Казахстан республикасыныњ
Justitia-regnorum fundamentum - Әділет - мемлекеттің негізі
жүктеу/скачать 2,41 Mb.
|
Justitia-regnorum fundamentum - Әділет - мемлекеттің негізі(Латын мақалы)1-Тарау. Рум құқығының ұғымы мен пәні.1.1. Рум құқығының ұғымы мен маңызы. 1.2. Рум құқығының жүйесі. 1.3. Рум құқығының ерекше белгілері. 1.4. Рум мемлекеті және құқық тарихы туралы қысқаша шолу. 1.1. Рум құқығының ұғымы мен маңызы. Алдымен бірнеше ұғымдарын түсіндірейік. Бұл оқулық пән орыс тілінде «Римское частное право» деп оқылады. Ал совет одағының кезінде ең толық екі томдық орысша-қазақша сөздікте «римское право» деген пәнін – Рим мемлекеті заңдарының жинағы» әлде Рим правосы деп аударылған. Осы аудармасы бүгін аса дұрыс деп атауға болмайды. Сол кезде «право» деген сөз правосы деп аударылған.Сондықтан совет кезенде бізде құқықта болған жоқ деп айтуғада болады. Біз қазір оны «құқық» әлде «хұқық» дейміз. Орысша Рим деген қаласы мен мемлекеті өз тілінде латынша Рома делінген. Шығыс тарихында оны Рум және румдық атаған, сондықтан Рум құқығы дегеніміз дұрыстау болса керек. Біздің ата бабаларымыз осы Рум мемлекетімен талай қатынасқаны тарихтан белгілі, кей бір арғын-қыпшақтар Румда тұрған да. Ол ХІ, ХІІ ғасырларда болған мәселе. Ал баяғы Рум империясының қалдығы қазір де Румыния әлде Romania деп аталады. Енді «құқық» сөздің мағынасын салыстырайық. Бүкіл шет Шығыс әлемі оны юстиция, юриспруденция, юдиция деп атап шығарады. Ол Румдық немесе латын термин болып шықты. Біз Батыс жақтан шықсақ араб тілінен «ал-хақ», әлде «ал-хұқ» сөзбен пайдаланамыз. «Шарт» деген сөз тағы арабтардан шықты. Көне қазақтарда (түрік елінде) хұқыққа жақын «жаса», «яса», «жар», «жарғы» деген терминге тоқталды. Сонда Рум құқығы өз (латын) тілінде «jus Romanorum» болып шығады. Jus - құқықтың мағынасында, Romanorum - румдық деген сөз. Енді ғылыми анықтамасын берейік. Рум құқықтың көп оқулықтары бар. Көбі осы маңызына тоқтайды: «Рум құқығы деген-антик Рум құқығы, құл иелену мемлекеттің заңдарының жинағы, оның тақырыбы ең негізгі мүлік қатынастардың ішінде табылады». Юриспруденцияның оқулық жоспары бойынша Рум құқығы ең негізгі, ең маңызды пән деп есептеледі. Ол жай сөз емес, өйткені оған бірнеше себеп бар: Каталог: fulltext -> buuk buuk -> Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі жүсіпов нартай қуандықҰЛЫ buuk -> Мамандыққа кіріспе «Музыкалық білім» buuk -> МӘШҺҮР – ЖҮсіптің лингвистикалық КӨЗҚарастары оқу құралы Павлодар Кереку buuk -> Кітаптану және кітап тарихы 050418 «Кітапханатану және библиография» buuk -> Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі buuk -> Психотерапия технологиялары buuk -> ДӘСТҮР – ДӘріс қазақ тілі пәнінен студенттерге арналған оқу құралы Павлодар Кереку 2010 Т. Х. Сматаев ДӘСТҮР – ДӘріс buuk -> Ашимбетова Р. Д. Журналистің тіл мәдениеті Оқу құралы 050504 «Журналистика» мамандығының студенттеріне арналған Павлодар жүктеу/скачать 2,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|