Сурет 36. Баладағы аса ірі кисталық ісік

163 
жарақатының алдын алу және емдеуге деген назарды нығайтуға 
көреткіш.
Бас ми жарақатының себебі баланың жасына байланысты. 
Көбіне емшек жасындағы балалармен жеткіншек жасындағы 
балалардың қайғылы оқиғасының себептері: бөлейтін столдан 
құлауы, кереуеттен құлауы, бесіктен құлауы, ата-анасының 
қолынан құлауы және тағы басқа. Жоғары биіктіктен құлау, ол 
мектепке дейінгі жастағы балаларға бейім: терезеден құлауы, 
баспалдақтан, талдан, төбеден және тағы басқа. Жасының өсуіне 
байланысты спортты жарақаттар көбейеді. Ер балалар қыз балаға 
қарағанда 2-3 есе көп жарақаттанады. Бұл жағдай ер балалардың 
үлкен болуы, тәрбиеленуі және машина мен техникаға 
жақындықтарынан түсіндіріледі. Баланың жасы – есінің деңгейін, 
сәйкесінше қылықтарын анықтайды. Осыған сай әр жастағы 
балалар әр түрлі деңгейдегі жарақаттарға ұрынады. Көбіне 
мектепке дейінгі жастағы балалар жарақаттанады, және күннің 
екінші жартысында көбірек жарақаттанады.
Ауыр бас ми жарақаты кезінде жағдай көбіне алғаш 
уақытында көрсетілген медициналық көмекке байланысты. Емдік 
әрекеттер қалыпты жағдайда жарақат алған мезеттен басталады 
немесе жедел жәрдем көлігінде басталады. Бас ми жарақат алған 
балаларды арнайыландырылған нейрохиругиялық немесе жарақат 
бөлімшесіне жолдаған жөн, ол жерде жан жақтылы көмек 
көрсетіледі.
Дамып келе жатқан баланың ағзасындағы патологиялық үрдіс 
ересек адамның патологиялық үрдістерден түрлі ерекшеліктері 
бар. 
Клиникалық педиатрияның оның ішінде балалар жасындағы 
хирургияның дамуына байланысты өсіп келе жатқан бала ағзасын 
анатомо-физиологиялық ерекшелігін толық арнайы зарттеуге 
мүмкіндік туды. Осыған орай балалардың түрлі ауруларына дұрыс 
трактовка және жөнді бағалау мүмкіндігі туды. [26] 
Осы сұрақтарды зерттеуде ресей ғалымдары алғы қатарда. 
Тұңғыш ресей педиатры С.Ф. Хотовицкий 1947 жылы 
шығарылған «Педиатрия» атты басылымында балалар жасының 
ерекшелігіне қатысты ғылыми жауаптарды зерттеген жөн деп ой 

164 
айтты. «Балалар ағзасы ересектер ағзасына қарағанда кішілігімен 
ғана 
емес 
құрылысы 
мен 
қызметінің 
ерекшелігіменде 
айырмашылығы бар» - деп жазды С.Ф. Хотовицкий. 
Кешірек Ресейде педиатрия және патологтар мектебін 
құраған, Н.П. Гундобин, негізгі мақсаты – педиатриялық 
клиникалық жұмысында балалар жасындағы анатомофизиология- 
лық ерекшелікті толық зерттеу. Н.П. Гундобиннің классикалық 
еңбегі «Балалар жасының ерекшелігі», 1906 жылы басылымға 
шыққан, өз кезеңіндегі алғаш әлемдік педиатриялық әдебиет, 
балалар жасының анатомиясы, гистологиясы және физиологиясы 
жөнінде жасалған көптеген жұмыстар қорытындылары жазылған. 
Н.П. Гундобин 100 жыл бұрын дәрігер педиатр – алі өзінің 
дамуын тоқтатпаған, өсіп келе жатқан баланың ағзасымен 
есептеуге тура келеді, ересектерді қақсататын негізгі себептер 
балалар жасында жасырылған деп жазған. Ол өз еңбегінде нәресте 
миы өзінің соңғы формасына қалыптаспаған, қан айналым 
ұйымдасуы құрылымы толық аяқталмаған, суға бай деп жазған. 
Педиатрия жөнінде көп томды баспасында Peter, Wetzel және 
Heidrich (1928-1938ж) балалар жасының анатомиясың ерекшелік- 
тері жазылды, негізгі ақпараттар Н.П. Гундобиннің еңбегінен 
алынды. Осы еңбектер оның негізгі еңбектерін толықтырды.
Сол уақыттағы ғылымның білім деңгейі балалар ағзасының әр 
мүшесінің анатомиясын бөлек зерттеді. Мүшелер мен жүйенің 
арасындағы және барлық ағзамен толық арақатынаста өсетінін 
есепке алмады.
Жиналған мағлұматтарға байланысты балалық шақтың 
барлық периодының динамикалық өсуін зерттеуге тура келді. 
Осындай жасының морфологиясын динамикасы жөнінде жазған. 
Валькер (1940, 1951, 1959), В.Г. Штефко (1947), В.И. Пузик (1951), 
Б.Н. Клосовский (1949, 1954) жұмыстарында айтылады. 
Ф.И Валькер өзінің «Балалар жасындағы топографо- 
анатомиялық ерекшеліктері» атты кітабында және В.И. 
Штефконың «Жастық остеология» атты монографиясында 
балалардың мүшесінің динамикалық өзгеруі және олардың өзара 
қатынастарының өзгергіштігін зерттеуде алғашқы жаңа әдістер 
еңгізді. В.Г. Штефко балалардың жастық. 

165 

жүктеу/скачать 3,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: