда жазатайым оқиға туралы актіні жүмыс беруіні толтырып, оган қол қояды жэне нотариат куэландырады. 9. Тергеп-тексеру аяқталганнан кейін үш жұмыс күнінен кешіктірілмей жазатайым оқига туралы актінің бір данасы зардап шеккен адамға немесе оның сенім білдірілген адамына беріледі, бұдан басқа мыналарга: 1) жұмыскер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарган кезде оны жазатайым оқигалардан сақтандыру шартын жасасқан сақтандыру ұйымына; 2) еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органға қағаз жэне электрондық жеткізгіштерде; 3) улану жағдайында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылыгы саласындағы мемлекеттік органга жіберіледі. 10. Жұмыс беруші еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны арнайы тергеп-тексеру материалдарының көшірмелерін еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органға жібереді. Мемлекеттік еңбек инспекторы еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін арнайы тергеп-тексеру материалдарының кошірмелерін жергілікті ішкі 141 істер органына жеті күн мерзімде жібереді, ол Қазақстан Республикасының заңнамасына сэйкес тиісті шешім қабылдап, қабылданған шешім туралы жиырма жұмыс күнінен кешіктірмей хабарлайды. 11. Зардап шеккен адамның немесе жүмыскерлер өкілінің еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексерудің барлық материалдарымен танысуға жэне қажетті үзінді көшірмелер жасауды жүзеге асыруға құқығы бар. 12. Жұмыс беруіні актімен ресімделген эрбір жазатайым оқиғаны еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды жэне өндірістегі денсаулыққа келтірілген өзге де зақымдануларды тіркеу журналына енгізеді. Журнал еңбек жөніндегі уэкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша жүргізіледі. Еңбекке уақытша қабілетсіздік жэне өндірістік жарақаттану туралы алғашқы статистикалық деректер мемлекеттік статистика саласындағы уэкілетті орган бекіткен статистикалық эдіснамаға сэйкес беріледі. 13. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру материалдары ұйымда (жұмыс берушіде) қырық бес жьш бойы сақталуға тиіс, үйым таратылған жағдайда жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру материалдары міндетті түрде сол ұйым жұмыс істеген жер бойынша мемлекеттік архивке тапсырылуға тиіс. 14. Жұмыс беруші немесе оның өкілі уақыт өте келе ауыр немесе адам өліміне экеп соққан жазатайым оқигалар санатына ауысқан еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқигалар туралы - еңбек инспекциясы жөніндегі тиісті жергілікті органга, ал сақтандыру жагдайлары туралы сақтандыру үйымына хабарлайды. 5-БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЕҢБЕК ЗАҢНАМАСЫНЫҢ САҚТАЛУЫН БАҚЫЛАУ 21-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЕҢБЕК ЗАҢНАМАСЫНЫҢ САҚТАЛУЫН МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ 191-бап. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру 1. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды мемлекеттік еңбек инспекторлары жүзеге асырады. 2. Мемлекеттік еңбек инспекторларына: 1) Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік еңбек инспекторы - еңбек жоніндегі уэкілетті мемлекеттік органның лауазымды адамы; 142 2) бас мемлекеттік еңбек инспекторлары - еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның лауазымды адамдары; 3) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бас мемлекеттік еңбек инспекторы - облыстың, реепубликалық маңызы бар қаланың, астананың еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органының басшысы; 4) мемлекеттік еңбек инспекторлары - облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органының лауазымды адамдары жатады. 3. Мемлекеттік еңбек инспекторлары қызметтік міндеттерін атқару кезінде заңмен қорғалады жэне Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңдары мен озге де нормативтік құқықтық актілерін басшылыққа алады. 4. Мемлекеттік еңбек инспекторына қызметтік міндеттерін орындауға кедергі келтірген адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сэйкес жауаптылықта болады. 5. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылау тексеру нысанында және бақылаудың өзге де нысандарында жүзеге асырылады. 6. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда озгеше козделмесе, тексеру Қазақстан Реепубликасының Кэсіпкерлік кодексіне сэйкес жүзеге асырылады. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру, сондай-ақ мүндай оқиғаларды туындатқан себептерді жою жөніндегі іс- шаралардың орындалуын бақылау жэне бақылау субъектісіне бару арқылы жүргізілетін бақылаудың өзге де түрлері шеңберінде мемлекеттік еңбек инспекторлары жүргізетін тексерулер жүмыс берушіге алдын ала хабарламай жүргізіледі жэне Қазақстан Республикасының мемлекеттік қүқықтық статистика мен арнайы есепке алу туралы заңнамасына сэйкес тіркелуге жэне есепке алуга жатпайды. 192-бап. Мемлекеттік ецбек инспекциясы қызметінің қағидаттары мен негізгі міндеттөрі Мемлекеттік еңбек инспекциясының қызметі жүмыскерлердің қүқықтары мен бостандықтарын қүрметтеу, сақтау жэне қорғау, заңдылық, объективтілік, тэуелсіздік жэне жариялылық қағидаттары иегізінде жүзеге асырылады. Мемлекеттік еңбек инспекциясының негізгі міндеттері: 1) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды қамтамасыз ету; 143 2) қауіпсіз еңбек жағдайларына құқықты қоса алғанда, жұмыскерлердің құқықтары мен бостандықтарының сақталуын жэне қорғалуын қамтамасыз ету; 3) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының мэселелері бойынша жүмыскерлер мен жұмыс берушшердің өтініштерін, арыздарын жэне шағымдарын қарау болып табылады. 193-бап. Мемлекеттік еңбек инспекторларының қүқьщтары Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде мемлекеттік еңбек инспекторларының: 1) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуын тексеруді жүргізу мақсатында ұйымдар мен кэсіпорындарға кедергісіз баруға; 2) бақылау субъектісіне бару арқылы жүргізілетін бақылаулың өзге де нысандарын жүзеге асыруға; 3) жұмыс беруш перден, жүмыскерлерден (олардың өкілдерінен) өздеріне жүктелген функцияларды орындауға қажетті құжаттарды, түсініктемелерді, ақпаратты еұратуға жэне алуға; 4) жүмыс берушілер орындауға міндетті нұсқамалар, қорытындылар беруге, сондай-ақ экімшілік құқық бұзушылықтар туралы хаттамалар мен қаулылар толтыруға, экімшілік жазалар қолдануға; 5) өз құзыретне кіретін мәселелер бойынша түсініктемелер беруге; 6) ұйымдардың. жекелеген өндірістердің, цехтардың, учаскелердің, жұмыс орындарының қызметі жэне жабдықтардың, механизмдердің пайдаланылуы еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау туралы нормативтік құқықтық акт лердің талаптарына сэйкес келмейтіні анықталған кезде, оларды үш күннен аспайтын мерзімге, көрсетілген мерзім ішінде міндетті түрде сотқа талап арыз бере отырып, тоқтата түруға (тыйым салуға); 7) жүмыс орындарында белгіленген талаптарға сай келмейтін арнайы киімнің жэне басқа да жеке жэне үжымдық қорғаныш құралдарының берілуі мен пайдаланылуына тыйым салуға; 8) жүмыс берушіге (оның өкіліне) хабарлай отырып жэне тиісті акт жасай отырып, арнайы киім үлгілерін, пайдаланылатын немесе өңделетін материалдар мен заттарды талдау жасау үшін алып қоюға; 9) еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды белгіленген тәртіппен тергеп-тексеруге; 10) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау мәселелері бойынша оқудан, нүсқау алудан, білімін тексеруден өтпеген жүмыскерлерді жүмыстан шеттету, сондай-ақ кінэлі адамдарды жауаптылыққа тарту үшін жүмыс берушілер орындауға міндетті нүсқамалар беруге; 144 11) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын бүзу, мемлекеттік еңбек инспекторларының актілерін жұмыс берушілердің орындамауы фактілері бойынша ақпаратты, талап қоюларды жэне өзге де материалдарды тиісті кұқық қорғау органдарына жэне соттарға жіберуге; 12) еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау жөніндегі білімді тексеруге қатысуға; 13) жұмыс берушілердің Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасында жэне Қазақстан Республикасыніщ халықтың көші-қоны туралы заңнамасында белгіленген, шетелдік жүмыс күшін тарту тэртібі мен шарттарын сақтауы түрғысынан тексеру жүргізуге; 14) жұмыс берушінія еңбек қауіпсіздігі жэне еңбекті қорғау бойынша ішкі бақылау жүрг_'зуінің толықтығы мен анықтығын бақылауды жүзеге асыруға; 15) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде азаматтармен жэне жүмыскерлердің өкілдерімен озара іс-қимыл жасасуға; 16) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар. 194-бап. Мемлекеттік еңбек инспекторларьгаың міндеттері Мсмлекеттік еңбек инспекторлары: 1) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асыруға; 2) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының орындалуын тексеруді уақтылы жэне сапалы жүргізуге; 3) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының анықталған бүзушылықтарын жою жөніндегі шараларды қабылдау мақсатында осындай бүзушылықтар туралы жүмыс берушілерді (олардың өкілдерін) хабардар етуге; 4) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын қолдану мәселелері бойынша жүмыскерлер мен жүмыс берушілердің оіініштерін уақгьшы қарауға; 5) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының бүзылуына әкеп соғатын себептер мен мэн-жайларды анықтауға, оларды жою жэне бүзылған еңбек қүқықтарын қалпына келтіру жөнінде үсынымдар беруге; 6) еңбек қызме; не байланысты жазатайым оқиғаііарды тергеп- тексеруге қатысуға; 7) еңбек заңнамасының бүзылу себептерін жинауды, талдауды жэне қорытуды жүзеге асыруға, Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының бүзылуының алдын алу жөніндегі жүмысты күшейтуге бағытталған шараларды әзірлеу мен қабылдауға қатысуга; 145 8) еңбек мшдеттерін орындауға байланысты өзіне мэлім болған мемлекеттік құпияны, қьізметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мэліметтерді жария етпеуге; 9) Қазақстаи Республикасының еңбек заңнамасын қолдану мэселелері бойынша түсіндіру жұмысын жүргізуге міндетті. 195-бап. Мемлекеттік еңбек инспекгорының актілері * й* I *. і 1. Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының анықталған жүктеу/скачать 4,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|