Өрттің алдын алу негіздері. Өрт профилактикасының негізгі міндеті өрттің туындауын болдырмау болып табылады.
Бұл міндет кәсіпорындар мен ұйымдарда әзірленетін өрт қауіпсіздігі талаптарын іске асыруды, режимдік (шектеу) іс-шараларды орындауды қамтитын өрттің алдын алудың техникалық және ұйымдастырушылық шаралар жүйесімен шешіледі және тұтану көздерінің жану ортасының пайда болуының (немесе оған енгізудің) алдын алу арқылы қол жеткізіледі.
Бұл мәселені шешу әкімшіліктің өрттің алдын-алу саласындағы жауапкершілігі мен күш-жігеріне байланысты.
Тағы бір міндет – өрттің салдарын азайту-өртті сөндіру және адамдар мен материалдық құндылықтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Мұны өрттен қорғау жүйесі шешеді, оны жалпы жағдайда техникалық, құрылымдық және өртке қарсы шаралар кешені жүзеге асырады.
Олардың қатарына мыналар жатады:
- өрт сөндіру құралдарын және тиісті өрт техникасын қолдану;
автоматты өрт дабылы қондырғыларын қолдану;
-негізгі құрылыс конструкциялары мен материалдарын, оның ішінде-өрт қауіптілігінің нормаланған көрсеткіштерімен конструкцияларды қаптау үшін пайдаланылатын материалдарды қолдану;
- объектілердің конструкцияларын жалынға қарсы заттармен сіңдіруді қолдану және олардың бетіне оттан қорғау бояуларын (құрамдарын)жағу;
- өрттің таралуын шектеуді қамтамасыз ететін құрылғылар;
- өрттен қорғау жүйелерін қолдану.
Көрсетілген іс-шараларды іске асыру үшін қолданыстағы нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарын білу және дәл орындау қажет.
Өрт профилактикасының маңызды шараларының бірі қызметкерлерді оқыту, даярлау және нұсқама беру болып табылады.
Қызметкерлерді өрт қауіпсіздігі шараларына оқыту нұсқамаларды өткізудің жалпы қағидалары бойынша жүргізіледі, олар сипаты мен уақытына қарай жұмыс орнындағы кіріспе, бастапқы, қайталама, жоспардан тыс және нысаналы болып бөлінеді. Нұсқамаларды өткізу тәртібі осы Нұсқаулықтың 2-бөлімінің арнайы бөлімінде егжей-тегжейлі көрсетілген.
Төменде өрт қауіпсіздігі бойынша негізгі мәселелердің үлгі тізбесі келтіріледі, олар міндетті түрде білім алушыларға жеткізілуі тиіс.
Кіріспе нұсқамаға енгізілетін сұрақтар тізбесі:
- объектіде қолданылатын өрт қауіпсіздігі жөніндегі қағидалар мен нұсқаулықтар, бұйрықтар, қағидалар, нұсқаулықтар, өртке қарсы режимді сақтау жөніндегі жалпы талаптар; өрт қауіпсіздігі қағидаларын бұзғаны үшін жауапкершілік;
- өрттер мен жарылыстардың негізгі себептері; жарылыс-өрт қауіпті өндірістердің (учаскелердің, жұмыстардың) болуы және олардың жалпы сипаттамасы;
- өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі жалпы шаралар; жағу, ашық отты қолдану, өрт қауіпті жұмыстарды жүргізу тәртібі және олардың жалпы сипаттамасы;
- ерікті (ведомстволық) өрт күзеті бөлімшелерінің қызметі мен функцияларын ұйымдастыру; өрт шыққан кездегі жұмысшылардың іс-әрекеттері (өрт күзетін шақыру тәртібі, адамдарды, материалдық құндылықтарды эвакуациялау және т. б.);
- өрт сөндіргіш заттар, олардың қасиеттері мен қолданылу саласы; алғашқы өрт сөндіру құралдары және оларды пайдалану ережелері.
Жұмыс орнындағы алғашқы өртке қарсы нұсқаманың негізгі мәселелерінің үлгі тізбесі:
- өндірісте қолданылатын жабдықтардың, заттар мен материалдардың өрт қауіптілігінің қысқаша сипаттамасы; өрттің пайда болу себептері және олардың алдын алу шаралары;
- осы үй-жайдың, учаскенің, құрылыстың қызметкерлері үшін белгіленген өрт қауіпсіздігі қағидалары (нұсқаулықтары); эвакуациялау жолдары және оларды күтіп-ұстауға қойылатын талаптар; қолданыстағы өртке қарсы қорғау жүйелерінің түрлері мен функциялары (өрт дабылы және автоматты өрт сөндіру);
- өрт туындаған кездегі міндеттер; байланыс құралдары және олардың орналасқан жері; өрт күзетін шақыру, адамдарды хабардар ету, эвакуациялауды жүргізу тәртібі; Алғашқы өрт сөндіру құралдарының орналасқан орындары, оларды қолдану тәсілдері.
Қайталама нұсқама толық көлемде бастапқы нұсқама бағдарламасы бойынша осы кәсіпорында (салада) белгіленген кезеңділікпен жүргізіледі.
Жоспардан тыс нұсқама технология ауысқан, басқа жұмыс орнына ауысқан жағдайларда, қандай да бір оқиғалардан кейін жүргізіледі. Нұсқаманың көлемі мен мазмұны оны өткізудің себептері мен жағдайларын ескере отырып, әрбір нақты жағдай үшін анықталады.
Мақсатты нұсқама мамандық бойынша тікелей міндеттермен байланысты емес бір жолғы жұмыстарды орындау алдында, наряд-рұқсат ресімделетін жұмыстар алдында жүргізіледі. Нақты жағдайды ескере отырып, Нұсқаулық өрт қауіпсіздігіне қатысты қажетті мәселелерді қамтиды.
Өрт-техникалық минимум көлемінде оқыту кәсіпорындардың басшылары мен бас мамандарының, кәсіпорындар бөлімшелерінің өрт қауіпсіздігіне жауапты адамдардың, сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі бойынша қосымша талаптар қойылатын, жоғары өрт қауіптілігі бар жұмыстарды орындаумен айналысатын адамдардың назарына жеткізу және өрт қауіпсіздігі саласындағы қолданыстағы нормативтік техникалық құжаттардың білімдерін немесе негізгі ережелерін тексеру мақсатында жүргізіледі.
Кәсіпорындағы өрт-техникалық минимум жүйесінде оқытудан өтетін қызметкерлер кіріспе және алғашқы өртке қарсы нұсқаулықтардан босатылуы мүмкін.