Клара Қабылғазина
жүктеу/скачать 2,41 Mb. Pdf көрінісі
|
Тіршілік.pdf
| Тіршілік
Мейлі, қанша сөйлесе сөйлесін деп Мәкен мығым жатыр. Тек әйелі жылап жібергенде барып, шыдамай қалтасындағы бірталай ақшаны алып, жарының алдына тастай салды. – Мынау ма сонша тұлданғандағың?, – деп бұлданып, еркексініп сөйледі. – Мәкен-ау!?... – Ия, жер- жебіріме жеткендегің осы пәтуасыз ақша үшін ғой... Ал! Не қарап тұрсың!.. Абдырап, сасып қалған келіншек күйеуіне бір, ақшаға бір қарап, қуанғаннан айтқан сөздерінің бәрін ұмытып, Мәкеннің мойнына асыла кетті. «Қайдан, қалай таптың?» – деп сұрауды да қажет етпегендей. Көңілдің сұр бұлты сейіліп, күн жарқырап шыға келгендей. Балалары да, өздері де мәре-сәре. Әп-сәтте бақытты, шаңырағы шаттыққа толы отбасы болып шыға келді. Тез арада жиналып, бос қалған сөрелерді, тоңазытқышты толтыруға, ұлдардың тозған киімдерін ауыстырмаққа бет алды олар. Арада зымырап күндер, асығып айлар өтті. Тауып алынған ақша да таусылды. Баяғы сұр күндер, көңілсіз тіршілік қайтып оралды. Тағы да еңсені езген тірлік мойынға мінді. Күш соның қолында. Қауқарсыз, дәрменсіздерге қарап, өзінің мығымдығын сезіне түскендей, тырнағын шеңгелдеп-шеңгелдеп батыра бастағандай. Жақсыға адам тез үйренеді-ау! Тағы да Аллаһ-тағала аспаннан бірдеңе тастай ма деп дәметіп, түнделетіп қыдырып келетінді шығарды. Бірер рет өзінің де сол істі істеп, аялдамада кештеу тұрған қыздың сөмкесін ала қашқысы келген... Іле-шала өз ниетінен өзі қорқып, «Мен істі болып кетсем бала- ларым қайтеді, олар да сондай жолға түсіп кетсе ше? Алла сақтасын!» деп жаман ойдан жаны түршіккен болатын. Әркім өз қарақан басының қамын ойлайтын заман туғандай. Қол ұшын берер, жаны ашыр не дос-жолдас, не таныс, не жұрағат болсай- шы?! Өзінің бұл қалада екі туып бір қалғаны, туысқаны болмаған соң біреуді апа, біреуді жезде ғып бұрын да күн көріп жүретін. Ол кездегі ай сайынғы жалақысын қанағат етіп, елден қалмай, жұрттан озбай әрекет қылатын. Ендігі жерде мұндай күйге ұшыраймын деп ойлап па? Жекешеленіп кеткен мекеменің бастығы біршама адамды жұмыстан қысқартып, өз адамдарын жинады. «Кедейге қақалғаны да қырсық» дегендей сол қысқарған топтың ішінде бұл да кетті. Небір ақшаның, табыстың айналасында жүргендер өз таныстарын тартады екен... «Елде болса ерінге тиеді, ауылда болса ауызға тиеді» дейтін қайран қазағым- ай! Кең болған екенсің ғой...» өзінің сағын сындырған, бағын тайдырған 38 Клара Қабылғазина кім екенін біле алмай, кімді кінәларын білмей далбасалады. Бір сәт өзі өмір сүріп отырған қоғамына наразы болды. Енді бірде артындағы ұрпақтарына мұра, қазына қалдырып кетпеген ата-бабаларына кінә артты. Содан соң өзін-өзі тілдеді. Есіне әзілкеш досының сөздері түсті: «Бір кезде жая жегендер қазір де жая жеп жүр, бір кезде қ.. жеген- дер қазір де қ.. жеп жүр» деп қарқылдаған еді. Сонысы рас-ау? Өзі бұрыннан-ақ шаруасы шайқалған жан екен ғой! Неменеге мәз болып, неменеге өмір кешіп келген. Өзінің бейшаралығымен қоймай бей - шаралар қатарын көбейтіп, балаларын өмірге әкелгендерін айтсаң шы. «Қатын алма, қайын ал» деген емес пе! Тіпті болмаса ақшалырақ, дөкейлеу біреудің қызын аңдысашы!...» Енді бір сәт әйелін кінәлап, іштей жерден ап, жерге салды. Қажыр, қайраты кетіп, бүк түсіп, мүжілген Мәкеннің басын өзіне өзі қол салып, мына өмірдің бейнетінен құтылу жайлы ойлар қармады. Қайтып өлудің жолдарын қарастырды. Оң иығына қонған желеп-жебейтін періштесінің де жүні жығылып қалғандай, үнсіз... сол иығындағы сайтанның делебесі қозып, құлшына түскендей: «Ия, дұрыс, осы шешімің. Несіне жүресің?! Бейшарасың, бейшарасың, бейшарасың?» деп қайталап тұрып алғандай. «Шынын- да, несіне жүрмін?. Балаларым, әйелім келсін. Солармен дұрыстап қоштасайын. Сөйтіп, бейдауа тірліктің жанын тындырайын» деп, «бала-шағаңмен келіп, бірер күн демалып, қонып, қонақ болып қайт» деп шақырған құрбысының үйіне кеткен отанасын күтпекке бел буды. Әлсіреп, әбден діңкелеп, көзі ілініп кеткен екен, телефонның безек- теген даусынан оянды. Тіпті шырылдап қоймаған соң көтеріп еді, ар жағынан қыздың сыңғырлаған әдемі үні естілді: – Алло! Сәлеметсіз бе? Мәкен ағайсыз ба? – Иә... – Сіздің бұрын қызмет еткен жұмыс орныңыздан ғой... Мекемеміз кеңейтіліп, қайтадан бұрынғы кадрларды жинап жатырмыз. Қазір келсеңіз де келіңіз. Жұмыс орныңыз дайын. Жалақыңыз көбейген. Біліміңіз, тәжірибеңіз бар. Күтеміз, келіңіз. Ия, Алла! Қайтадан үміт оянып, күн жарқ етіліп ашылып, бұлт сейіле қалды. Өмірдің бір құлатқан, бір тұрғызған соқпақтарына төзе алмай, өзінің ана дүниелік бола жаздаған ойына, дәрменсіздік танытқанына, шарасыздыққа көнгеніне, өлі балықтай ағынмен кеткеніне, боркемік жанға айналғанына өзі ұялғандай. Мәкен басын шайқап, ұзақ тұрды. Күрт өзгеріп, оңға басқан тіршілігіне әрі қуанып, әрі таңданып тұр. Бір жылатып, бір қуантудан тұратын тіршілік-ай! Емексіткен өмір- ай! |