Кәсіби қазақ тілі оқу-әдістемелік құрал
жүктеу/скачать 2,26 Mb.
|
проф упп Жакыбай
- Бұл бет үшін навигация:
- СӨЗДІК ҚОРЫМЫЗҒА СӨЗ ҚОСАЙЫҚ!!!
Сөз тазалығыСөз тазалығы дегеніміз – сөйлеушінің немесе жазушының әдеби тіл нормасын сақтаумен бірге, ана тілінің мүмкіндігін пайдалана білу. Сөзді қолданғанда, әдеби тілге қатысты бірден-бір ұғынықты ана тілінің тазалығын танытатын сөзді таңдай білу керек, яғни тілді шұбарлауға бармаған жөн. Ал, тілдің тазалығын бұзатын, оған нұсқан келтіретін факторлар: ана тіліндегі баламасы бола тұра, басқа тілдерлен енген сөздерді қалай болса солай жұмсау (варваризмдер), жергілікті мәні бар сөздерді (деалектизмдер) талғамсыз қолдану, мамандыққа байланысты шағын ортада кездесетін сөздер (профессионализмдер), сондай-ақ құрбы-құрдастардың, әзіл-қалжыңы аралас адамдардың арасында сөзге кірістірілетін тілдік құралдар (жаргонизмдер) сияқты жайлар жатады. Мысалы: нормально, звонда, ладно, прикол, прикин, дабай, прямо, іскәмейкі, шопыр, ужасно, дальше, отлично т.б Сөз тазалығы дегеніміз не? Тілдің шұбарлануы дегенді қалай түсінесің? Тілдің тазалығын бұзатын нелер? Мәтіннің мазмұнын айтыңыз, өзіңіз әрі қарай жалғастырыңыз Тілді шұбарлайтын қандай сөздерді білесіз? Мысал келтіріңіз. Белгілі лингвист, қазақ тіл білімінің негізін салушы Ахмет Байтұрсыновтың тіл тазалығы туралы пікірін оқыңыз. Қазіргі тілдік бірліктердің қолданылу әдісі туралы өз жолдастарыңызбен пікірлесіңіз. Орыс жазушыларының сөз қолданысымен келісесіз бе? СӨЗДІК ҚОРЫМЫЗҒА СӨЗ ҚОСАЙЫҚ!!!6. Берілген сөз тіркестерінің мағынасын түсіндіріңіз, сөйлем құрыңыз. ЕСІҢІЗДЕ САҚТАҢЫЗ . Тіл тазалығы дейтініміз – ана тілдің сөзін басқа тілдің сөзімен шұбарламау,басқа тілден сөз тұтыну қажет болса, жұртқа сіңісіп, құлақтарына үйір болған, мағынасы халыққа түсінікті сөздерді алу. Орыстың жақсы жазушыларын алсақ, олар көбінесе мынадай сөздерден қашқан: Ескірген сөздерге жоламаған. Жаңадан шыққан сөздерден қашқан. Өз тілінде бар сөздің орнына басқа жұрттан сөз алудан қашқан. Жергілікті сөздерге, яғни бір жерде айтылып, бір жерде айтылмайтын сөздерге жоламаған. Біз сияқты мәдениет жемісіне жаңа аузы тиген жұрт, өз тілінде жоқ деп, мәдени жұрттардың тіліндегі даяр сөздерді алғыштап, ана тілі мен жат тілдің сөздерін араластыра-араластыра, ақырында ана тілінің қайда кеткенін білмей, айырылып қалуы ықтимал. ...Ана тілімізден қарастырып сөз табуымыз керек. Сонда біздің әдебиетіміздің тілі таза болады. А. Байтұрсынов. Таза сөйлеу дегеніміз – сол тілдің жалпыға ортақ байлықтарын пайдаланып, «бөгде» сөздерді араластырмау. М. Балақаев. жүктеу/скачать 2,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|